Wijst de rentegrafiek op recessie in de VS?

Deze week zijn er minstens twee opzienbarende dingen gebeurd. Ik heb het natuurlijk over de allereerste zege in competitieverband voor het voetbalelftal van San Marino, maar ook over het feit dat de Amerikaanse rentecurve na bijna 800 dagen weer tekenen van normaal gedrag vertoont.

De spread tussen de tienjarige en de tweejarige rente schommelt rond nul en lijkt op weg daar bovenuit uit te komen. Dat zou betekenen dat de periode van een inverse, of omgekeerde rentecurve, wel eens voorbij zou kunnen zijn.

En dat is meer dan het vaststellen van een feitje op de financiële markten. Dé reden waarom velen naar de rentecurve kijken, is dat een omgekeerde rentecurve in het verleden vrijwel altijd een voorbode van een recessie is geweest (Zie grafiek hieronder). Normaliter geldt dat hoe langer de looptijd, des te hoger de rente.

Onnatuurlijke stand

Zetten we de rentes op leningen van verschillende looptijden, van kort naar lang, in een grafiek uit, dan loopt het lijntje omhoog. Heel af en toe loopt dat lijntje omlaag en spreken we van een omgekeerde rentecurve, een onnatuurlijke stand ervan.

Zoals gezegd keerde de rentecurve zich in het verleden altijd om voordat de Amerikaanse economie in een recessie zou belanden. Gemiddeld genomen lag er zo’n jaar tussen de omkering van de rentecurve en economische krimp in de VS.

Als de korte rente hoger is dan de lange rente, dan wijst dat erop dat beleggers menen dat de economische groei en inflatie in de toekomst aanmerkelijk lager zal zijn. Vandaar dat de langetermijnrentes dan zakken. De spread tussen de tienjarige en tweejarige rente in de VS is ruim twee jaar geleden negatief geworden.

Stevig kortwieken

Al die tijd was er niet alleen geen sprake van een recessie, maar groeide de Amerikaanse economie behoorlijk. Nu de rentecurve weer normaal is, kunnen we dan concluderen dat recessievrees ongegrond is? Hoewel dat zo lijkt te zijn, is het antwoord, wat mij betreft toch nee. 

Sterker nog, júist het feit dat de rentecurve weer normaal lijkt te worden, ofwel dat de spread tussen de twee genoemde rentes niet meer negatief zal zijn, is een belangrijk signaal dat een recessie in de VS binnenkort juist waarschijnlijk is.

In de grafiek is te zien dat de Amerikaanse economie ging krimpen vlak nadat de rentecurve weer normaliseerde! Gevoelsmatig oogt dat wellicht vreemd, maar dat is het niet. Immers, als er veel is wat op een stevige groeivertraging of recessie wijst, dan verwachten de financiële markten dat de Fed de rente stevig zal kortwieken.

Sombere geluiden

Zodanig dat de kortetermijnrentes weer lager komen te liggen dan hun lange termijn evenknieën. Het bovenstaande is heel goed te rijmen met de recente macro-economische cijfers uit de VS, zoals het deze week gepubliceerd Beige book, een acht keer per jaar terugkerende publicatie van de Fed.

Dat is samengesteld op basis van anekdotisch bewijs over economische reilen en zeilen, verkregen uit talloze gesprekken die de twaalf regionale centrale banken voeren met onder meer ondernemers uit hun district.

Deze editie was de meest sombere editie in jaren. Negen van de twaalf districten meldden dat de economische activiteit onveranderd was of afnam; slechts drie districten meldden een lichte toename ervan. Dé reden erachter is dat de Amerikaanse consument het in toenemende mate laat afweten.

Meer onzekerheid

Consumptie van huishoudens is de belangrijkste motor van de Amerikaanse economie. Enkele dagen geleden is ook het maandelijkse JOLTS-rapport, over de Amerikaanse arbeidsmarkt, uitgekomen. Daarin stond dat het aantal mensen dat ontslag neemt niet meer zo hoog is als tot voor kort, dat bedrijven aanmerkelijk minder mensen aannemen en dat er inmiddels 1,1 vacatures per werkloze zijn (niet zo lang geleden was die verhouding 2 op 1!).

Al die ontwikkelingen wijzen op een normalisering op de arbeidsmarkt en verklaren de terughoudendheid van de consument om geld te laten rollen. De onzekerheid over onder meer zijn/haar baan en loon, is namelijk aanmerkelijk groter dan in de afgelopen jaren.

De inkoopmanagersindices laten ook al zien dat de economische activiteit vertraagt. Maar dit alles is niet goed te rijmen met de onlangs gemelde behoorlijke economische groei in de VS in het tweede kwartaal.

Grotere renteverlaging?

Of dat cijfer zal binnenkort behoorlijk omlaag worden bijgesteld, óf het is zo dat de groei in het tweede kwartaal vooral te danken was aan de Amerikaanse overheid, die bakken met geld uitgaf.

Dat laatste kan heel goed het geval zijn maar het is geen bron van groei die lang kan aanhouden. Dus als dat de kurk was waar de Amerikaanse economie in de afgelopen maanden op dreef, dan zal die kurk snel alsnog kopje onder gaan.

Vanmiddag komen ook de maandelijkse banencijfers naar buiten. In combinatie met al het bovenstaande, zou het cijfer van vanmiddag ervoor kunnen zorgen dat de kans op een renteverlaging van 50 basispunten door de Fed medio deze maand als groter wordt gezien.

Impact op aandelen?

Het is alles behalve zeker dat een recessie in de VS aanstaande is. Kijkend naar de macro-gegevens van afgelopen tijd en naar de ervaringen uit het verleden, moeten we niet raar opkijken als de Amerikaanse economie binnenkort inderdaad blijkt te krimpen.

Wat een mogelijke recessie als gevolg zou kunnen hebben op de aandelenkoersen is, uiteraard, ongewis. Kijkend naar het verleden dan zien we dat die doorgaans behoorlijke stijgingen lieten zien zolang de rentecurve omgekeerd was, maar vaak behoorlijk daalden wanneer de curve weer normaal gedrag begon te vertonen.

De tijd zal de komende weken en maanden uitwijzen of de geschiedenis zich zal herhalen.