Protectionisme biedt juist geen bescherming

"Dit verkiezingsjaar horen we zowel in Europa als in de VS dezelfde oproep: bescherm ons! Waartegen? Dat verschilt per groep: inflatie, immigratie, buitenlandse inmenging, wokisme, racisme, oorlog, verandering, maatschappelijk verval, en meer.

In de VS hebben vooral Republikeinense kiezers daar oren naar. Het liberalisme uit de Reagan-jaren neemt af, terwijl een nieuw soort protectionisme opkomt. Dit is niet alleen gericht tegen immigratie, maar ook tegen internationale concurrentie, vooral uit China.

De plannen van Trump

Trumps Agenda 47, te vinden op zijn website en geanalyseerd door Deutsche Bank, toont duidelijk deze richting. Trumps programma omvat een brede invoerbelasting van 10% op alle goederen en diensten, verhoogde tarieven voor landen die invoerrechten heffen op Amerikaanse goederen (tot een gelijk niveau), het intrekken van China’s status als meest begunstigde natie (met nieuwe tarieven van meestal 50% of 60%), en het herinvoeren van tarieven op staal en nieuwe tarieven op Europese producten, met een focus op voornamelijk Duitse auto's.

Hoewel het een uitdaging zal zijn om al deze maatregelen goedgekeurd te krijgen door het Congres, kunnen ze gedeeltelijk worden geïmplementeerd, vooral omdat ze aansluiten bij het beleid dat Trump in 2018-2019 heeft ingevoerd.

Voordelen protectionisme

Wat staat de Amerikanen, en indirect dus ook de wereldeconomie, te wachten? De VS hoopt op een herlokalisering van sommige industrietakken en diensten, die vanzelf concurrerender zouden worden; dat is een pluspunt. Dat is meteen ook het voornaamste verkiezingsargument: meer industrie in eigen land en dus meer banen.

De federale overheid zou ook automatisch meer inkomsten krijgen. Gelet op het chronische begrotingstekort, en dat bij hoge rentestanden, is dit een zwaarwegend argument. De Tax Foundation raamt de jaarlijkse extra belastingontvangsten op USD 300 miljard.

Nadelen protectionisme

Protectionisme heeft ook nadelen. Heffingen op geïmporteerde goederen en diensten zouden de inflatie verhogen, wat Amerikaanse producenten en consumenten treft. Minder concurrentie zou binnenlandse bedrijven in staat stellen prijzen te verhogen, deels door de hogere arbeidskosten in de VS. Getroffen landen zouden waarschijnlijk eigen invoerrechten instellen, wat de Amerikaanse export zou schaden en inflatie verder zou aanwakkeren.

Tot slot zou hoge Amerikaanse invoerheffingen de dollar kunnen versterken door minder uitstroom van dollars uit de VS, waardoor de Amerikaanse export verder onder druk komt te staan.

Uit deze vooruitblik blijkt dat de eventuele implementatie van het programma van Trump een grote impact op de wereldeconomie zou hebben. Een gedeeltelijke herlokalisering van het bedrijfsleven naar de VS zou de werknemers in dat land zeker ten goede kunnen komen – maar gelet op de lage werkloosheidsgraad is die reddingsboei op dit moment niet echt nodig.

"Protectionisme leidt tot minder economische groei en meer inflatie"

Als consumentenland zouden de VS echter vooral meer inflatie krijgen en ook als exporteur zouden ze waarschijnlijk nadeel ondervinden. Minder groei dus, en meer inflatie. Ofwel, er kleven flinke nadelen aan protectionisme.

Is de kiezer bereid om deze te accepteren? Het antwoord op die vraag volgt op 5 november 2024.