U bent sinds april dit jaar hoofdeconoom bij Triodos Bank, een functie die daar voorheen nog niet bestond. Bevalt het?
“De eerste maanden zijn één grote introductie geweest. Die bestond vooral uit het voeren van gesprekken en het lezen van stukken om wegwijs te worden in de bank en verbonden te raken met wat er allemaal speelt. Ik kan mijn werk als hoofdeconoom pas goed doen als ik binnen de bank van alles op de hoogte ben. Vervolgens komen daar plannen uit voort.”
Zoals?
“Die ga ik eerst intern bespreken. Dit interview komt in die zin iets te vroeg.”
Hoe gaat u invulling geven aan uw functie als hoofdeconoom bij Triodos?
“Triodos heeft mij gevraagd om als nieuwe hoofdeconoom deel te nemen aan het publieke debat over de rol van geld in het creëren van een toekomst die wij voor mens en planeet wenselijk achten. Dat ga ik veelvuldig doen via artikelen, columns, social media en publieke lezingen, waarin ik verantwoordelijkheid krijg, en neem, voor mijn eigen opinie. Dat begint een beetje op stoom te komen.”
Voor het publieke debat brengt u de nodige ervaring mee.
“Ja, dat was vroeger een deel van mijn werk en daar ga ik me ook nu weer vol passie in storten. Daarnaast is het voor Triodos van groot belang dat er goed zicht ontstaat op de dagelijkse financiële ontwikkelingen in de markt. Daar ga ik ook aan bijdragen. Maar het is voor de missie van de bank minstens even belangrijk om de maatschappelijke ontwikkelingen in de wereld nauwgezet te volgen.”
Wat is die missie?
“Wij willen positief bijdragen aan maatschappelijke vooruitgang en hebben een inclusieve duurzame wereld voor ogen. We voegen de daad bij het woord door het geld van de bank juist daar aan te alloceren. Je moet er voortdurend bovenop zitten en analyses maken om te bepalen hoe de wereld ervoor staat op het gebied van duurzame energie, voedsel, cultuur, gezondheidszorg, noem maar op. Een goede hoofdeconoom voor Triodos moet de mondiale samenleving als geheel met een brede blik kunnen aanschouwen. Daar ga ik enorm mijn best voor doen.”
“Passief beleggen staat haaks op de missie die we hebben.”
Triodos is Grieks voor driewegbenadering. Die doelt bij jullie specifiek op mens, planeet en welvaart. Hoe wordt daar concreet zorg voor gedragen?
“De mensen die hier werken, zijn voortdurend bezig om productief gezonde relaties aan te gaan met klanten. Bij ondernemers die hier aankloppen voor krediet, wordt eerst goed gekeken naar het ondernemingsplan, naar de positieve impact die het bedrijf heeft op de samenleving, hoe de ondernemer er zelf in staat en wat de omgeving daarmee doet. Wij kijken dus naar de functie van het kapitaal; naar de mens achter de cijfers, naar de omgeving achter de onderneming en uiteraard naar de toekomst van de wereld. Want we leven niet alleen voor het nu, maar ook voor onze toekomstige generaties. Maar Triodos is geen charitatieve instelling en moet commercieel en financieel gezond zijn. Ook wij willen zwarte cijfers schrijven, wat we gelukkig ook doen. Zo ontstaat de combinatie van de 3 p’s: people, planet en prosperity.”
En op die drie punten wordt u bij Triodos ook afgerekend?
“We kennen bij Triodos geen bonussen of bijzondere beloningselementen zoals elders in de financiële sector en die zeker vóór de financiële crisis schering en inslag waren. We kijken ook niet naar de korte termijn, maar juist naar de lange termijn en hoe mensen zich kunnen ontwikkelen. Ik hoop dat Triodos ook op die manier naar mij wil kijken.”
Jullie trekken dus vooral mensen aan die met hart en ziel voor de doelstellingen staan?
“Zeker. Het gaat bij het zoeken naar personeel om de verbinding met de missie van de bank. Het is mooi om te zien hoeveel mensen ik hier tegenkom die ongelooflijk geëngageerd zijn bij de samenleving waar ze deel van uitmaken en zich meer dan betrokken voelen bij de normen en waarden van Triodos. Ik ben heel gelukkig dat ik daar deel van uit mag maken, want dat is precies hoe ik in elkaar zit.”
We stipten uw eerdere politieke carrière al even aan; op welke vlakken helpt die nu nog meer?
“Ik kom uit de wereld van het publieke geld en zit nu in de wereld van het private geld. De overeenkomst tussen beide werelden is dat het nooit om het geld zelf gaat; het gaat uiteindelijk altijd om wat je met dat geld bereikt.”
“In mijn vroegere carrière ging het om de impact van een publieke besteding, waar voortdurend de discussie werd gevoerd of publiek geld goed werd besteed; of het tot vooruitgang in de samenleving leidde. In deze baan gaat het om dezelfde invloed, maar dan van een lening, krediet of investering. Daarin functioneert Triodos precies hetzelfde, dat spreekt me aan. En juist vanuit het werk dat ik voorheen deed, ken ik de link goed tussen geld, bestemming, doel, mens en noodzaak. Ook van die bagage wil ik hier gebruik maken.”
“Juist vanuit mijn werk van vroeger, ken ik de link tussen geld, bestemming, doel mens en noodzaak”
Als de missie van Triodos wordt afgezet tegen de realiteit, is Trump uit het klimaatverdrag gestapt, gaat Noord-Korea door met raketproeven en rijzen schulden wereldwijd de pan uit. Het wordt er niet beter op?
“Laat ik simpel beginnen met te zeggen dat ik optimisme zie als burgerplicht. Dus in plaats van ons te laten verlammen door negatieve ontwikkelingen, moeten we blijven praten en er juist proberen iets aan te doen. Maar ook ík zie dat de private schulden hoger zijn dan ooit te voren, mede veroorzaakt door het lage renteklimaat. Dat leidt bij ons tot grote discussie binnen de bank; men is er bepaald niet gerust op hoe zich dat ontwikkelt.”
Daar is het soepele monetaire beleid van centrale banken toch vooral debet aan?
“Dat lijkt me wel. Maar ze zullen op een gegeven moment tot een nieuw normaal moeten komen en afscheid moeten nemen van het exuberante beleid van de afgelopen jaren. Het zou verstandig zijn als centrale bankiers, maar ook regeringen, er niet voor terugdeinzen om na deze periode een stevig debat te voeren over de erfenis die achterblijft. Het gaat hier wereldwijd wel om de economische toekomst, als ook om de stabiliteit daarvan. Overheden en monetaire autoriteiten moeten zich beraden op de manier waarop zij de private schuldenopbouw, met als keerzijde de inflatie in financiële titels, weer kunnen afbouwen.”
Een ander gevolg van het beleid van toezichthouders is dat het passief beleggen in de kaart speelt. Wat betekent dat voor jullie als actieve vermogensbeheerder?
“Wij kijken kritisch naar waar we het geld van onze klanten naartoe brengen. Indexbeleggen komt in ons vocabulaire dus niet voor, al ben ik wel zo liberaal dat ik een ieder zijn of haar pleziertje gun. Maar ons punt is juist dat we investeren in bedrijven en projecten waar we maatschappelijke meerwaarde in zien. Financiële meerwaarde is relevant, maar maatschappelijke meerwaarde telt net zo hard mee.”
Wie is Kees Vendrik?
Kees Vendrik studeerde tussen 1980 en 1988 politicologie aan de Katholieke Universiteit Nijmegen, theaterregie in Arnhem en politicologie aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij zich specialiseerde in internationale politieke economie. Na zijn studietijd werd hij medewerker van de Tweede Kamerfractie van de PSP – het huidige GroenLinks. Hij werd in 1998 verkozen in de Tweede Kamer, waar hij zich ontpopte tot financieel specialist.
Bij de verkiezingen van 2006 was hij vicefractievoorzitter en stond hij als tweede op de lijst van GroenLinks. In 2011 werd Vendrik lid van de Algemene Rekenkamer, waar hij zeven jaar werkte.
In april 2017 begon hij als hoofdeconoom bij Triodos Bank. Daarnaast is hij per 1 september lid geworden van de raad van advies van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Vendrik publiceerde twee boeken: in 1998 De prijs van de euro en in 2014 (samen met Egbert Kalse, adjunct-hoofdredacteur NRC) Het crisisdiner.