Toen het CFA Institute in 2014 een onderzoek hield over mediteren onder zijn leden, waren de uitkomsten behoorlijk verrassend. Maar liefst 16% van de ruim 3000 deelnemers aan een online poll bleek aan meditatie te doen. Maar wat schetste de verbazing van de onderzoekers: niet één van deze 480 beleggingsprofessionals kende een collega die ook weleens mediteerde. Dat suggereert dat mediteren voor beleggingsprofessionals zoiets is als Feyenoord-supporter zijn in Amsterdam: je houdt het liever geheim.
Om daar verandering in te brengen stuurt het CFA Institute zijn contentdirector en meditatie-believer Jason Voss de wereld over. De voormalige fondsmanager, die sinds een paar jaar het meditatievirus te pakken heeft, is de man achter een speciaal voor beleggingsprofessionals ontwikkeld meditatieprogramma van het CFA Institute.
Tussenstop Amsterdam
Woensdag was hij in Amsterdam, waar hij een poging waagde het meditatietaboe onder beleggingsprofessionals te doorbreken. En wat is nu een beter podium dan de eerste nieuwjaarsreceptie van de onlangs met elkaar gefuseerde beleggersverenigingen VBA en CFA Society Netherlands?
Dat er werk aan de winkel is, was voor Voss was direct duidelijk toen de Amerikaan zijn inleidende vraag stelde: wie van jullie doet er aan mediteren? Slechts een paar man (of eigenlijk voornamelijk vrouw) stak zijn vinger op, waarop Voss zuchtend concludeerde dat de zaal helaas niet representatief was voor CFA-leden. Van hen doet immers een op de zes aan mediteren. Wellicht had het ermee te maken dat het leeuwendeel van de aanwezigen een VBA-achtergrond had.
In twee varianten
Voss beheerde van 2000 tot 2005 het David Appreciation & Income Fund, dat belegt in Amerikaanse aandelen. Tijdens zijn introductie liet hij niet na te vermelden dat het totale rendement van het fonds onder zijn leiding (in een tijd dat outperformance door actieve Amerikaanse aandelenfondsen nog vrij normaal was) 49,1% hoger was dan dat van de S&P 500 index.
Maar misschien was die outperformance nog wel groter geweest als Voss toen al aan het mediteren was geslagen. Want, zo betoogde hij, mediteren heeft veel voordelen: niet alleen voor fondsmanagers, ook voor andere beleggingsprofessionals, zo betoogde Voss.
Voss: “Er bestaat een aantal verschillende vormen van meditatie. Ze zijn allemaal nuttig, want ze dienen allemaal verschillende doeleinden.” De bekendste twee zijn focused awareness, een methode die traint om gedachten te focussen, en open monitoring, wat leert om meer open te staan voor de omgeving. Deze laatste methode is beter bekend als mindfulness.
Maatwerk
Er zijn volgens Voss legio voordelen voor beleggers verbonden aan mediteren. Hij somt op: "Mensen die mediteren zijn fitter, ervaren minder stress en hebben een sterker ontwikkeld ethisch besef. Sterker nog, er zijn zelfs onderzoeken die suggereren dat meditatie het DNA verandert."
Maar hoe kan meditatie beleggingsprofessionals beter in hun werk laten functioneren? Voss: “Dat verschilt natuurlijk per functie. Analisten of portfoliomanagers, die veel moeten multi-tasken, hebben bijvoorbeeld baat bij focused awareness. Daar gaat het om het creëren van top-down control. Dat er controle bestaat waarover op een bepaald moment gedacht wordt.”
Beurshandelaren of salesmanagers hebben met hun klantcontact volgens Voss meer baat bij mindfulness. “Daarbij gaat het om meta-cognitie. Mindfulness leert om meer aandacht te hebben voor de omgeving.”
Uit de kast
Een belangrijk algemeen voordeel van meditatie is dat het volgens Voss helpt zogenaamde behavioural biases tegen te gaan, zoals een irrationele weigering verlies te accepteren (loss aversion), overmatig optimisme (de welbekende overtuiging dat de koersen wel zullen blijven stijgen) en confirmation bias.
Er is inmiddels ruim bewijs dat mediteren mensen gezonder maakt en hen op bepaalde vlakken beter laat presteren. Maar zouden fondsmanagers die mediteren ook betere resultaten boeken? Daar is nog nooit onderzoek gedaan, en dat zou ook knap lastig zijn. Alleen al vanwege het gebrek aan data.
Ray Dalio
Waar zijn de mediterende fondsmanagers? Waar in de rest van het bedrijfsleven talloze voorbeelden zijn van CEO's die mediteren, zijn fondsmanagers net als andere beleggingsprofessionals. Men houdt het liever stil dat ze mediteren, als ze het al doen. Zelfs van Mark Mobius, de opkomendemarktengoeroe die met zijn glimmende kaalgeschoren hoofd, voortdurende glimlach en schijnbaar eeuwige jeugd wel heel zen overkomt, is niet bekend of hij weleens mediteert.
Eén van de weinigen die er wel openlijk voor uitkomt dat hij aan meditatie doet is Ray Dalio, die aan het hoofd staat van ’s werelds grootste hedgefonds Bridgewater Associates. Volgens hem ligt meditatie zelfs aan de basis van al het succes dat hij heeft gehad, zo zegt hij in een video uit 2012.