Franse economische richtingenstrijd

De Franse verkiezingen zijn een afspiegeling van een bredere strijd tussen twee economische stromingen: het liberalisme en mercantilisme.

Met nog geen 1% groei vorig jaar en 25% werkloosheid staat de Franse economie er niet florissant voor. Dan is er nog de overdaad aan regulering, bureaucratie en belastingen. De diagnose is helder, zegt Didier Saint-Georges, lid van het investeringscomité van het Franse beleggingshuis Carmignac: patiënt Marianne heeft flink te lijden gehad onder meerdere regeringen die de uitgaven niet onder controle hadden en een private sector die het vertrouwen kwijt is in de overheid.

“De laatste vijf jaar is sprake van een conflict tussen de private sector en regering over het te voeren beleid. Daardoor zijn de bedrijfsinvesteringen zwak, en blijft de groei en productiviteit achter ten opzichte van Duitsland. De eerste economie van Europa laat betere economische prestaties zien. Die economische divergentie zet het voortbestaan van de Europese Unie op het spel.”

Nepnieuws

In een tijdperk waar de opiniepeilingen onbedoeld nepnieuws verspreiden en politieke verrassingen eerder regel dan uitzondering zijn een geen enkele Franse presidentskaniddat vrij is van schandalen is het te prematuur om te stellen dat de beslissende tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen op zeven mei zal gaan tussen de populistische Marine Le Pen en de politieke outsider en voormalig minister van Economie Emmanuel Macron, maar de meest recente opiniepeilingen wijzen wel in die richting.

Het economisch beleid dat beide politici voorstaan verhoudt zich als water tot vuur. Le Pen wil de euro afschaffen, en uit de Europese Unie stappen. Voormalig zakenbankier Macron van de nieuwe politieke beweging En Marche staat voor hervormingen, maar wil niet van de euro af of los van de Europese eenheidsstaat. Dan is er ook nog de centrumrechtse door schandalen geplaagde François Fillon, die Thatcherisme voorstaat en de Franse economie wil dereguleren.

Hoewel veel politiek analisten verwachten dat Marine Le Pen doordringt tot de tweede ronde op zeven mei achten weinigen haar in staat om de verkiezingen te winnen. Dat maakt de kans op het in werking stellen van artikel 50 en/of een Frexit niet groot. Wel is in dat geval sprake van een significant marktrisico, erkent ook Saint-Georges. “Als de kans op een Frexit 20% of 30% is dan moeten de risico’s worden gemanaged. Vergeet niet: de kans dat Trump president zou worden, werd ook op slechts 30% geschat.”

Geen winnaar aanwijzen

Een winnaar wil Saint-Georges niet aanwijzen. Hij is geen politiek analist, zijn taak is het om ongeacht de uitkomst risico’s en volatiliteit in de beleggingsportefeuille’s zo onder controle te brengen dat ze meer opwaarts dan neerwaarts potentieel hebben. Blind voor de Franse politiek is hij niet. “De uitkomst van de Franse verkiezingen zal zijn weerslag hebben op de economie doordat het om zulke extreme kandidaten gaat.”

De econoom ziet in de verkiezingen een economische richtingenstrijd ,die zich niet tot de Franse landsgrenzen beperkt: het liberalisme en de vrijhandel waarvan meerdere landen profiteren versus het mercantilisme en protectionisme waarvan een land baat heeft. De mercantilisten hebben het economische beleid in West-Europa van het begin van de 16e eeuw tot eind 18e eeuw gedomineerd.. Daarna hebben de liberalen het stokje overgenomen.

“Mercantilisme vraagt om een sterke staat die de zichzelf verrijkt middels handel en de binnenlandse activiteit beschermt. Dat is precies wat Trump met zijn protectionistische maatregelen voorstaat. Als het werkt, ik zeg met nadruk als, maakt het de Amerikaanse economie sterker ten koste van andere landen. Het is een zero sum game, die goed is voor de Verenigde Staten, maar niet voor de mondiale groei en tot grote spanningen kan leiden, zoals ook in de 17e eeuw het geval was, en waardoor het mercantilisme op den duur uit de gratie raakte.”