Amerikaanse opmars hernieuwbare energie gaat gewoon door

De mogelijke gevolgen van een tweede ambtstermijn van Donald Trump voor de hernieuwbare energiesector in de VS roepen veel vragen op. Hoewel zijn campagne-retoriek anders doet vermoeden, is de impact op de energietransitie minder eenduidig en lijken de somberste scenario’s voor hernieuwbare energie in de VS onwaarschijnlijk.

Drie belangrijke factoren spelen volgens de Britse vermogensbeheerder Schroders een rol: de kloof tussen verkiezingsbeloften en beleid, de economische voordelen van hernieuwbare energie en de invloed van bedrijfsbeslissingen. Tegelijkertijd blijven er uitdagingen, zoals hogere importtarieven en versoepeling van regelgeving voor fossiele brandstoffen.

Campagneretoriek is geen beleidsplan

Tijdens de verkiezingscampagne sprak Donald Trump zich herhaaldelijk uit ten gunste van de olie- en kolensector en beloofde hij subsidies voor alternatieve energiebronnen af te schaffen. Dit sloot aan bij de voorkeuren van zijn achterban, die vaak sceptisch staat tegenover hernieuwbare energie.

Echter, beloften tijdens campagnes vertalen zich zelden direct in wetgeving of uitvoerend beleid. Dat gold ook voor Trump’s eerste termijn. In die periode bleef er brede politieke steun bestaan voor wetgeving die hernieuwbare energie stimuleerde.

Een sprekend voorbeeld hiervan is Texas. Hoewel de staat bekendstaat om zijn conservatieve beleid en sterke banden met de olie-industrie, is Texas samen met Californië een leider in de opbouw van hernieuwbare energiecapaciteit. Uiteindelijk wegen economische argumenten vaak zwaarder dan politieke ideologie, zeker in een sector die zo cruciaal is als energie.

"Uiteindelijk wegen economische argumenten vaak zwaarder dan politieke ideologie, zeker in een sector die zo cruciaal is als energie"

Inflation Reduction Act blijft waarschijnlijk grotendeels intact

Een van de belangrijkste verwezenlijkingen van de regering-Biden was de Inflation Reduction Act (IRA), een wet die de energietransitie op verschillende manieren ondersteunt. Ondanks Republikeinse kritiek op overheidssteun voor hernieuwbare energie, is de kans klein dat de IRA volledig wordt ingetrokken. 

De IRA biedt belastingvoordelen voor wind- en zonne-energie en stimuleert productie in de toeleveringsketen van hernieuwbare energie. Daarnaast ondersteunt de wet nieuwe technologieën zoals koolstofafvang en waterstofproductie. Veel investeringen en nieuwe banen die dankzij de IRA zijn gecreëerd, bevinden zich in staten die door Republikeinen worden bestuurd. Zelfs binnen Democratische staten liggen veel hernieuwbare-energieprojecten in landelijke gebieden, waar Republikeinse vertegenwoordigers in het Congres worden gekozen.

Hoewel Trump een protectionistisch handelsbeleid voorstaat, is het onwaarschijnlijk dat zijn regering belastingvoordelen voor binnenlandse werkgelegenheid en productie volledig zal schrappen. Wel is er kans dat investeringen in opkomende technologieën worden teruggeschroefd en dat de looptijd van subsidies – momenteel gepland tot 2032 – wordt ingekort. Dit zou echter slechts een beperkte impact hebben, aangezien hernieuwbare energie inmiddels concurrerend is met fossiele brandstoffen.

Kosten en bedrijfsstrategie stimuleren de vraag naar schone energie

De vraag naar elektriciteit blijft stijgen, onder andere door de elektrificatie van transport en zware industrie. Bovendien vergt de opkomst van kunstmatige intelligentie een enorme hoeveelheid energie, met datacenters als grootverbruikers van stroom.

Omdat wind- en zonne-energie inmiddels kosteneffectief zijn vergeleken met fossiele brandstoffen, kiezen energieleveranciers steeds vaker voor hernieuwbare energiebronnen. Een bijkomend voordeel is dat de prijzen van hernieuwbare energie minder volatiel zijn dan die van bijvoorbeeld aardgas.

"Omdat wind- en zonne-energie inmiddels kosteneffectief zijn vergeleken met fossiele brandstoffen, kiezen energieleveranciers steeds vaker voor hernieuwbare energiebronnen"

Bovendien blijven bedrijven, vooral technologiebedrijven, vasthouden aan hun duurzaamheidsdoelen. Dit is niet alleen belangrijk voor hun imago bij consumenten en investeerders, maar ook om te voldoen aan regelgeving in staten en landen met strengere eisen.

In de VS hanteren 38 staten zogeheten Renewable Portfolio Standards (RPS), die nutsbedrijven verplichten een bepaald percentage van hun elektriciteit uit hernieuwbare bronnen te halen. Daarnaast kopen steeds meer bedrijven rechtstreeks energie in bij producenten, zonder tussenkomst van nutsbedrijven. Dit zorgt voor een stabiele vraag naar hernieuwbare energie.

Tegenslagen voor de sector: tarieven en regelgeving

Hoewel de ergste scenario’s voor hernieuwbare energie waarschijnlijk niet uitkomen, brengt een tweede ambtstermijn van Trump wel serieuze uitdagingen met zich mee. Zo heeft Trump aangekondigd de importtarieven te verhogen, wat vooral de zonne-energiesector zal treffen. Chinese fabrikanten zijn namelijk belangrijke leveranciers van zonnepanelen en opslagsystemen. Dit kan leiden tot hogere kosten en een tijdelijke stagnatie in de sector.

Toch hebben zonne-energiebedrijven lessen getrokken uit de tarieven die Trump tijdens zijn eerste termijn oplegde. Ze hebben hun prijsstrategieën aangepast en delen van de extra kosten doorgerekend aan leveranciers en afnemers. Hierdoor kan de impact van nieuwe tarieven deels worden opgevangen.

Wie koopt straks nog een benzine-auto?

Versoepeling van regelgeving ten gunste van fossiele brandstoffen

De verwachting is dat Trump’s regering de milieuregels voor fossiele brandstoffen zal versoepelen. Dit kan ertoe leiden dat sommige kolencentrales langer in bedrijf blijven, al zal de grootste impact waarschijnlijk liggen bij de uitbreiding van gascentrales. Offshore windprojecten, een sector waar Trump zich in het verleden kritisch over uitliet, kunnen vertraging oplopen door moeilijkheden bij het verkrijgen van vergunningen.

Daarnaast wil Trump het aantal ambtenaren bij toezichthoudende instanties verminderen, wat kan zorgen voor langere vergunningsprocedures voor hernieuwbare-energieprojecten.

Trump heeft via een uitvoerend bevel een tijdelijke stop afgekondigd op federale vergunningen voor nieuwe windprojecten, in afwachting van verder onderzoek. Hoewel dit niet betekent dat bestaande projecten worden stilgelegd, kan het ertoe leiden dat er voorlopig geen nieuwe land- of windparken op zee op federaal grondgebied worden ontwikkeld. Dergelijke projecten vormen momenteel minder dan 10% van de totale windenergiecapaciteit in de VS, waardoor de impact op de sector als geheel beperkt blijft.

Conclusie: een gemengd beeld, maar geen rampscenario

Hoewel veel onzeker is over het energiebeleid onder Trump 2.0, lijken de zwartste scenario’s voor hernieuwbare energie in de VS onwaarschijnlijk. Economische realiteiten, de voordelen van de Inflation Reduction Act en de vraag van bedrijven naar schone energie blijven drijvende krachten achter de energietransitie.

• Lees ook: Energietransitie blijft volgens Janus Henderson beleggingskansen bieden

Toch kunnen hogere importtarieven en een tragere vergunningsverlening de sector op korte termijn vertragen. De vraag blijft in hoeverre economische belangen het uiteindelijk zullen winnen van politieke retoriek.

• Lees ook: Trump stopt duurzaamheidstransitie niet