Robeco: 2018 mogelijk laatste rondje op het beursfeest Het beursfeest kan volgend jaar nog voortduren, maar de bel voor de laatste ronde heeft geklonken. Robeco gaf vanochtend een enigszins sombere outlook voor 2018 af. 9 november 2017 13:40 • Door Rob Stallinga Robeco heeft moeite de markten in 2018 te voorspellen. Dat is voor de korte termijn altijd lastig, maar nu wel nog iets meer dan anders. De waarderingen zijn inmiddels flink opgelopen. Dat moet toch een keer ophouden. Tegelijkertijd trekt de wereldeconomie aan, wat weer een bodem legt onder het sentiment. Volgens Robeco is de wedstrijd niet gespeeld, maar zitten we wel in blessuretijd. Hoofdeconoom Léon Cornelissen verbaast zich over de somberte bij zijn collega-voorspellers. “Waarom worden de groeiramingen niet naar boven bijgesteld? Neem de Amerikaanse economie. Die groeide in het derde kwartaal met 3%, terwijl rekening werd gehouden met een terugval vanwege de orkanen. Voor volgende jaar rekent de consensus op een economische groei van 2,2%. Wij zijn optimistischer, zeker als de Republikeinen de belastingen weten te verlagen. Vorig jaar maakte ik me grote zorgen over de komst van Trump. Komen er handelsoorlogen? Die angst bleek ongegrond. Zijn keuze voor de opvolger van Yellen geeft ook moed.” Chinese schuldprobleem groter Ook buiten de VS is er reden voor economisch optimisme. Terwijl de inflatie meevalt, gaan Duitsland en Nederland stimuleren. “Het zou van een bovenmenselijke zelfbeheersing zijn als ze dat niet zouden doen,” lacht Cornelissen. Stimuleren blijven ze ook nog wel even in Japan doen, ondanks dat de inflatie daar door de krapte op de obligatiemarkt naar boven tendeert. Niet dat er geen risico’s zijn. “Het Chinese schuldprobleem wordt alleen maar groter,” vertelt Cornelissen. “Een schuld van 220% van het bbp is hoog en de vrees is dat China er niets aan doet. China is dan ook wereldkampioen in het vooruitschuiven van problemen. De kredietorganisatie S&P gaf vlak voor het laatste partijcongres een duidelijk signaal door het verlagen van de Chinese kredietrating. Léon Cornelissen: "Het Chinese schuldprobleem wordt alleen maar groter” Geen renteverhogingen euro-gebied en Japan Voor Europa zijn de risico’s vooral politiek, maar grote zorgen maakt Cornelissen niet. De krachtige economische groei in Spanje en Italië maken de politieke problemen daar (Catalaanse afscheiding, comeback Berlusconi) beheersbaar. Spannend wordt hoe het verder gaat met de Brexit-onderhandelingen, die nog voor geen meter lopen. Cornelissen: “Een no-deal is heel schadelijk voor het VK. Daarom verwachting wij dat de Britse regering wel zal capituleren.” Nee, als beleggers volgend jaar moeten oppassen dan is het vooral voor de Amerikaanse obligatiemarkt. De markt prijst voor volgend jaar een renteverhoging in van 0,25%. Dat zou volgens Cornelissen wel eens te mager kunnen zijn. Voor het eurogebied en Japan is geen renteverhoging ingeprijsd en die zal er volgens de hoofdeconoom van Robeco ook niet komen. Geen zorgen dus. Nou ja, geen markt is zo duur als de Duitse obligatiemarkt. “Dat is door het optreden van de ECB een enorme mismatch.” Ellende in de toekomst Collega Lukas Daalder, CIO van Robeco’s investment solutions, heeft meer te zeggen over de nabije beleggingsvooruitzichten. Hij opent met een terugblik en constateert dat de sombere voorspellingen van vorig jaar geenszins zijn uitgekomen. "Het populisme heeft niet voor rampen gezorgd. De economische groei viel juist mee. “Het optimisme leidde dit jaar tot een gigantische koerssprong van aandelen en hoogrentende obligaties. Bij de kredietwaardige obligaties zat wel wat pijn.” Opkomende markten ogen nog altijd interessant De prijs voor de opkomende koersen gaan beleggers de komende jaren betalen, zo is de boodschap van Daalder. Is het niet volgend jaar dan wel erna. Naarmate het beursfeest langer voortduurt, wordt de toekomstige ellende groter. Het beste scenario volgens Daalder is er eentje waarbij de aandelenkoersen op korte termijn iets dalen om vervolgens zijwaarts verder te kabbelen. Hoge waarderingen leiden tot lage rendementen Echt duur zijn volgens Daalder de Amerikaanse aandelenmarkt met een Shiller P/E van 31 en de Europese obligatiemarkt, die sinds het whatever it takes van Draghi los is gegaan. “Beleggers in Europese obligaties worden niet langer beloond voor het nemen van risico.” Piekcyclus Daalder: “Daarom zeggen we: het grootste deel van de wedstrijd hebben we nu wel gehad. We zitten inmiddels in de verlenging. We kunnen niet op deze wijze doorgaan. Risico’s liggen op de loer.” Lukas Daalder: “Amerikaanse aandelen waren alleen vlak voor de beurscrash in 1929 en tijdens de internetbubbel zo duur” Naast de hoge waarderingen wijst Daalder op de credit cycle. “We zitten nu op de piek.’ Hij constateert met enige vrees dat er steeds meer leningen met zachte voorwaarden worden uitgegeven, die vervolgens niet worden gebruikt voor investeringen, maar om aandeelhouders te behagen.” Daarnaast is het natuurlijk de grote vraag hoe de markten reageren op het einde van QE en het begin van QT (quantitative tightening). “We gaan nu de draai maken. Hierdoor lopen de risico’s op. Dat speelt vooral voor de Amerikaanse obligatiemarkt.” Niet alles is duur Maar het verhaal van Robeco heeft duidelijk twee kanten. Er zijn ook lichtpuntjes. Niet overal zijn de aandelenwaarderingen zo fors als op Wall Street, zo contateert Daalder. “Aandelen in Europa en de opkomende markten zijn veel goedkoper. Ook voor obligaties in de opkomende markten is er ruimte omhoog." Bovendien, als de wereldeconomie verder aantrekt leidt dit dit eerder tot een verbetering dan tot een verslechtering van het sentiment. Dit sentiment wordt verder gevoed door lage inflatie en centrale banken die niet bepaald agressief opereren. Daalder: “Dat beleggers met tegenzin in aandelen stappen, wil zeggen dat we niet in de overdrijvingsfase zitten.” Dat betekent dat het feestje nog wel eens tot ver na sluitingstijd kan doorgaan. Rob Stallinga is financieel journalist. De informatie in zijn artikelen is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
J. Safra Sarasin Sustainable Asset Management 18 apr "Reshoring biedt mooie kansen voor groene beleggers" Volgens fondsmanager Daniel Lurch van het JSS Sustainable Equity Green Planet fonds van J. Safra Sarasin profiteren met name de duurzaamste bedrijven van de huidige herschikking van de wereldwijde productieketen. Welke dat zijn?
Impactbeleggen 11 apr “Het is fijn om goed te doen” Ook buiten Nederland is impactbeleggen ontdekt. Het Schotse Baillie Gifford bijvoorbeeld lanceerde in 2017 het Positive Change Fund. Vlak voor Pasen was Rosie Rankin, medeverantwoordelijk voor dit fonds, over in Amsterdam voor de tweedaagse Impact Europe Summit in de Beurs van Berlage. Rob Stallinga sprak met haar.
Impactbeleggen 03 apr "Impactbeleggers staan aan de goede kant van de geschiedenis" Hadewych Kuiper, directeur beleggingen bij Triodos IM, is niet onder de indruk van alle berichten dat duurzaam beleggen het beste heeft gehad. "Zo ziet tegenwerking van vooruitgang eruit."
Impactbeleggen 30 jan JSS Green Planet Fund: Kansrijk beleggen in een groene toekomst Beleggen in de toekomst is volgens S. Safra Sarasin beleggen in de groene transitie. Lees meer over het JSS Sustainable Equity Green Planet Fund, dat in de laatste drie jaar niet alleen hard is gegroeid maar ook sterk heeft gepresteerd.
ESG 17 jan ESG is dood, lang leve ESG 2.0! Matt Christensen, hoofd duurzaam en impact beleggen bij Allianz Global Investors, schetst de vijf belangrijkste duurzaamheidsthema's van 2024. Politieke verdeeldheid dreigt het grootste struikelblok te worden.
ESG 01 nov Biodiversiteitsverlies, het megarisico dat slechts enkelen zien Het verlies van biodiversiteit is volgens De Nederlandsche Bank (DNB) een groot risico voor de financiële stabiliteit. Cardano heeft een methode ontwikkeld om dit verlies te meten en zo de beleggingsrisico’s in kaart te brengen. IEXProfs sprak met Dennis van der Putten, Chief Sustainability Officer bij Cardano.