Pensioenfondsen meer in private equity Met alleen liquide beleggingen kunnen pensioenfondsen de premies niet meer betalen. De trend is naar meer illiquide beleggingen. 10 juni 2016 13:50 • Door Joost Ramaer Pensioenfondsen en verzekeraars zullen veel meer moeten gaan beleggen in hoog-riskante vermogenscategorieën dan ze nu doen. Er is domweg geen alternatief. Traditionele assets als aandelen en obligaties brengen te weinig op om de pensioenen te kunnen blijven betalen. De fondsverplichtingen zullen nog jaren toenemen omdat de samenleving vergrijst en al die ouderen ook nog eens steeds langer blijven leven. "Pensioenfondsen moeten meer risico nemen en daarvoor moeten nieuwe producten komen. In private equity bijvoorbeeld." Dat zei Robin Fransman van De ArgumentenFabriek woensdag tijdens de Private Equity Summit van de M&A Community in het Amsterdamse Rosarium. De noodzaak voor de pensioenfondsen om meer beleggingsrisico te nemen vloeit volgens Fransman voort uit de economische stagnatie: nauwelijks groei, geen inflatie en een extreem lage rente. Te hoge private en publieke schulden vormen niet de enige oorzaak. Ook onze besparingen zijn te hoog. "Grenzeloos geld en waardepapieren verzamelen is destructief," aldus Fransman. Nieuwe producten Fransman(foto) voorspelt een onvermijdelijke beweging van liquide naar illiquide. Particuliere huishoudens krijgen voorlopig niet meer te besteden en zullen dus minder gaan uitgeven. "Onze hoogste vaste lasten zijn: wonen, energie en transport. Woningbezitters kunnen aflossen op hun hypotheek en zonnepanelen op hun dak zetten. De overheid zou kunnen helpen door bijvoorbeeld levenslange abonnementen op openbaar vervoer te faciliteren. Dat zou een fantastische investering zijn, zowel financieel als in milieu en klimaat." Zulke investeringen-door-minder-uit-te-geven krijgen vanzelf een olievlekwerking. "Het langerlevenrisico op die OV-abonnementen moet worden verzekerd. Zie daar een nieuwe markt voor verzekeraars." Ook pensioenfondsen kunnen nieuwe producten helpen ontwikkelen. "In Zwitserland mag je je hypotheek aflossen met je pensioen. Ook in de VS bestaan pensioen-opeet-hypotheken." In Denemarken worden hypotheken gebundeld tot obligaties, waarin levendig wordt gehandeld – ook om hypotheken af te lossen. Bij zulke innovaties komt ook private equity in beeld. De voornaamste financiers van deze sector zijn immers institutionele beleggers zoals pensioenfondsen. Toezichthouder De Nederlandsche Bank denkt graag mee om nieuwe uitwegen uit de stagnatie mogelijk te maken. "Het is een fabel dat wij tegen private equity zijn," zei Bart Bos, hoofd van DNB’s Expertisecentrum Financiële Risico’s Pensioenfondsen. Ter plekke nodigde hij alle aanwezigen uit zich aan te melden voor een brainstorm bij DNB. "De koffie staat klaar." Liquide levert te weinig op Fransman schreef eind 2014 het boek Sparen is geen deugd. Het uitgangspunt is simpel: sparen en lenen zijn twee kanten van dezelfde medaille. Zij vormen tezamen een zero sum game. "Als u één euro spaart, maakt een ander één euro schuld." Wij zijn vooral geobsedeerd door onze schulden – in Nederland staan de publieke en private huishoudens nu gezamenlijk in het rood voor een bedrag dat 187% van ons bbp vertegenwoordigt. Japan is de koploper op aarde, met 374%. Wij voelen ons ook, letterlijk, schuldig: in calvinistische culturen als de onze geldt leven op de pof nu eenmaal als moreel verwerpelijk. "Maar voor een groot deel kunnen wij niet anders," aldus Fransman. "Schulden maken is slechts beperkt vrijwillig. Het zijn de instituties die bepalen waar die neerslaan in de maatschappij. Duitsland wentelt zijn schulden af op de armere landen van de eurozone. In Frankrijk groeit de staatsschuld. In Nederland zijn vooral private huishoudens de klos." Wij zouden ons net zo slecht moeten voelen over onze immense besparingen – want die vormen het onvermijdelijke pendant van onze schulden. Alleen al het vermogen van de Nederlandse pensioenfondsen is de laatste tien jaar verdubbeld tot dik een biljoen euro. "Zelfs bedrijven zijn netto spaarders geworden,"merkt Fransman op. En wat we sparen, kunnen we niet investeren. "In 1971 investeerde Nederland 23% van zijn bbp. In 2014 nog maar 15%. Dat is een wereldwijde trend." De stagnatie is dan ook niet te wijten aan stoute banken, zoals Fransman ze noemde, of de sprinkhanen die hij toesprak. Integendeel, die zijn juist onderdeel van een mogelijke oplossing. "Private equity geldt als illiquide. Ook aan dat woord kleeft iets van: linke soep, wegblijven daar. Maar juist onze liquide beleggingen zijn het probleem. Die leveren veel te weinig op." Joost Ramaer is freelance journalist en schrijver van het boek De Geldpers – De teloorgang van het mediaconcern PCM (Prometheus, 2009). Over beleggen schreef hij eerder een wekelijkse column in NRC Handelsblad (2011-2013). De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Assetallocatie 08:00 De succesvolle terugkeer van de 60/40-portefeuille Ewout van Schaick van het multi-asset-oplossingen-team van Goldman Sachs AM heeft grote verwachtingen van portefeuilles die bestaan uit 60% aandelen en 40% obligaties. Zowel voor aandelen als obligaties zijn de vooruitzichten zonnig. Mochten markten desondanks corrigeren, dan biedt de 60/40-portefeuille de spreidingsvoordelen om de klap te verzachten.
Assetallocatie 27 mrt Cash is meer king dan ooit In Europa kan een belegger dit jaar met een mix van cash en kortlopende leningen bruto tussen de 3% en 4% verdienen. Waarom dan nog risico's nemen met obligaties en aandelen, zo vraagt Alain Richier van Ostrum Asset Management zich af.
Assetallocatie 25 mrt Rabobank surft mee op recordgolf Rabobank heeft geen last van hoogtevrees. Aandelen blijven favoriet boven obligaties. De bank ziet zich gesteund door de hoge winstgroei en de historie: records komen immers zelden alleen.
Assetallocatie 21 mrt Geef uw portefeuille een boost! Yvo van der Pol, hoofd Benelux & Nordics bij PGIM Investments, is bijzonder gecharmeerd van de meer risicovolle obligaties, aandelen met sterke groeimogelijkheden en datacenters.
Assetallocatie 21 mrt U zoekt een sterk presterend mixfonds? Het is volgens Thomas de Fauw van Morningstar essentieel voor beleggers om de strategie, het proces en de beloften van fondsmanagers van mixfondsen te doorgronden.
Assetallocatie 20 mrt “Dit is een positief verhaal” Karen Ward, hoofd beleggingsstrategie EMEA bij JP Morgan AM, ziet dit jaar zonnig in, voor de Europese economie en voor Europese aandelen in het bijzonder. Ook China zou wel eens positief kunnen verrassen. Komen deze optimistische verwachtingen niet uit, dan houden obligaties en private beleggingen het portefeuillescheepje wel recht.