Jerome Powell valt door de mand

En weer omhoog. Ik heb het over de Amerikaanse inflatie. In oktober bedroeg die 2,6%, iets hoger dan in september. Na de rappe stijging in 2021 en 2022, begon eind 2022 een even zo rappe daling. Gezien de inflatieontwikkeling sindsdien, kunnen we concluderen dat de daling gestopt is.

Niet alleen omdat de geldontwaarding in oktober hoger uitpakte maar ook omdat de kerninflatie, inflatie zonder energie- en voedselprijzen, voor de derde maand op rij met 0,3% op maandbasis is gestegen.

Dat geeft aan dat de inflatie onderliggend alive and kicking is. We kunnen echter óók concluderen dat dat is gebeurd op een te hoog niveau. Destijds heb ik betoogd dat de daling van geldontwaarding van 9% naar 3% veel makkelijker zal gaan dan daling van 3 naar 2%.

Verschil in prijsniveau

Het eerste, grote, stuk van daling zou namelijk vrijwel op automatische piloot gaan en dat heeft alles te maken met de manier waarop inflatie wordt gemeten. Inflatie is het verschil van het prijsniveau tussen nu en 12 maanden eerder.

Dat betekent dat als een groot deel van de stijging veroorzaakt is door de torenhoge energieprijzen, dat effect na een jaar automatisch uit de inflatiecijfers valt, zelfs als de energieprijzen blijvend hoog waren gebleven! Voor de daling van 3 naar 2% geldt echter dat er niets automatisch aan is.

Die daling zal moeten komen door het voldoende sterk en voldoende lang aanhalen van monetaire teugels. Daar verzaakte de Fed. Die verhoogde de rente tot iets boven de 5%, want simpelweg te weinig was.

Niet ver genoeg

Vervolgens hield die de rente veel te kort op dat niveau, ofwel de bank riep te vroeg de overwinning over inflatie uit en begon ze te snel met verlagingen van de rente. Had de Fed de monetaire teugels voldoende sterk aangehaald en lang genoeg zo gehouden, dan hadden we de gevolgen ervan gezien in bijvoorbeeld de groei van de Amerikaanse economie.

Die zou lager zijn, dat is wat voldoende hoge Fed-rente veroorzaakt. Het feit dat de groei er nauwelijks onder geleden heeft, zie ik als bewijs dat de Fed niet ver genoeg is gegaan in de strijd tegen inflatie.

Dat de Amerikaanse langetermijnrentes de laatste weken fors opgelopen zijn terwijl de Fed bezig was met het verlagen van haar rentes, kan erop wijzen dat de markt zegt dat inflatie in de VS niet verslagen is. Het kan ook zijn dat de langetermijnrentes gestegen zijn door de zorgen over Amerikaanse staatsfinanciën.

Teveel gelddrukkerij

De hoge staatsschuld in de VS zou overigens zomaar een belangrijke reden kunnen zijn wáárom de Fed in 2022 niet ver genoeg is gegaan met het verhogen van de rente.

Als Powell dan zegt, zoals onlangs, dat hij verwacht dat de inflatie in de VS “hobbelig patroon zal vertonen op weg naar 2%” en dat dat nog jaren kan duren, dan zie ik dat als verhuld toegeven dat de bank niet sterk genoeg opgetreden is én niet sterk genoeg zal optreden.

Dat Powell eerder deze week in een interview overigens zei dat inflatie een sociaal fenomeen is, was ronduit teleurstellend te horen. De Fed-voorzitter valt daarmee wat mij betreft door de mand. Inflatie, op middellange termijn, is altijd en overal een monetair fenomeen, ofwel het gevolg van te veel gelddrukkerij en dát is iets waar een centrale bank over gaat.

Wel nodig?

Door inflatie als een sociaal fenomeen af te schilderen, wuift Powell elke verantwoordelijkheid van de Fed voor de te hoge inflatie van de hand. Als ik de Amerikaanse president was, zou deze uitspraak voor mij dé reden zijn hem te proberen te ontslaan. 

Dat gezegd hebbende vraag ik me af of de Fed de ruimte zal hebben om de rente volgend jaar zo veel te verlagen als waar velen op de financiële markten op rekenen. Powell lijkt daarop te hinten. In dat interview eerder deze week zei hij bijvoorbeeld onder meer dat de bank de rente niet met veel haast hoeft te kortwieken.

Maar hoe Amerikaanse economie draait en de stand van zaken wat inflatie betreft, lijkt dat me een understatement. Je zou namelijk net zo goed de vraag kunnen stellen of verdere renteverlagingen überhaupt nodig zijn. 

Paniek 

Toch is een nieuwe renteverlaging in december vrijwel zeker, bijvoorbeeld doordat de bank daar al zo uitgebreid op gehint heeft, dat de rente in december ongemoeid laten voor enige paniek op de markten zou kunnen zorgen.

Het enige waar we tot de volgende rentevergadering rekening mee moeten houden is het feit dat er nog een inflatiecijfer gepubliceerd wordt. Afhankelijk van wat dat cijfer zal zijn, kan dat de plannen van de bank in de war schoppen.

Of de Fed de rente in december wel of niet verlaagt, 2025 zou voor beleggers die op vele en forse renteverlagingen rekenen, wel eens een onaangenaam jaar kunnen worden.