De grondstoffenprijzen zijn de afgelopen maanden hard gestegen en de verstoring van zowel vraag als aanbod duurt voort. Wat is de oorzaak van de veranderingen in vraag en aanbod op de grondstoffenmarkt? Wat zijn de gevolgen van de zwakke Chinese vraag en de impact van een wereldwijde recessie op de grondstoffenmarkt.
De sterke stijging van de grondstoffenprijzen in de afgelopen maanden heeft tot speculaties geleid dat de beginfase van een zogenaamde supercyclus is gestart, een langdurige periode waarin de vraag groter is dan het aanbod.
De mondiale grondstoffenprijzen zijn de afgelopen maanden gestegen, deels als gevolg van de Russische invasie in Oekraïne, maar ook door een mismatch tussen vraag en aanbod zijn de prijzen beïnvloed. Ondanks de robuuste vraag naar grondstoffen zijn producenten echter terughoudend geweest om het aanbod te vergroten, waardoor de prijzen verder onder druk zijn komen te staan.
Krappe markten
Waar staan we in de grondstoffencyclus? Structureel bevinden we ons nog in de beginfase van een meerjarige cyclus. Maar als we het over grondstoffencycli hebben, dan moeten we het hebben over de gevolgen voor de lange cyclus en de korte cyclus.
"Structureel bevinden we ons nog in de beginfase van een meerjarige cyclus"
In de afgelopen weken hebben we een aantal aanzienlijke schokken gezien in verschillende delen van het grondstoffencomplex. De olieprijzen zijn gedaald, de metaalprijzen zijn van hun hoogtepunt afgekrabbeld, en dat geeft duidelijk aanleiding tot cyclische zorgen.
Tegelijkertijd hebben we de eerste tekenen gezien van mogelijk piekende productie-indices in ontwikkelde markten. Voeg daar nog aan toe dat er zorgen zijn over wat een verkrapping van de liquiditeit zal doen met alle markten in het algemeen.
Maar als grondstoffenanalisten richten wij ons op de fundamentele factoren. We zien nog steeds zeer krappe markten met bijna recordlage voorraden in de landbouw, tekorten in de olie- en olieproductenmarkten, zelfs als we ervan uitgaan dat de vraag vanaf nu vertraagt. Uiteindelijk denken we dat de problemen die we in China zien vanuit een Covid-perspectief van voorbijgaande aard zijn.
Ditmaal geen aanbodreactie op hoge prijzen
Als je het hebt over de werkelijke structurele onderliggende factoren, dan zien we geen aanbodreactie op hogere prijzen, en dat is uiteindelijk wat deze cyclus een lange levensduur geeft.
Een van de belangrijkste redenen daarvoor is de mate waarin beleggen in grondstoffen ongewenst is geworden vanwege de negatieve ESG-kenmerken. Daarnaast zijn bedrijven terughoudend om te investeren in grondstoffen, omdat het rendement erg onzeker is.
"Bedrijven zijn terughoudend om te investeren in grondstoffen"
Beleggingen in grondstoffen, vooral in energie en metaal, zijn zeer lang cyclisch met een looptijd van 15 tot 20 jaar. Als dan gezegd wordt dat de vraag naar olie binnen vijf jaar zal instorten als de wereld overschakelt op schone energie, wie wil dan nog miljardeninvesteringen doen in iets wat halverwege de looptijd wel eens een stranded asset kan zijn?
Het dilemma van de CO2-reductie
Er zijn enorme hoeveelheden basismetalen nodig om de energietransitie mogelijk te maken en de productie daarvan is CO2-intensief. De mogelijkheid van 'schoon' aanbod is beperkt. Dit is een onopgeloste paradox en een reden waarom de kapitaalinvesteringen laag blijven ondanks de stijging van de prijzen.
"Er zijn enorme hoeveelheden basismetalen nodig om de energietransitie mogelijk te maken"
CO2-reductie werkt groene inflatie in de hand, de sterke stijging van de prijs van materialen die worden gebruikt bij de ontwikkeling van hernieuwbare technologieën. Het is ook moeilijk om bankfinanciering voor dit soort projecten te krijgen.
In het algemeen stelt de CO2-reductie ons voor een dilemma. Terwijl de vraag naar de metalen die nodig zijn voor elektrische voertuigen of windturbines explosief toeneemt, wordt de productie van deze materialen moeilijker door de stijgende kosten van CO2-vergunningen.
Voorraadvorming China
De sancties tegen Rusland hebben nog geen effect gehad op de Russische aanvoer van olie naar de wereldmarkt. Als tegen het einde van het jaar een embargo ingaat, dan zal dat het wereldwijde olieaanbod aanzienlijk beperken.
De Chinese vraag is momenteel zwak. Uiteindelijk zal de Chinese regering zich hier doorheen slaan en de economie stimuleren. Maar China's rol op de grondstoffenmarkten is tegenwoordig heel anders dan in 2002 tot 2005. In die periode veranderde China van een netto-exporteur van bijna alle grondstoffen in een importeur van metalen en olie. De bouwcyclus is nu veel verder gevorderd. Iedereen die verwacht dat de Chinese metaalinvoer net als in het verleden sterk zal stijgen, heeft het bij het verkeerde eind.
Dat ligt anders op de landbouwmarkten. Daar zou wel eens sprake kunnen zijn van een keerpunt. De binnenlandse productietrend is moeilijk en de consumptie per hoofd van de bevolking groeit. Ik verwacht daarom dat de Chinese overheid zich toelegt op het aanleggen van voorraden van landbouwgrondstoffen en bredere grondstoffen.
Klik op de afbeelding voor een grote versie
Ook een recessie is geen bedreiging
Als de Fed een wereldwijde recessie veroorzaakt, dan zal dit duidelijk gevolgen hebben voor de vraag. Uiteindelijk zal dan de vraag naar olieproducten verder afnemen, net als de totale vraag naar metalen. Maar de vraag naar olie moet dit jaar wel heel sterk dalen om de markt in een overschotsituatie te brengen. Ik verwacht niet dat een wereldwijde recessie de algemene trend zal doen ontsporen."
"De vraag naar olie moet dit jaar wel heel sterk dalen om de markt in een overschotsituatie te brengen"