Inflatie is dodelijk Edin Mujagic sprak de Tweede Kamercommissie Financiën toe over inflatie. Hij citeert Ronald Reagan. "Inflatie is even gevaarlijk als een overvaller, even angstaanjagend als een gewapende overvaller en even dodelijk als een huurmoordenaar." 8 april 2022 12:20 • Door Edin Mujagic Dit is een ingekorte versie van mijn voordracht bij de Commissie Financiën van de Tweede Kamer, voorgelezen tijdens een rondetafelgesprek over inflatie op 6 april. Geachte leden van de Tweede Kamer, Johan Cruyff, Willem van Hanegem, Arie Haan, Johan Neeskens, Willy van de Kerkhof; het is lang geleden dat zij in het Oranjeshirt te zien waren. In 1974 bijvoorbeeld. Dat was ook voor het laatst dat er in Nederland sprake was van zo’n hoge inflatie. Wanneer er gesproken wordt over de hoge inflatie nu, wordt vaak gewezen op de inflatoire gevolgen van de oorlog in Oekraïne en herstel van de coronapandemie. Door de oorlog zijn de prijzen van gas, olie en stroom gestegen en herstel na de pandemie gaat gepaard met een enorme stijging van de vraag. Bovendien zorgde de pandemie voor allerlei logistieke knelpunten in de wereldeconomie. Dit jaagt de prijzen op korte termijn aan. Problemen lossen op Maar het zijn geen oorzaken van de hoge inflatie, maar slechts het extra stuk ervan. Het zijn dus geen structurele factoren. Die tijdelijke bronnen van hoge inflatie zullen na verloop van tijd wegebben. De noodgedwongen besparingen worden uitgegeven, maar niet aangevuld. De logistieke problemen zullen oplossen en voor een aanhoudend sterke inflatiebijdrage uit de energiehoek, zouden de prijzen ervan even sterk moeten blijven stijgen. Schaarste versus overvloed Een aspect dat veel minder aan bod komt – onterecht want is veel structureler – is het monetaire beleid van de ECB. Voor geld geldt hetzelfde als wat voor elk ander goed: hoe meer ervan is, des te minder waard het wordt. Er is maar één reden waarom goud duurder is dan zilver: er is er veel minder van. De terechte vraag, is: waarom zou dat effect, van langdurig ruim monetair beleid, nu zichtbaar zijn in de inflatiecijfers en niet eerder? Ofwel: doet geld er wel toe? Nieuwe leidingen In normale tijden duurt het enige tijd voordat het ruime monetaire beleid inflatie aanjaagt. De periode sinds 2008 is met veel verschillende termen te omschrijven, het was geen normale periode. Het monetaire transmissiemechanisme werkte niet naar behoren. In 2020 kreeg de wereld te maken met de coronapandemie. In reactie daarop besloten vele landen bedrijven en huishoudens direct steun te geven. Het effect daarvan is dat die verstopte en kapotte leidingen waarlangs het extra geld had moeten vloeien naar de consument, in 2020 omzeild werd. Het geld vloeide via een nieuwe, directe leiding naar die doelgroep. Laks beleid Met het oog op de toekomstige inflatieontwikkelingen luidt dé vraag of dat het geval zal blijven. Wat de benodigde ingrediënten zijn, zijn het ruime monetaire beleid en het in stand houden van die nieuwe leidingen, een metafoor voor laks begrotingsbeleid. Laat ik beginnen bij het tweede. De voorstellen voor de hervorming van het Stabiliteits- en Groeipact komen neer op het verder oprekken ervan en formeel goedkeuren van wat de praktijk was: het toestaan van te hoge begrotingstekorten en hoge, en hogere, staatsschulden. Dat betekent dat die directe leiding van de geldpers naar de reële economie in bedrijf blijft. Het eerste ingrediënt is het ruime monetaire beleid. Niet ingrijpen Daarover kan ik kort zijn: de ECB is niet van plan het zeer ruime monetaire beleid noemenswaardig te wijzigen. Door niet in te grijpen, zorgt de ECB dat wat een tijdelijk hoge inflatie is, permanent blijft! Daarvan is sprake als bedrijven de hogere kosten gaan doorberekenen en werknemers hogere looneisen gaan stellen. Zij doen dat als ze niet het vertrouwen hebben dat hun centrale bank in actie zal komen. En hun centrale bank laat duidelijk merken niet in actie te komen. Deels permanent Ik hoor heel vaak van ECB-bestuurders dat ze zich geen zorgen maken over de tijdelijk hogere inflatie zolang dat niet in de lonen gaat zitten. Als dat gebeurt, dan komt de bank in actie. Dit is de monetaire wereld op zijn kop! Dat is wat je juist moet voorkomen, want áls dat effect in de lonen zichtbaar wordt, dan is die tijdelijke hoge inflatie deels permanent. Door het niet in actie komen van de ECB dus. De bank lijkt met het aanhoudend ruim monetair beleid de pijn van hoge inflatie te willen verzachten maar zorgt er alleen mee voor dat de pijn langduriger wordt. Inflatie is dodelijk Als inflatie een vuurtje is, dan is de geldhoeveelheid, het monetair beleid dus, het brandhout dat het vuur aan de gang houdt. Het bestuderen van de (monetaire) historie, leert dat hoge inflatie ongewenst is om een aantal redenen. Het remt de economische groei af door toegenomen onzekerheid en hogere rentes. Hoge inflatie zorgt voor ongelijkheid omdat hoge inflatie de armen en de middenklasse in een samenleving altijd het hardst raakt. Hoge inflatie verzwakt dus zowel economie als de samenleving en is inderdaad, zoals Ronald Reagan, ooit zei, het beste te zien als "even gevaarlijk als een overvaller, even angstaanjagend als een gewapende overvaller en even dodelijk als een huurmoordenaar." Heftige maatregelen En over de jaren 70 gesproken: ook toen was de gedachte dat hoge inflatie tijdelijk is. Het monetaire beleid werd ruimer gemaakt. Pas later zagen beleidsmakers in dat daardoor de inflatie te hoog bleef en verder steeg en werden de centrale banken gedwongen alsnog in te grijpen. Het nare is alleen dat hoe langer je met ingrijpen wacht, je veel draconischer maatregelen nodig hebt om de inflatie te verslaan. Als je op tijd ingegrepen had, waren de maatregelen veel minder heftig. Edin Mujagic is hoofdeconoom van OHV Vermogensbeheer en is gespecialiseerd in (de gevolgen van) het beleid van de centrale banken. Hij heeft verschillende boeken op zijn naam staan, waaronder "Geldmoord: hoe de centrale banken ons geld vernietigen" en "Boeiend en geboeid: een monetaire geschiedenis van Nederland sinds 1814/1816". Hij studeerde monetaire economie aan de Universiteit van Tilburg. Hij schrijft op persoonlijke titel. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Assetallocatie 17 apr Cashberg langs de lijn gaat nergens naartoe Gerben Lagerwaard van State Street Global Advisors gelooft er niets van dat de gigantische hoeveelheid geld die nu in geldmarktfondsen is geparkeerd binnen afzienbare tijd naar de aandelenmarkt wordt gealloceerd.
Assetallocatie 16 apr "Impact aanval van Iran op financiële markten is beperkt" "De directe actie van Iran tegen Israël dit weekend heeft geleid tot de vrees voor verdere escalatie, maar bij afwezigheid van een volledige crisis in de regio - wat niet ons basisscenario is - denken we dat de impact op de financiële markten beperkt zal blijven." Dat schrijft Greg Hirt van Allianz Global Investors.
Assetallocatie 16 apr Amundi positiever over komende 10 jaar, negatiever over 25 jaar Amundi AM is sceptischer geworden over snelle maatregelen tegen het opwarmen van de aarde. De eerste 10 jaar is dat nog gunstig voor beleggers. Daarna wordt de rekening betaald.
Assetallocatie 11 apr Schroders kijkt met 3D-bril naar de toekomst De drie D's, decarbonisatie (weg van fossiele energie), demografie (vergrijzing) en deglobalisering spelen volgens Schroders de komende dertig jaar een sleutelrol in de beleggingsresultaten.
Assetallocatie 10 apr JP Morgan AM ziet meer in Europese aandelen JP Morgan AM heeft zijn modelportefeuille voor het tweede kwartaal bekendgemaakt. De meest opvallende wijzigingen ten opzichte van het eerste kwartaal zijn een opwaardering van Europese aandelen en van emerging markets (excl. China). In het algemeen geldt voor de modelportefeuille een hoge risicobereidheid.
Assetallocatie 09 apr Pictet AM heeft geen angst voor een bubbel Volgens Pictet AM zijn er goede redenen voor de huidige bullmarkt. Het heeft vooral te maken met een sterke Amerikaanse economie en bedrijven die daar wereldwijd van profiteren. Het is volgens Pictet bovendien positief dat de rally steeds breder gedragen wordt.