Hoe hoger de inflatie, hoe lastiger te bestrijden

De Fed gaat ervan uit dat de inflatie vrij snel terugkeert naar 2%. De ECB gelooft dat ook. Maar hoe gerechtvaardigd is dat optimisme? Rob Arnott en Omid Shakernia zijn sceptisch. In hun rapport History Lessons: How “Transitory” is Inflation? wijzen ze op de geschiedenis.

Als de inflatiegeest eenmaal uit de fles is, dan is het erg lastig hem er weer in terug te krijgen. Het is volgens hen niet onmogelijk dat de inflatie in 2023 hard daalt, maar niet waarschijnlijk. Arnott en Shakernia schatten de kans op het positieve scenario in op 20%. Maar de kans dat de inflatie hoog blijft, of verder stijgt, is minstens zo groot.

Veertien Oeso-landen

De twee analisten van Research Affiliates hebben eerst gekeken naar alle keren dat de inflatie uitkwam boven de 4% in veertien Oeso-landen gedurende de periode 1970-2022. Dat gebeurde 52 keer. 

Het goede nieuws is dat 4% inflatie meestal tijdelijk is. In 32 van de 52 gevallen bereikt de inflatie nooit het volgende niveau van 6%. Het slechte nieuws is dat als de 6% wel overtroffen wordt dan schiet de kans omhoog dat er nog meer in het vat zit. Wordt de 8% bereikt, dan wordt het echt heel lastig de inflatie in grip te krijgen.

Zoals we allemaal weten, is die 8% in grote delen van Europa inmiddels overschreden. Hetzelfde geldt voor de VS. Wat Arnott en Shakernia vooral dwarszit, is dat er zo weinig centrale bankiers zijn die dit gevaar onderkennen.

Hoe lang duurt het?

De analisten hebben gekeken hoelang het gemiddeld duurt om de inflatie van 4% naar 2% te krijgen, van 6% naar 3%, van 8% naar 3% en zo verder.

Van 4% naar 2% (of lager) lukt in 20% van de gevallen binnen een jaar. Dat klinkt goed, maar pas op. Er is ook een 20% kans dat het tien jaar of meer duurt! De mediaan ligt bij 2,5 jaar.

Als de inflatie het niveau van 6% bereikt dan ligt de mediaan bij vijftien maanden om de inflatie terug naar 3% of lager te krijgen. Bij 8% stijgt dit exponentieel naar elf jaar.

Tien jaar

In de VS ligt de inflatie inmiddels een jaar boven de 6%. Het laatste halfjaar was het meer dan 8%. De kansberekening zegt dan dat de mediaan bij tien jaar ligt om de inflatie terug te krijgen onder 3%.

Als de mogelijke uitkomsten worden verdeeld in vier kwartielen dan is er in de range van 20% t/m 80% een kans van tussen de zes en negentien jaar dat de inflatie zakt onder de 3%. Behoorlijk schrikbarende vooruitzichten dus.

Markt verwacht nog jaren inflatie van boven de 3%

Volgens Arnott en Shakernia houden de Fed-leden nu gelukkig meer rekening met een stugge inflatie dan een jaar geleden. Maar het is belangrijk om die alertheid te behouden. Hetzelfde geldt uiteraard voor de centrale overheid. De jaren '70 hebben laten zien hoe rampzalig hoge inflatie kan zijn.

Nederland was een van de landen in de database, naast Australië, Canada, Frankrijk, Duitsland, Groot-Brittannië, Italië, Japan, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Spanje, Zweden, Zwitserland en de VS.

Arnott en Shakernia merken op dat vergelijkbaar onderzoek voor de VS, teruggaand tot 1913, vergelijkbare resultaten oplevert. Het is dus niet zo dat het alleen maar aan de jaren '70 heeft gelegen.

In de markt wordt overigens wel degelijk rekening gehouden met aanhoudend hoge inflatie. Uit een enquête van de Federal Reserve van New York bleek vorige week dat de inflatieverwachting voor 2023 in de VS momenteel ligt bij 5,9% en over drie jaar 3,1%. Niks geen 2% dus, in geen velden of wegen.