"Het begint in de obligatiemarkt" Afgelopen vrijdag hield Mary Pieterse-Bloem, bijzonder hoogleraar financiële markten aan de Erasmus School of Economics, haar inaugurale rede. Centraal stond het sterk veranderende landschap van de financiële markten. Vier trends hebben haar bijzondere aandacht. 3 juli 2019 08:40 • Door Rob Stallinga Mary Pieterse-Bloem, hoofd obligatiebeleggen bij ABN AMRO Private Banking en onder meer voorzitter van het Rente Gilde en nu ook bijzonder hoogleraar financiële marken, constateert in haar inaugurale rede dat het een beetje uit de hand is gelopen met de omvang van de financiële markten. Deze marktplaats, waar financiële vraag en aanbod bij elkaar komen, is inmiddels groter dan de reële economie. Dat was voor 1980 wel even anders. Zij zegt deze ontwikkeling met zowel bewondering als angst te hebben gevolgd. De bewondering gold de creativiteit van financiële professionals. De angst had natuurlijk te maken met de grotere risico’s als het misgaat. Dat misgaan hebben we gevoeld. “We zijn nog altijd niet hersteld van de crisis van 2008.” Tegelijkertijd stelt zij vast dat de financiële markten alles behalve homogeen zijn. Het is een divers geheel van producten en regio’s en regels. Een grote lappendeken aan marktkramen die alle direct of indirect met elkaar verbonden zijn. Belangrijke obligatiemarkt Pieterse-Bloem houdt zich zelf al vele jaren met plezier op in de obligatiemarkt. Daar voert zij verschillende redenen voor aan: De obligatiemarkt is het toppunt van divers. De obligatiemarkt is bijna 1,5 keer zo groot als de aandelenmarkt, obligatiederivaten niet meegeteld. De obligatiemarkt is wetenschappelijk minder goed onderzocht dan de aandelenmarkt. De obligatiemarkt is van grote invloed op andere markten, aangezien het de rentestanden bepaalt. “Obligatiemarkt is de bakermat van de andere markten.” Ondoorzichtige bedrijfsobligatiemarkt Pieterse-Bloem rolde zelf in 1993 de obligatiemarkt in. Van nabij maakte zij de start van de euro mee en daarna de explosieve ontwikkeling van Europese bedrijfsobligaties. Als zij kijkt naar de markt van Europese bedrijfsobligaties, dan kan zij niet anders concluderen dan dat de Europese financiële integratie verre van compleet is. Nog altijd maakt het veel uit in welk land een bedrijf zijn uitvalsbasis heeft. Graag zou zij meer willen weten over de Europese markt van credits, maar onderzoek is lastig. De meeste van deze obligaties worden nog altijd over-the-counter verhandeld. “Van de deals zijn geen opnames.” Dat wordt de komende jaren anders, want de elektronische handel rukt op. Zo is de Amerikaanse markt van staatsobligaties al geheel elektronisch. “Europa is helaas nog niet zo ver.” Niet alleen de obligatiemarkt is sterk aan verandering onderhevig, maar dat geldt voor het geheel van financiële markten. Dat is nooit anders geweest, maar de laatste jaren gaan de veranderingen wel erg hard. Veranderingen financieel landschap Mary Pieterse-Bloem onderscheidt vier trends die het financiële landschap op zijn kop zetten. 1. Meer regelsDe laatste financiële crisis heeft geleid tot een stortvloed aan nieuwe regels. Deze moeten nieuwe grote botsingen in het financiële verkeer verhinderen. Nooit meer een grote financiële crisis! Pieterse-Bloem heeft daar begrip voor. Volgens haar was gebrek aan regelgeving vanaf de jaren 80 oorzaak van de gigantische groei van de financiële sector en de free reign of animal spirits met alle risico’s van dien. De financiële handel was doorgeslagen. Maar, zo waarschuwt zij, regelgevers kunnen ook te ver gaan met het aan banden leggen van financieel verkeer. Dat is volgens haar nu het geval. Zij hekelt bijvoorbeeld het feit dat retailbeleggers niet langer toegang hebben tot tal van financiële producten. Ook zijn door alle nieuwe regels de handelskosten opgelopen. Onconventioneel monetair beleidNa de crisis zijn de gereedschapskisten en beleidsdoelen van centrale banken fors uitgebreid. Voor ons in Europa is dat nieuw, maar in Japan hebben ze daar al langer ervaring mee. “We hebben alles nu wel gezien behalve helikoptergeld.” De maatregelen van de centrale banken lopen via de obligatiemarkt. “Van daaruit wordt het beleid doorgegeven aan de andere markten en aan de echte economie.” De verschillende monetaire stimulentia hebben volgens Pieterse-Bloem twee duidelijk gevolgen gehad: de obligatieliquiditeit werd minder, en beleggers worden gedwongen om meer risico te nemen. “Mocht het misgaan, dan vallen de grootste klappen in de obligatiemarkt,” zo waarschuwt zij al vast. Op het moment van praten bedroeg de rente van de Nederlandse tienjaars -0,15%. Technologische innovatie“Einde vorige eeuw was het vooral de globalisering die de ontwikkeling en integratie van de financiële markten bevorderde. Technologische innovatie kwam op de tweede plaats. Inmiddels is het omgekeerd. “Een grote ontwikkeling, die direct een gevolg is van de techrevolutie, is naast de kansen, die artificial intelligence biedt, de gigantische vlucht van ETP’s. “Eerst vooral in de aandelenmarkt, maar de laatste tijd wordt ook de passieve beleggingsmarkt sterk gedreven door toestroom in obligatie-ETP’s.” Voor retailbeleggers is het pure winst. Zij hebben nu volgens Pieterse-Bloem toegang tot markten die tot voor kort voor hen gesloten waren. Nu met ESGTen slotte is er nog de duurzame revolutie. Naast overheden spelen ook bedrijven en assetmanagers een belangrijke rol in de transformatie van de oude economie in een meer duurzame variant. Tien jaar geleden werden de eerste green bonds gelanceerd. Graag zou Mary Pieterse-Bloem willen onderzoeken hoe die het hebben gedaan ten opzichte van traditioneel schuldpapier. En of duurzame beleggingen ook het gedrag van bedrijven ten positieve aan het veranderen is. Werk aan de winkel Enfin, er valt voor Mary Pieterse-Bloem en haar studenten nog genoeg te onderzoeken. Naast meer kennis over de werking van de financiële markten hoopt zij de komende jaren vooral het gat tussen theorie en praktijk te vullen. Lees de gehele inaugurale rede van Mary Pieterse-Bloem: Financiële markt integratie: risico’s en kansen Rob Stallinga is financieel journalist. De informatie in zijn artikelen is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Assetallocatie 22 apr Janus Henderson kiest voor cyclisch Europa Janus Henderson Investors kiest voor smallcaps en Europese aandelen. Volgens de Brits-Amerikaanse vermogensbeheerder houden beleggers te weinig rekening met een groeivertraging in de VS veroorzaakt door een langer hoog blijvende rente.
Opinie 18 apr Yes! Wereldwijde groei versnelt In 2023 presteerde de Amerikaanse economie beter dan de meeste andere regio's in de wereld. Ook in 2024 gaat het de VS voor de wind, waarbij Grace Peters van J.P. Morgan Private Bank verwacht dat de economische groei in de rest van de wereld nu ook in een hogere versnelling gaat.
Assetallocatie 18 apr Van Lanschot Kempen koopt niet langer Japanse aandelen Van Lanschot Kempen is afgestapt van zijn overwogen-positie in Japanse aandelen. De bedrijfswinsten ontwikkelen zich nog steeds goed, maar de waarderingen beginnen flink op te lopen.
Assetallocatie 17 apr Cashberg langs de lijn gaat nergens naartoe Gerben Lagerwaard van State Street Global Advisors gelooft er niets van dat de gigantische hoeveelheid geld die nu in geldmarktfondsen is geparkeerd binnen afzienbare tijd naar de aandelenmarkt wordt gealloceerd.
Assetallocatie 16 apr "Impact aanval van Iran op financiële markten is beperkt" "De directe actie van Iran tegen Israël dit weekend heeft geleid tot de vrees voor verdere escalatie, maar bij afwezigheid van een volledige crisis in de regio - wat niet ons basisscenario is - denken we dat de impact op de financiële markten beperkt zal blijven." Dat schrijft Greg Hirt van Allianz Global Investors.
Assetallocatie 16 apr Amundi positiever over komende 10 jaar, negatiever over 25 jaar Amundi AM is sceptischer geworden over snelle maatregelen tegen het opwarmen van de aarde. De eerste 10 jaar is dat nog gunstig voor beleggers. Daarna wordt de rekening betaald.