Slecht sentiment voorspelt veel goeds

In deze tijd van het jaar regent het publicaties met verwachtingen voor volgend jaar. De meeste outlooks geven visies en koersdoelen voor verschillende beleggingscategorieën. Met nog een aantal weken te gaan tot de kerstvakantie ga ik nader in wat het huidige sentiment op de beurs is en hoe dat de vooruitzichten voor 2022 beïnvloedt.

Er zijn veel verschillende manieren om sentiment te meten. Wij gebruiken een veelvoud van indicatoren die een beeld geven van de risicobereidheid. Deze zijn gebaseerd op de verschillen in prestaties van bepaalde beleggingen, de positionering van beleggers, en op enquêtes onder consumenten en portfoliomanagers. Zo krijg je een evenwichtig beeld van de sfeer op de beurs.

De geschiedenis leert dat het loont om het risico in portefeuilles te verlagen als de stemming uiterst feestelijk is en te verhogen als het even totaal geen feest is. Op deze manier maak je (tactisch) gebruik van de emoties op de beurs, en voorkom je dat emoties beslissingen gaan leiden.

Van euforie naar paniek

Het afbouwen van de steun door Centrale Banken en de komst van de nieuwe omicron-variant hebben in de afgelopen weken tot sterke koersbewegingen geleid. Veel risk appetite-indicatoren gaven aan het begin van de zomer een staat van euforie. Inmiddels zitten deze indicatoren in de zone onder-gemiddeld en bewegen richting de paniekzone.

In onderstaande Market Regime Indicator van State Street valt goed te zien hoe het sentiment van de crisis van maart 2020 omsloeg naar euforie en inmiddels in een regime van hoge risico-aversie zit.

Klik op de afbeelding voor een grote versie

Bijna alles staat onder druk

Bijna alle beleggingscategorieën staan op dit moment onder druk. Van aandelen tot grondstoffen tot bedrijfsobligaties. Zo stegen de credit spreads van investment grade en high yield-obligaties in de laatste weken het meeste sinds maart 2020.

In mijn column van begin september, getiteld Het regent valse records, liet ik al zien dat toen slechts een beperkt aantal aandelen op recordstand stonden. Inmiddels staat bijna niets meer op een all-time high en neemt het percentage aandelen dat een nieuwe 52-week low maakt rap toe.

De brede markt laat zwakte zien, geen kracht. De kleinste aandelen (small caps) dalen het hardst en de meeste Emerging Markets-aandelen hebben een ronduit beroerd jaar achter de rug. Met het opnieuw oplaaien van de pandemie is de winst van veel her-openings sectoren verdampt. Nu de Fed op de rem gaat staan worden ook de meest risicovolle groei-aandelen gedumpt.

"De kleinste aandelen (small caps) dalen het hardst en de meeste Emerging Markets-aandelen hebben een ronduit beroerd jaar achter de rug"

De lang bewierookte Ark Innovation ETF van Cathy Wood staat inmiddels meer dan 40% onder de high van februari dit jaar.
Cryptovaluta, een risico-indicator bij uitstek, verloren als asset class afgelopen weekend even 25% van hun waarde in 24 uur.

Steeds meer beren

De risicopositionering van beleggers is op dit moment neutraal. In de afgelopen weken zijn veel overwogen posities gereduceerd. De net leverage van hedge funds bijvoorbeeld, daalde het meest sinds april 2020. De buy the dip-mentaliteit, die zo dominant is geweest in 2021, wordt de laatste weken zwaar getest.

Als we naar surveys onder beleggers kijken, dan is ook daar de voorzichtigheid terug te zien. De bekende AAII Bull-Bea- ratio staat op het laagste punt in een jaar. Met de komst van de winter zijn er meer (ijs)beren opgestaan.

Nu beleggers op korte termijn gevangen lijken tussen het oplaaiende virus en centrale banken die door hoge inflatie het beleid verkrappen, kan de turbulentie nog wel even aanhouden. De VIX-index is inmiddels de 30 gepasseerd en ook de volatiliteit van rente en valuta is omhoog gesprongen.

Sentiment wordt rugwind

Dit zorgt ervoor dat sentiment een rugwind begint te worden voor de vooruitzichten voor volgend jaar, in plaats van de tegenwind die het sinds de zomer is geweest. Met een onderwogen positie in aandelen staan wij klaar om hier gebruik van te maken.