"Trump is uitzonderlijk wendbaar en flexibel"

"De terugkeer in het Witte Huis van Donald Trump zal grote veranderingen brengen voor de economie, de geopolitiek en op maatschappelijk vlak. Nog voor zijn ambtstermijn begonnen is, heeft de aanstaande president al heel wat leden van zijn regering aangesteld, over het algemeen aanhangers van de harde lijn van het Trumpisme. De Republikeinen hebben in zowel de Senaat als het Huis van Afgevaardigden een meerderheid veroverd, en dat geeft hem veel ruimte om zijn programma uit te voeren. Wellicht met grote economische gevolgen.

Wat heeft Trump in petto? Op economisch vlak dankt Trump zijn overwinning aan een misverstand. De Democraten hebben onder meer verloren door de hoge inflatie en door de perceptie dat daardoor de levensstandaard van de Amerikanen achteruit is gegaan. Alleen, die inflatie was een wereldwijd fenomeen. Bovendien was de impact op Amerikaanse gezinnen kleiner dan elders in de wereld, dankzij de gestegen lonen. Het economische beleid van Trump kan de inflatie juist weer aanwakkeren. 

Peilers Trumponomics

Zijn programma is gebaseerd op vijf maatregelen die in eerste instantie zullen leiden tot snellere economische groei, maar ook tot hogere consumentenprijzen. Trump kan de migratie op korte termijn inperken, wat snel tot een golf van loonsverhogingen zal leiden in alle segmenten van de economie.

De aangekondigde belastingverlaging voor bedrijven, en de verregaande deregulering, zullen het vertrouwen van ondernemers en consumenten een stevige boost geven. Dat verbeterde sentiment is nu al te merken, en kan zorgen voor meer kapitaalinvesteringen en consumentenuitgaven. Hogere invoerrechten zullen eveneens de prijzen opdrijven. Ze maken de import duurder en binnenlandse producenten zullen minder snel hun prijzen verlagen.

Het 'afslanken' van de overheid kan de werking van de Amerikaanse economie efficiënter en een stuk goedkoper maken. Maar is het niet al te optimistisch om daar op korte termijn veel van te verwachten, zelfs met Elon Musk aan het roer?

Binnen de theorie van de Trumponomics moeten de hogere invoerrechten de belastingverlagingen compenseren, om zo het begrotingstekort te stabiliseren en extra overheidsfinanciering te vermijden. Maar als die hogere invoerrechten er daadwerkelijk komen – en Trump ze niet alleen inzet als wapen in de onderhandelingen – zal dat sowieso later zijn dan de verlaging van de belastingen. Het economische beleid van Trump zal dus in eerste instantie leiden tot meer groei, meer inflatie en slechtere overheidsfinanciën.

Keuze voor isolationisme

Op geopolitiek vlak kan Trump de Amerikaanse neiging tot isolationisme niet weerstaan. Daardoor was zijn eerste ambtstermijn bijzonder pacifistisch: hij besloot om de militaire betrokkenheid van de VS in Afghanistan af te bouwen, begon geen nieuwe conflicten (op een geslaagde gerichte aanval op IS na) en probeerde de betrekkingen met Noord-Korea te verbeteren.

Dat isolationisme van Trump verdient overigens enige nuance: het Amerika van Trump zal zijn 'bondgenoten' nog steeds verdedigen, maar Trump zal hen wel vragen om mee te betalen voor de militaire bescherming. Net zoals de invoerrechten moeten die betalingen helpen om het Amerikaanse begrotingstekort te financieren via een nieuwe Pax Americana, mercantieler van aard dan de vorige.

Verder zal Trump proberen om snel een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne. Daar staat tegenover dat zijn steun aan Israël mogelijk nog onvoorwaardelijker zal zijn dan die van Biden, met name als het tot een openlijker conflict met Iran zou komen. In het eerste geval zouden de energieprijzen geleidelijk dalen, wat gunstig is voor Europa, terwijl ze in het tweede geval bruusk de hoogte in kunnen schieten. De Verenigde Staten heeft zelf minder last van volatiele energieprijzen, omdat Trump de lokale productie van fossiele energie zal aanmoedigen en geen inspanningen zal doen om het milieu te beschermen.

Anti-woke

Op maatschappelijk vlak zijn de intenties zonneklaar. De Democraten hebben misschien verloren door de inflatie, maar Trump heeft gewonnen door zijn strijd tegen het wokisme. Zo belooft hij met een wet te komen die slechts twee geslachten erkent. Elke vorm van positieve discriminatie is voor hem uit den boze. Aan de universiteiten kunnen hierdoor de spanningen opnieuw oplopen.

Tandeloos Europa

De eerste economische gevolgen van het programma van Trump lijken voor de hand te liggen. Het Amerikaanse exceptionalisme (groei tegen elke prijs) zal aanhouden en de inflatie aanwakkeren. 

China lijkt beter gewapend voor deze economische veldslag dan Europa. Toch zal China de binnenlandse consumptie moeten ondersteunen, die onder de nog steeds leeglopende vastgoedzeepbel lijdt. Het zal ook moeten aankloppen bij zijn nieuwe vrienden in het 'Global South', om daar de producten te verkopen die landen in het noordelijk halfrond zwaar willen gaan belasten. Het zuiden zal wellicht dus profiteren van goedkopere import uit China.

Europa moet stilaan knopen doorhakken, maar het is nog niet duidelijk wie dat zal doen en wie erover zal waken dat de beslissingen worden uitgevoerd. Het naïeve Europa trekt alleen en ongewapend ten strijde tegen de Chinese en Amerikaanse krijgers. Op de korte termijn heeft Europa in ieder geval een begripvolle houding van de centrale bank nodig.

"Het naïeve Europa trekt alleen en ongewapend ten strijde tegen de Chinese en Amerikaanse krijgers"

Dollar blijft sterk 

Op de financiële markten is het altijd uitkijken met prognoses. Toch is het redelijk veilig te zeggen dat de Amerikaanse dollar in waarde blijft stijgen ten opzichte van andere belangrijke valuta's, dat de Federal Reserve het tempo van de renteverlagingen zal vertragen en vervolgens zal stoppen, en dat zowel de obligatierente als de inflatieverwachtingen gestaag zullen stijgen.

Sectoren en bedrijven die het minste last hebben van een sterke dollar en de hogere rente blijven hoger koersen. Dat blijft zo tot hun groeivermogen niet langer opweegt tegen het effect van de hogere rente op hun toekomstige winsten, zoals in 2022 gebeurde.

Wanneer de aandelenkoersen beginnen te dalen door de hogere rente, kan de impact daarvan op de Amerikaanse welvaart een volgende recessie veroorzaken. Pas dan kunnen de financiële markten in de rest van de wereld aan een inhaalbeweging beginnen, met dank aan een dan zwakkere dollar. Maar zover is het nog niet.

Flexibiliteit regeert

Meer dan bij enig ander vooraanstaand politicus is het bij Donald Trump belangrijk om een goed onderscheid te maken tussen wat hij zegt en wat hij daadwerkelijk doet. Trump volgt zijn instinct, wars van ideologie, en is daardoor uitzonderlijk wendbaar en flexibel. Misschien is dat wel zijn grootste kracht in deze onzekere tijden, samen met de buitengewone veerkracht die hem overeind houdt. Zijn onvoorspelbaarheid slaat ons soms uit het lood, maar sluit aan bij de tijdgeest.

Misschien komt er wel geen belastingverlaging, geen nieuwe invoerheffingen, geen deportaties van 'illegalen' en geen drastische inperking van de immigratie, omdat die allemaal de inflatie aanwakkeren en de Amerikanen juist geen inflatie willen.

Wie weet zegt zijn instinct hem wel om het roer helemaal om te gooien. In dat geval verschuift het zwaartepunt van het economische beleid naar zijn al even onvoorspelbare 'best buddy' Elon: minder overheid, minder regels, minder bureaucratie, minder nutteloze uitgaven en meer snelheid, meer innovatie, meer creativiteit, meer efficiëntie ... meer groei en minder inflatie. Een zevende hemel voor de Amerikaanse financiële markten, maar doffe ellende voor de rest van de wereld.

Er komen beslissende tijden aan!