Voorzichtigheid blijft het devies Weinig optimistische bespiegelingen in de outlook van Van Lanschot Kempen voor 2023. Een recessie in Europa en de VS is onontkoombaar, terwijl de rentes verder omhoog kunnen. Dat is slecht voor aandelen en iets minder slecht voor obligaties. De dit jaar verlaagde waarderingen zorgen wel voor enige meewind. 28 november 2022 08:00 • Door Rob Stallinga Vermogensbeheerder Van Lanschot Kempen heeft duidelijke ideeën over 2023 en de langere termijn. Om met de langere termijn te beginnen, onderscheidt beleggingsstrateeg Jorn Veeneman drie duidelijke trends die nog wel even aanhouden. Allereerst constateert ook hij dat de piek van globalisering inmiddels ver achter ons ligt. De handelsspanningen tussen de VS en China, de Brexit, de oorlog in Oekraïne drukken zwaar op wereldwijde productieketens. Om die structureel te verbeteren, wordt globalisering verruild voor regionalisering. Ook verwacht Veeneman dat de grote rol die overheden in de economie spelen een blijvertje is. “Dat begon tijdens de pandemie maar nu zijn overheden druk bezig om de hoge energieprijzen te compenseren en meer geld uit te geven aan defensie. De klimaattransitie is ook niet iets wat het bedrijfsleven alleen af kan.” Het einde van globalisering, forse overheidsuitgaven en de hoge kosten van de energietransitie leiden volgens Van Lanschot Kempen tot blijvend hoge inflatie, dus ook tot structureel hogere renteniveaus, waarbij, en dat is wel belangrijk om op te merken, de schulden nog betaalbaar blijven. Klik op de afbeelding voor een grote versie Milde recessie Senior beleggingsstrateeg Joost van Leenders is niet al te negatief over de economische situatie. Afgezien van de hoge inflatie constateert hij weinig grote onevenwichtigheden in de wereldeconomie. Dat maakt de kans op een milde recessie waarschijnlijker dan op een zware. “De netto schuld van bedrijven is niet extreem hoog. Ook de schulden van huishoudens vallen mee. Vooral in de VS zijn deze sinds 2009 flink verminderd. In China lopen de schulden wel op. Dat geldt natuurlijk over voor de overheidsschulden.” Wat ook pleit voor de komst van een milde recessie is de krapte op de arbeidsmarkt. Van Leenders: “Dat betekent niet dat een recessie kan worden voorkomen, maar bedrijven zullen minder snel werknemers ontslaan.” Wat een recessie vooral in de hand werkt, is de forse daling van de koopkracht. Zolang de inflatie de loongroei overstijgt, hebben burgers minder te besteden. Dat geldt meer voor Europa dan voor de VS, waar volgens Van Leenders de loongroei hoger is en de inflatie lager. Een positief effect van de coronapandemie zijn de enorme spaartegoeden die zijn opgebouwd. “Dat wordt nu aangewend om consumptiepatroon op peil te houden. Ook dat maakt recessie minder diep”, aldus Van Leenders. De consensus onder economen is inmiddels dat Europa dit kwartaal in een recessie terechtkomt. Een Amerikaanse recessie is later in 2023 voorzien. “Een Amerikaanse recessie is vooral het gevolg van de renteverhogingen door de FED. De impact daarvan werkt vertragend door. Wel zal een Amerikaanse recessie milder zijn dan die in Europa.” Joost van Leenders Ditmaal geen hulp van China Tijdens de vorige crisis hielp groeimotor China de pijn verzachten. Daar moet ditmaal niet op worden gerekend, merkt Jorn Veeneman op. “Dat de Chinese economie nu veel minder presteert, is te wijten aan het zero covidbeleid en de problemen in de vastgoedsector, die 30% van de Chinese economie uitmaakt. Inmiddels nemen de coronabesmettingen weer toe, waardoor wij de komende maanden gen versoepelingen verwachten. In de loop van 2023 kan er misschien een einde komen aan het stringente covidbeleid. Dat zou natuurlijk positief zijn.“ Daarnaast is deglobalisering natuurlijk slecht voor de Chinese export. Jorn Veeneman Monetair beleid blijft havikachtig Joost van Leenders: “Inflatie staat op hoogste niveau sinds decennia. Er zijn wel tekenen dat inflatie in de VS heeft gepiekt. Maar de daling zal geleidelijk zijn. Daardoor zullen centrale banken nog havikachtig blijven. Positief is dat we de meeste renteverhogingen inmiddels hebben gehad. De consensus is dat de Fed de optrekt naar 5% en de ECB naar 3%" Een duidelijke recessie-indicatie is de huidige omgekeerde rentecurve. In de VS ligt de tienjaars inmiddels 0,75% lager dan 10-jaars. Obligatiespreads nog niet op recessieniveau Wat betekent dit allemaal voor de beleggingskansen? Over staatsobligaties is Van Lanschot positiever geworden, hetgeen heeft geleid tot een neutrale visie. Het wachten is eigenlijk op het moment dat de Fed en ECB een rentepauze inlassen. Minder positief is de vermogensbeheerder over bedrijfsobligaties, al dan niet kredietwaardig. Veeneman: “De risico-opslagen zijn dit jaar hoger geworden en liggen inmiddels ook boven het historische gemiddelde, maar ze zijn nog altijd niet op recessieniveau.” Voor EMD in harde valuta zijn de kansen beter. Pas op met aandelen! Van Leenders roept beleggers geenszins op om nu in aandelen te stappen. “De laatste rally is voor een belangrijk deel sentiment gedreven. Het klopt dat de waarderingen flink zijn verminderd, maar Amerikaanse aandelen bijvoorbeeld zijn nog altijd niet goedkoop, zeker in vergelijking met Europese aandelen.” De daling van de aandelenmarkten dit jaar is volgens Van Leenders vooral gedreven door de hogere rentestanden. Het einde daarvan is nog niet in zicht. “Gelet op de rentestanden zou de waardering nog lager kunnen. De aantrekkelijkheid van aandelen ten opzichte van obligaties is flink verminderd. Er valt weer iets te kiezen.” Ofwel, TINA left the buidling. Daarnaast hangt het toekomstige aandelenrendement af van de winsten die worden geboekt. Daarover is Van Lanschot Kempen tamelijk pessimistisch. Van Leenders: “ De algemene winstverwachting voor 2023 bedraagt 5,6% voor VS en 3,0% voor Europa. Wij denken dat dit te hoog is. De winsten zullen krimpen. Dat is volgens ons de voornaamste reden waarom de huidige rally niet houdbaar is en wij nog altijd negatief zijn over aandelen.” Klik op de afbeelding voor een grote versie 5% rendement Volgens Jorn Veeneman kan op een standaard portefeuille desondanks 5% rendement worden geboekt. Niet dat hij zo enthousiast is over de economische vooruitzichten, maar de huidige waarderingen zorgen voor meewind. “Door de hogere rentes en bredere spread zijn wij positiever geworden over obligaties. Aandelen zijn momenteel lager gewaardeerd dan een jaar geleden.” Klik op de afbeelding voor een grote versie Rob Stallinga is financieel journalist. De informatie in zijn artikelen is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Impactbeleggen 16 apr Impactbeleggen is wél in het belang van pensioendeelnemers De tijd van discussie en verwarring over impactbeleggen is volgens directievoorzitter Maureen Schlejen van Achmea Investment Management voorbij. Zij legt uit waarom impactbeleggen de juiste aanpak is voor pensioenfondsen. "Impactbeleggen is niet slechts een optie maar een inspirerende kans voor een betere toekomst."
Impactbeleggen 31 mrt Beleggen in wapens? Nee, bedankt! Investeren in wapens is een taak voor overheden, zeker niet voor duurzame beleggers, betoogt Hadewych Kuiper van Triodos IM. "Als investeerder is het simpelweg onmogelijk om te weten hoe, waar en door wie wapens zullen worden gebruikt."
Impactbeleggen 05 feb Nee, water is het nieuwe goud Waterschaarste is volgens Tongai Kunorubwe, hoofd duurzame obligaties bij T. Rowe Price, in het komende decennium een van de grootste uitdagingen voor de mensheid én een belangrijk risico voor de wereldwijde economische groei. Voor beleggers liggen er mooie kansen. "Iedere euro die in water wordt geïnvesteerd, genereert een economische opbrengst van 4 euro."
Impactbeleggen 05 feb Verantwoord beleggen is geen politieke kwestie Volgens managing director Hadewych Kuiper van Triodos IM hebben pensioenfondsen geen andere keuze dan om vol te investeren in de duurzaamheidstransitie. "De primaire taak van pensioenfondsen is het veiligstellen van een zo goed mogelijk pensioen. Het is dus logisch dat zij vermijdbare risico’s uitsluiten."
Impactbeleggen 28 nov Het enorme potentieel van nature-based finance Hadewych Kuiper van Triodos IM breekt een stevig lans voor nature-based financieringen. Het is volgens haar de enige manier om de afbraak van de natuur te stoppen. Daarnaast biedt het ook financieel rendement.
Opinie 22 okt Financiële sector is het probleem én de oplossing voor de natuur Volgens Hadewych Kuiper van Triodos IM kan de klimaatcrisis alleen worden gekeerd als we de natuur weten te herstellen. Daarvoor is de financiële sector dringend nodig. Winstgevende duurzame projecten liggen voor het oprapen.