Bitcoin fantastisch? Ja, ook voor criminelen

Paul Krugman is duidelijk geen fan van bitcoin. In zijn blog Crypto is for Criming legt de Nobelprijswinnaar nog een keer uit wat hij tegen de digitale munt heeft en waarom het net als 100-dollarbiljetten vooral bruikbaar is voor criminelen. 

Hij begint zijn stuk met zware kritiek op de tech-elite in Silicon Valley die vindt dat banken verplicht moeten worden om bitcoin-betaalrekeningen aan te bieden. Dat is pure hypocrisie, vindt Krugman. Bitcoin is nota bene opgericht uit wantrouwen tegen banken. Het was de bedoeling dat je met crypto’s banken kon omzeilen. Hetzelfde geldt voor de overheid. Bitcoin-fans hebben altijd de neiging gehad om het libertarisme te omarmen en crypto’s aan te prijzen als een manier om aan de tirannie van de overheid te ontsnappen.

Krugman: “Wat is hier aan de hand? Elon Musk, Marc Andreesen en anderen beweren dat er een complot is tegen crypto’s. Dat is ook zo, met goed recht, want banken willen niet geassocieerd worden met digitale munten, waarvan zij denken dat deze naast speculatie, vooral criminele activiteiten dienen.”

Fundamenteel

Maar even los van complottheorieën en antipathieën is het volgens Krugman vanuit een fundamentele analyse waanzin om aan bitcoin een waarde van 100.000 dollar toe te kennen:

“Een van de vreemde dingen aan cryptomunten is dat het op de een of andere manier een imago heeft weten te behouden als iets futuristisch, terwijl het eigenlijk stokoud is in technologiejaren: Bitcoin, de originele cryptmunt, die nog steeds goed is voor meer dan de helft van de totale cryptomarkt, is 15 jaar oud. Gedurende deze hele periode hebben monetaire economen en bankveteranen zich afgevraagd waar dit voor dient? Welke legitieme gebruikssituaties zijn er voor cryptomunten?

Ik heb veel bijeenkomsten bijgewoond waar deze vraag werd gesteld en ik heb nog nooit een overtuigend antwoord gehoord. In feite heeft crypto geen enkele invloed gehad op de rol van conventioneel geld als betaalmiddel - daarom zijn cryptojongens zo boos: je kunt geen zakendoen met bitcoins zonder een rekening bij een van de banken. Zelfs de eigen werknemers van de crypto-industrie accepteren geen betaling in crypto’s. Toch heeft bitcoin een waarde van 100.000 dollar bereikt en hebben cryptomunten een gezamenlijke waarde van 4 biljoen dollar. Wat is er aan de hand?

Digitaal goud

Een argument dat je soms hoort van fondsmanagers die iets positiefs willen zeggen over crypto’s, is dat bitcoin het digitale equivalent is van goud. Goud functioneert immers ook niet echt als geld - probeer maar eens een auto te kopen met goudstaven. Het is gewoon een product dat mensen als waardevol beschouwen omdat anderen het als waardevol beschouwen, en het heeft die status behouden ondanks het feit dat gouden munten al generaties lang niet meer gebruikt worden als betaalmiddel.

Speculatie

Een ander antwoord is dat het allemaal speculatie of een vorm van gokken is (soms is het moeilijk het verschil te zien), grotendeels gedreven door testosteron. Uit een Pew-onderzoek blijkt dat 42 procent van de mannen tussen 18 en 29 jaar (tegenover slechts 17 procent van de vrouwen) heeft geïnvesteerd in, of gehandeld met cryptomunten, ook al is het extreem moeilijk te gebruiken in het gewone leven - de autodealer die geen goudstaven accepteert, accepteert waarschijnlijk ook geen bitcoins.

De prijsstijging van cryptomunten gaat gelijk op met die van meme-aandelen zoals GameStop, om nog maar te zwijgen over de enorme en zorgwekkende stijging in sportweddenschappen.

Witwassen

Tenslotte is er nog een derde mogelijke verklaring voor de opkomst van crypto’s. Misschien is de vraag “wat zijn de legitieme gebruikssituaties voor bitcoin” de verkeerde vraag. Hoe zit het met de illegale toepassingen, variërend van belastingontduiking tot chantage en witwassen? Misschien zijn crypto’s geen digitaal goud, maar digitale "Benjamins" - de 100-dollarbiljetten die een enorme rol spelen in illegale activiteiten over de hele wereld.

Het oude adagium zegt dat misdaad niet loont, maar natuurlijk doet het dat in veel gevallen wel. Criminelen hebben een betaalmiddel nodig, bij voorkeur een dat niet makkelijk op te sporen is door justitie.

Van oudsher zijn dat meestal bankbiljetten met een grote coupure. Ik weet niet hoeveel mensen dit weten, maar het overgrote deel van het geld dat in de VS in omloop is, bestaat uit biljetten van 100 dollar. Veel mensen kunnen een heel jaar doorkomen zonder een biljet van 100 te zien - toch zijn er ruwweg 60 van deze biljetten in omloop voor elke man, vrouw en kind in de VS. Wie heeft al die biljetten?

Indirect bewijs suggereert dat ze vooral buiten de VS circuleren. En hoewel het bijna per definitie onmogelijk is om een precies aantal te bepalen, bestaat er weinig twijfel over dat de meeste van de Benjamins worden gebruikt voor illegale doeleinden. Daarom hebben sommige prominente economen, zoals Ken Rogoff, opgeroepen tot het volledig uitfaseren van grote coupures.

Bitcoin beter dan Benjamins

Maar hoewel alleen al de waarde van 100-dollarbiljetten suggereert dat er nog steeds veel belastingontduikers en drugsdealers zijn met kluizen vol geld, zijn bankbiljetten een onhandig medium voor echt grootschalige criminele activiteiten.

Toegegeven, 1 miljoen dollar in 100-dollarbiljetten weegt maar 22 pond; maar een miljoen dollar is tegenwoordig niet meer zo veel geld. Toen Bashar al-Assad 250 miljoen dollar naar Moskou stuurde in de vorm van biljetten van 100 en 500 euro, woog die lading twee ton.

Het is natuurlijk niet zo dat iedereen die handelt in crypto’s meedoet aan criminele activiteiten. Je zou ook kunnen zeggen dat cryptobeleggers bepaalde rechten hebben. Maar dat doet niks af aan het feit dat het gebruik van crypto’s voor het witwassen van geld snel lijkt toe te nemen. En als ik een bank zou runnen, zou ik niet graag een bankrekening hosten van iemand die mogelijk betrokken is bij onsmakelijke activiteiten.

Britse autoriteiten hebben onlangs nog een grote witwasoperatie opgerold waarbij precies die schurken betrokken waren die je zou verwachten. Toeval, of niet? Howard Lutnick, Trump's keuze voor minister van handel, heeft nauwe banden met Tether, het bedrijf dat de kern vormt van het witwasschema dat door het VK aan het licht is gebracht en waarvan wordt gezegd dat het een grote rol speelt bij het witwassen van geld in het algemeen.

Wat de toekomst brengt, is onzeker. Maar wat Musk en Andreesen verlangen van de overheid met betrekking tot bitcoin kan gezien worden als een oproep om het leven van criminelen makkelijker te maken. Wie gelooft dat zoiets ondenkbaar is onder een tweede regering Trump heeft de laatste maanden niet goed opgelet."