Kernenergie heeft het momentum vol mee

Een paar jaar geleden dachten beleggers nog dat vooral wind- en zonne-energie de oplossing zouden vormen voor het omlaagbrengen van de uitstoot van CO2 zonder grote negatieve gevolgen voor de economische groei. Inmiddels is daar een energiebron bijgekomen: kernenergie.

Dat de vraag naar groene stroom de komende jaren sterk gaat toenemen, daar zijn de meeste analisten het over eens. Dat ligt vooral aan de opkomst van energie-intensieve AI-datacentra, maar ook andere industrietakken hebben steeds meer stroom nodig.

Maar welke energievorm kies je om die stroom te produceren? Rustig overstappen van fossiele brandstoffen op wind, water, zon en waterstof? Of hoort in die mix ook het meer controverse kernenergie thuis?

Het grote voordeel van kernenergie is dat het voor een veel stabieler stroomaanbod zorgt dan zon of wind. Maar er zijn ook nadelen zoals de hoge kosten, lange bouwtijden, moeizame vergunningsprocessen en een slecht imago met betrekking tot het afval en mogelijke ongevallen.

Kernenergie is trendy

Het zijn die nadelen die de laatste decennia ervoor zorgden dat er in Europa en de VS maar weinig reactors bijkwamen. Maar het tij is aan het keren. De mening over kernenergie wordt positiever. Dat valt te merken aan Amerikaanse technologiebedrijven die er miljarden in investeren, maar ook in de bevolking is er steeds meer steun en EU-president Ursula von der Leyen toonde zich deze week in haar "State of the Union" als groot voorstander.

Op de beurs is dat duidelijk merkbaar aan aandelen als Cameco, Oklo, NuScale Power en Mitsubishi Heavy Industries, die omhoogvliegen door hun activiteiten in deze sector. De VanEck Uranium & Nuclear Technologies ETF spreekt ook duidelijke taal met een plus van 85% in een jaar tijd.

Nucleair symposium

Sama Bilbao y León, directeur-generaal van de World Nuclear Association, vindt het enthousiasme terecht, blijkt uit een interview met CNBC. AI en datacentra zijn volgens haar "de kanaries in de kolenmijn”.

"Het geeft aan dat overheden en bedrijfsleven eindelijk wakker worden en inzien dat de vraag naar elektriciteit en energie verder toe zal nemen. Dat geldt niet alleen voor datacentra. De realiteit is dat alle sectoren meer elektriciteit nodig hebben."

Het interview kwam tot stand tijdens het jaarlijkse symposium van de World Nuclear Association (WNA) in Londen, waar ook relatief veel aandacht was voor kleine modulaire reactoren, de zogenoemde SMR’s.

Deze SMR's hebben als voordeel dat ze sneller te bouwen zijn en zich sneller laten terugverdienen. Het lastige is alleen dat SMR's de commerciële fase nog niet hebben bereikt. De meeste SMR-projecten zullen pas vanaf 2030 operationeel worden. De financiële risico's zijn daardoor - ondanks de lagere kosten - nog altijd fors.

Financiering

Financiële risico's zijn sowieso een groot thema bij kerncentrales omdat zeker de grote tientallen miljarden kunnen kosten. Op het symposium was er daarom veel aandacht voor de financiering en de rol die overheden, banken en verzekeraars spelen.

"Het goede nieuws is dat de financiële sector openstaat voor leningen", zegt Mahesh Goenka, van adviesbureau Old Economy. "Dat was een paar jaar geleden nog anders, omdat veel banken destijds vanwege de risico's en het slechte imago niks te maken wilden hebben met nucleaire projecten."

"Het slechte imago was onder andere te danken aan vaak grote budgetoverschrijdingen, de late oplevering van projecten, de technische complexiteit en de moeilijkheden bij het verkrijgen van vergunningen.”

Overheidssteun onontbeerlijk

Wat in Europa en de VS niet helpt, is dat er relatief weinig recente ervaring bestaat met de bouw van kerncentrales. Zo zijn bijna alle reactors in de VS gebouwd tussen 1967 en 1990. Pas in 2013 kwamen er een paar nieuwe reactoren bij in Georgia. De laatste centrale die in het Verenigd Koninkrijk werd gebouwd, was Sizewell B in 1995.

"Nucleaire investeringen zijn door de hoge kosten en risico's daarom bijna altijd ook politieke projecten", aldus Mark Muldowney van BNP Paribas. Een goed voorbeeld is een Britse centrale met twee reactoren aan de kust van Suffolk waar het het VK groen licht voor heeft gegeven.

Deze centrale zal 3,2 gigawatt elektriciteit opwekken genoeg om 6 miljoen huishoudens van stroom te voorzien. Geweldig natuurlijk, maar de kosten zijn wel opgelopen van 20 miljard pond naar 38 miljard pond. Andere grote projecten liepen tegen soortgelijke problemen aan. Publiek-private partnerschappen zijn onder deze omstandigheden volgens Muldowney cruciaal, vooral in opkomende markten.