Het regent nu al renteverhogingen in Europa
De centrale banken van Hongarije Polen, Tsjechië - EU-landen zonder euro - laten nu al zien wat een normalisering van het monetaire beleid voor de ECB zou betekenen. De ECB moet volgens obligatiebelegger Hendrik Tuch echt aan de bak.
Sinds november 2021 is de toon van centrale bankiers flink gewijzigd in de richting van een verkrapping van het monetaire beleid. De Fed, de Amerikaanse centrale bank, moest toegeven dat de inflatiecijfers langere tijd hoog zullen blijven, en de ECB geeft aan dat het steeds moeilijker is om een inschatting te maken van de inflatiecijfers in de komende jaren.
De Fed heeft besloten om de aankopen van obligaties versneld af te bouwen en begint waarschijnlijk in maart met een reeks renteverhogingen. De ECB doet het wat kalmer aan en blijft benadrukken dat een renteverhoging er dit jaar nog niet in zit.
De vraag blijft hoelang de ECB zich het kan veroorloven om op de pauzeknop te blijven drukken. Het uitstel geeft financiële markten in de eurozone wel tijd om te wennen aan een krapper monetair beleid.
Tjechische centrale bank spant kroon
Niet elke Europese centrale bank neemt zoveel tijd om de inflatie te bestrijden. Binnen de EU zijn er al landen waar de rente flink omhoog is geschroefd. De Hongaarse centrale bank heeft de officiële rente in de afgelopen zes maanden met zo’n 2% verhoogd in stapjes van 20 of 30 basispunten. In Polen stond de rente in september nog op 10 basispunten, maar dat is na enkele flinke verhogingen intussen 2,25%. De centrale bank van Tsjechië spant de kroon met in totaal 3,5% aan renteverhogingen, met stappen van gemiddeld 1% elke maand sinds oktober.
Daarmee is een flink gat geslagen in vergelijking met veel andere Oost-Europese landen die wel onderdeel zijn van de eurozone, zoals de Baltische staten en Slowakije. Deze profiteren nog steeds van de ECB-depositorente van -0,50%.
Wel of niet aan de euro
Landen die lid worden van de EU moeten in principe ook de euro invoeren. Dat bespoedigt de economische integratie van nieuwe leden en zorgt er ook voor dat de ECB toezicht kan houden op lokale banken en financiële markten. Op de EU-website staat netjes dat Polen, Hongarije en Tsjechië op dit moment geen lid zijn van de eurozone maar dat deze zich aansluiten zodra ze aan de voorwaarden voldoen.
Alleen is sinds de Europese schuldencrisis in 2011, waarbij Griekenland bijna uit de euro is gevallen, de animo voor de introductie van de euro flink gedaald. Als we kijken naar de voorwaarden om lid te worden van de eurozone, dan kwalificeerden deze landen de afgelopen jaren op alle punten: ze hadden een lage inflatie, een lage staatschuld, een lage rente en hun valuta’s waren stabiel ten opzichte van de euro. Als EU-lidstaat kun je de invoering van de euro wel blokkeren door je niet aan te melden voor het Exchange Rate Mechanism ERM II, een periode van twee jaar waarin je valuta redelijk stabiel moet blijven versus de euro.
Bulgarije en Kroatië hebben zich wel aangemeld in 2020 en we kunnen naar verwachting in 2023 (Kroatië) en in 2024 (Bulgarije) ook daar gewoon met de euro betalen. Er zijn nog geen tekenen dat Polen, Hongarije of Tsjechië spijt hebben gekregen van hun besluit om buiten de euro te blijven, ook al hebben ze hierdoor hun kans voor de komende jaren gemist. We zullen zien hoeveel impact hun renteverhogingen gaan hebben op de lokale economie en huizenmarkt.
ECB is aan de beurt
Intussen laten de centrale banken van deze landen wel goed zien wat een echte normalisering van het monetaire beleid zou betekenen voor de ECB. Om inflatie niet verder uit de hand te laten lopen, zou ook de ECB nu moeten beginnen met een flink aantal renteverhogingen. Het ECB-bestuur lijkt van plan te zijn om zo lang mogelijk te wachten met deze onvermijdelijke verhoging, het contrast met landen buiten de eurozone wordt steeds groter, want daar regent het al renteverhogingen.
Hendrik Tuch, CFA is hoofd vastrentende waarden Nederland bij Aegon Asset Management. Aegon Investment Management B.V. is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten als een beheerder van beleggingsinstellingen. Op basis van haar vergunning is Aegon Investment Management B.V. geautoriseerd om individueel vermogensbeheer en beleggingsadvies te verlenen in de zin van de Wet op het financieel toezicht.