Belegger valt steeds in dezelfde kuil Beleggers worden geplaagd door conservatisme en vooringenomenheid, zegt head quantitative research Guido Baltussen van NNIP. 6 oktober 2016 09:50 • Door Joost Ramaer Stel, u weet dat er in een bepaalde periode twaalfduizend computerchips zijn verkocht. Achtduizend energiezuinige witte, en vierduizend krachtige, ultrasnelle zwarte. U weet ook dat ze zijn geleverd door twee bedrijven, A en B. A maakt vooral witte chips – in de verhouding zeven staat tot drie – , B vooral zwarte, in de omgekeerde verhouding. Hoe groot schat u de kans dat het eerder vermelde verkoopresultaat voor rekening van A komt? Waarschijnlijk op 70 tot 80%, zo blijkt uit onderzoek. Het juiste antwoord is echter 97%, wil de statistische Bayes Law. De boodschap van dit verhaal is dat de meeste beleggers hun beleid wel aanpassen aan nieuws zoals voormeld – twaalfduizend chips verkocht, waarvan achtduizend witte – , maar in onvoldoende mate. Zie daar de conservatism bias, in 1968 uitgevonden door de Amerikaanse psycholoog Ward Edwards. Guido Baltussen waarschuwde ervoor in zijn laatste column, voor IEX.nl en voor NN Investment Partners, een van zijn twee werkgevers. De andere is de Erasmus Universiteit Rotterdam, waar hij behavorial finance ofwel beleggersgedrag doceert, tevens het onderwerp van zijn proefschrift. Bij NNIP is hij echter actief als quant – meer precies als head quantitative research & strategyf fixed income and multi-asset. Conservatism bias De conservatism bias is een van de minstens zeven gedragsvalkuilen voor beleggers waaraan Baltussen het afgelopen jaar een column wijdde, leert een telling op internet. ‘Eigenlijk kun je alle biases verklaren vanuit een beperkt begrip van statistiek.’ Met andere woorden: wij vallen allemaal in die kuilen, steeds weer opnieuw. Want het aantal kenners van statistiek is maar net niet te tellen op de vingers van twee mensenhanden. Intussen is de kennis van de psychologie van de belegger al bijna veertig jaar oud. U kent Daniel Kahneman toch? Nobelprijswinnaar in 2002, auteur van de wereldwijde bestseller Thinking, Fast and Slow uit 2011? Welnu, Kahneman legde samen met de Israëlische psycholoog Amos Tversky al in 1979 de grondslag voor behavorial economics ofwel gedragseconomie – de leer die de klassieke idee van de puur rationeel handelende homo economicus onderuit haalde. Kahneman en Tversky bewezen dat ‘echte’ mensen vaak helemaal niet rationeel handelen. Zo nemen beleggers belangrijke beslissingen met een bepaalde referentie in hun achterhoofd – een eerdere ervaring of wijsheid waaraan zij al of niet terecht een zodanig grote waarde hechten, dat die voor hen een toetssteen is geworden. En zo zijn zij veel gevoeliger voor verlies dan voor winst, waardoor zij vaak verkopen op het dieptepunt van de markt – en pas weer instappen op het eerstvolgende hoogtepunt. Gratis lunch In zijn columns probeert Baltussen beleggers te attenderen op, en te wapenen tegen deze gedragsvalkuilen. Dat is niet eenvoudig: de conservatism bias is ‘moeilijk af te leren’, schrijft hij. Spreid je beleggingen breed over regio’s en vermogenscategorieën, ‘de enige free lunch voor beleggers’. Houd een dagboek bij van je eigen inschattingen, en vergelijk die regelmatig met je werkelijke beleggingsresultaten. Zo breng je je eigen valkuilen in kaart. Behavorial finance kan goed worden uitgebuit met een kwantitatieve en systematische benadering, die alles terugbrengt tot getalswaarden, en het daardoor ook objectief vergelijkbaar maakt. En dat is precies de aanpak van het pas gelanceerde NN Multi-Asset Factor Extra Opportunities Fund, waarvoor Guido Baltussen mede verantwoordelijk is. “Dat is een van de kwantitatieve fondsen die we hebben,” zegt hij. “Het belegt op basis van wat tegenwoordig factoren heten, en wat academici lang anomalieën noemden. Zoals het verschil tussen fundamentele waarde en beurskoers, of momentum en waarde. En dat in meerdere vermogenscategorieën.” Doel van het fonds is een absolute return, ofwel een positief resultaat ongeacht de staat van de financiële markten. Kwantitatieve benadering Lang niet alle NN-fondsen lenen zich hiervoor. “De kwantitatieve benadering is gebaat bij veel spreiding.” NNIP heeft bijna tweehonderd miljard euro onder beheer, waarvan 54% voor concerngenoot en verzekeraar NN, 20 % voor institutionele en 26% voor particuliere beleggers. Zulke bedrijven plegen geen hemelbestormers te zijn. Nog in september vorig jaar, midden in de Chinese beurskrach, waarschuwde Baltussen voor de overconfidence bias – onze neiging de wereld, en ons eigen kunnen, al te zonnig te bezien. Grappig, dan, dat hij een klein jaar later tamboereert op te grote bescheidenheid, de conservatism bias. Waait NNIP met alle beurssentimenten mee? Het is puur toeval, zegt Baltussen. “Van timing is geen sprake. Ik ben gewoon begonnen met een serie columns over alle bekende biases, waaronder ook conservatism en overconfidence.” Nog grappiger dat hij die columns aan zo’n breed publiek richt, ondanks het technische karakter van de valkuilen en, vooral, van de onderliggende statistiek. “Mensen die goed zijn in statistiek vallen er net zo hard in, heeft onderzoek bewezen,” aldus Baltussen. “Dat maakt het ook zo moeilijk om ze te ondervangen.” Joost Ramaer is freelance journalist en schrijver van het boek De Geldpers – De teloorgang van het mediaconcern PCM (Prometheus, 2009). Over beleggen schreef hij eerder een wekelijkse column in NRC Handelsblad (2011-2013). De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
J. Safra Sarasin Sustainable Asset Management 18 apr "Reshoring biedt mooie kansen voor groene beleggers" Volgens fondsmanager Daniel Lurch van het JSS Sustainable Equity Green Planet fonds van J. Safra Sarasin profiteren met name de duurzaamste bedrijven van de huidige herschikking van de wereldwijde productieketen. Welke dat zijn?
Impactbeleggen 11 apr “Het is fijn om goed te doen” Ook buiten Nederland is impactbeleggen ontdekt. Het Schotse Baillie Gifford bijvoorbeeld lanceerde in 2017 het Positive Change Fund. Vlak voor Pasen was Rosie Rankin, medeverantwoordelijk voor dit fonds, over in Amsterdam voor de tweedaagse Impact Europe Summit in de Beurs van Berlage. Rob Stallinga sprak met haar.
Impactbeleggen 03 apr "Impactbeleggers staan aan de goede kant van de geschiedenis" Hadewych Kuiper, directeur beleggingen bij Triodos IM, is niet onder de indruk van alle berichten dat duurzaam beleggen het beste heeft gehad. "Zo ziet tegenwerking van vooruitgang eruit."
Impactbeleggen 30 jan JSS Green Planet Fund: Kansrijk beleggen in een groene toekomst Beleggen in de toekomst is volgens S. Safra Sarasin beleggen in de groene transitie. Lees meer over het JSS Sustainable Equity Green Planet Fund, dat in de laatste drie jaar niet alleen hard is gegroeid maar ook sterk heeft gepresteerd.
ESG 17 jan ESG is dood, lang leve ESG 2.0! Matt Christensen, hoofd duurzaam en impact beleggen bij Allianz Global Investors, schetst de vijf belangrijkste duurzaamheidsthema's van 2024. Politieke verdeeldheid dreigt het grootste struikelblok te worden.
ESG 01 nov Biodiversiteitsverlies, het megarisico dat slechts enkelen zien Het verlies van biodiversiteit is volgens De Nederlandsche Bank (DNB) een groot risico voor de financiële stabiliteit. Cardano heeft een methode ontwikkeld om dit verlies te meten en zo de beleggingsrisico’s in kaart te brengen. IEXProfs sprak met Dennis van der Putten, Chief Sustainability Officer bij Cardano.