Heerlijk heilzaam: een valutaoorlog

War – what is it good for? Absolutely nothing!

De Amerikaanse Motown-zanger Edwin Starr maakte er geen geheim van: in zijn wereldhit War uit 1969 bezong hij hartstochtelijk zijn overtuiging dat oorlog nergens goed voor is.

Met de assertieve intrede van het Japanse Abenomics-tijdperk heeft de Japanse centrale bank het monetaire beleid omgegooid en besloten om deflatie te bestrijden in plaats van te tolereren. Sindsdien is het lawaai van het monetaire wapengekletter bij alle grote centrale banken allengs luider aan het worden.

Barry Eichengreen, professor aan de beroemde universiteit van Berkeley, geldt wereldwijd als autoriteit op het gebied van valuta’s, mede vanwege zijn bestseller over de opkomst en ondergang van de dollar en de toekomst van het internationale monetaire stelsel. In zijn white paper dat hij voor het Global Financial Institute schreef over dit onderwerp legt hij uit waarom niet alle pogingen die worden gedaan om een valuta te devalueren noodzakelijkerwijs uitmonden in een valutaoorlog.

Goed voor iedereen
Hij vindt zelfs dat het begrip onterecht negatieve stigma’s op zich geladen heeft gekregen. Eichengreen weet namelijk dat wat valutaoorlogen worden genoemd in het verleden een positief effect hadden voor alle landen die erbij betrokken waren – in elk geval vergeleken met de periodes waarin geen actie werd ondernomen en de wisselkoersen gelijk bleven.

De verwarring over de schadelijkheid van valutaoorlogen komt deels door de vergelijking met handelsoorlogen, legt Eichengreen uit. Handelsoorlogen – bedoeld om de binnenlandse markt te stimuleren ten koste van concurrerende landen – hebben inderdaad weinig nut, omdat de ene actie steeds vergelding uitlokt, waar uiteindelijk de handel zelf onder lijdt.

Het aansturen op devaluaties is erop gericht om de bilaterale wisselkoersen terug te laten keren naar hun normale, gezonde niveaus. Als dat lukt zonder structurele relatieve prijsgevolgen, heeft dat een stabiliserend effect. Waarom zou je dan spreken van oorlog?

Niet goed gecommuniceerd
Vaak wordt verwezen naar de jaren dertig van de vorige eeuw, waar na de eerste ronde van monetaire verruiming en het loslaten van de gouden standaard door de VS, gevolgd door het VK en Japan, uiteindelijk competitie onder landen ontstond die aan de spanning ten grondslag lag waar de Tweede Wereldoorlog in uitmondde. Maar volgens Eichengreen is er vooral sprake van dat autoriteiten indertijd hun beleid niet goed hebben gecommuniceerd. Dat beeld is echter blijven bestaan.

Ook in de huidige situatie is dat het geval: beleidsmakers slagen er niet in om hun bedoelingen goed over te brengen. Ze zouden beter hun best moeten doen om positieve gevolgen van hun beleid te benadrukken. In plaats daarvan kijkt iedereen nu met een gekleurde bril naar de discussie.

Eichengreen legt uit dat niet elk economisch beleid dat is gericht op een zwakkere wisselkoers ongewenst is; er zijn positieve en negatieve effecten. Alleen als iedereen die in deze discussie betrokken is dat verschil onderkent, kan deze discussie zuiver gevoerd worden en tot een oplossing leiden. Anders gaat het liedje van Edwin Starr ook hiervoor op, en is het allemaal nergens goed voor.

• deze column werd eerder gepubliceerd in de juni-uitgave van IEXProfs magazine