Verzekerd van vermogensverlies Beleggers in negatief renderende staatsobligaties worden door de ECB fiscaal aangeslagen om de euro overeind te houden. Hoe lang wordt deze financiële repressie door beleggers nog geaccepteerd, vraagt Marcel Tak zich af. 13 oktober 2020 09:45 • Door Marcel Tak Het blijft een merkwaardig fenomeen. Je leent geld uit aan een ander, en als beloning houd je aan het eind van de looptijd minder over dan bij de start. Negatieve rente is een wijdverspreid gegeven. Volgens de laatste schattingen staan er wereldwijd zo’n 16.000 miljard dollar aan obligaties uit met een negatief rendement. De houders van deze obligaties weten zeker dat zij aan het eind van de looptijd minder vermogen hebben dan bij de start. De eurozone heeft met een uitstaand leningbedrag van 6.000 miljard euro (ruim 7.000 miljard dollar) een groot aandeel in het negatieve-rendementscircus. Verzekerd van vermogensverlies Voor Nederland is de situatie helemaal uitzonderlijk. Ultimo augustus had nagenoeg de gehele staatsschuld, met looptijden tot 2047, een negatief prijskaartje. Alle leningen, ook die met een 0%-coupon, noteerden boven pari. Dat betekent dat, bij een aflossing op de einddatum tegen 100%, een belegger verzekerd is van vermogensverlies. Voor geen enkele obligatie compenseren de tussentijds uitgekeerde coupons het vermogensverlies bij aflossing. Daardoor resulteert een negatief rendement, van -0,1% voor de langstlopende lening (aflossing in 2047) tot -0,6% voor de kortlopende openbare beursgenoteerde staatsleningen. Het geldmarktpapier van de overheid, Dutch Treasury Certificates (DTC), rendeert nog lager. Lang standhouden Onlangs heeft de staat een poging gedaan een eind gemaakt aan de 100% negatief rendementscore op de staatsschuld door een (ruim) 31-jarige staatslening (aflossing 15 januari 2052) uit te geven. De lening kreeg een coupon van 0%. Beleggers waren dit keer niet bereid een prijs van boven de 100% te betalen en namen uiteindelijk zes miljard euro af tegen een koers van 99,13%. Dat betekent dat een jaarlijks rendement resteert van +0,028%. De vraag was of dit positieve rendement lang zou standhouden. Niet dus. De beurskoers is nu 101,18%, wat betekent dat deze lening nu ook negatief rendeert (-0,038%). Geen moeite met belasting Grappig is dat op bijna kafkaiaanse wijze het Agentschap van Financiën, het onderdeel van het ministerie dat de uitgifte van staatsleningen verzorgt, beleggers waarschuwt voor een gebroken couponbetaling. Gewoonlijk is er sprake van een jaarlijkse couponuitkering, maar beleggers moeten weten dat de eerste coupon van deze in september geëmitteerde lening verkort is, en al op 15 januari 2021 wordt uitbetaald. Nuttige informatie voor een 0%-coupon lening… De vraag is wie geïnteresseerd zou kunnen zijn in de negatief renderende leningen waarop met zekerheid geen rendement wordt behaald. Beleggers die deze obligaties kopen hebben waarschijnlijk ook geen moeite met vrijwillige af te dragen belastingheffingen. Vijf redenen voor negatief rendement En ook de vermogensrendementsbelasting (vaak meer dan 1%) vinden zij kennelijk geen probleem, getuige het feit dat er vrijwillig voor wordt gekozen, via een belegging in deze obligaties, de staatskas te spekken. Toch lijken er wel degelijk rationele argumenten te zijn voor de aankoop van dit soort obligaties, als ik de Wall Street Journal mag geloven. Ik las onlangs een artikel waarin vijf argumenten worden gegeven voor beleggers om toch in een negatief renderende obligatie te stappen. Een negatief rendement kan gezien worden als kosten om je geld veilig te stallen Geld lenen aan de Duitse (of Nederlandse) overheid betekent dat de belegger er nagenoeg van verzekerd is aan het eind van de looptijd de investering terug te krijgen. Dat lijkt mij een drogreden. Beleggers in topdebiteuren nemen zeker genoegen met een lager rendement. Dat kan als prijs voor veiligheid worden gezien, maar het is geen rechtvaardiging voor het negatieve rendement. De staat doet allerlei investeringen met de schuld en behaalt daarmee een (maatschappelijk) rendement. Het is tegen alle economische wetten dat de crediteur er genoegen mee neemt niet te delen in de opbrengst. Er is een kans op een snelle winst, aldus de WSJMogelijk kan de koper al snel een nieuwe koper vinden die genoegen neemt met een nog lagere negatieve rente en daarmee bereid is een nog hogere obligatiekoers te betalen. Dat is natuurlijk waar als de rente inderdaad verder zou dalen, maar het is geen valide argument om een belegging in een obligatie met negatieve rente te verklaren en zelfs te rechtvaardigen. Op die manier kun je ook beargumenteren om in bitcoin te investeren. Of nog erger, mee te doen aan een piramidespel. Er is altijd een kans, hoe slecht het product op zichzelf ook is, dat een ander zo gek is een nog hogere prijs te betalen. Tot het moment komt dat er geen ander meer is. Er kan valutawinst worden behaaldDat is op zich waar, maar geldt voor EU-ingezetenen alleen als het niet-euroschuld betreft. Sommige obligaties hebben eenzelfde kwaliteit debiteur, maar een verschillend negatief rendement Dan wordt de obligatie met het kleinste negatieve rendement gekocht. Dat is dus een soort arbitrage. Het is een gezocht argument, want meestal duurt zo’n anomalie niet lang. Bovendien zullen handelaren in een dergelijke situatie er voor kiezen om short de gaan in de te dure obligatie (het hoogste negatieve rendement) en daardoor dus per saldo geen positie innemen. Ondanks het negatieve rendement, kan de investering toch koopkracht behouden als er deflatie isDe krant geeft als voorbeeld een situatie met een negatieve rente van -5% en een deflatie van -10%. Ik hou van extreme voorbeelden, omdat het soms goed een complexe situatie kan verduidelijken. Maar dit is iets teveel van het goede en heeft in ieder geval geen enkele aansluiting met de realiteit. De Nederlandse inflatie is circa 1%. Met een tienjarige obligatie op -0,4% en een vermogensrendementsheffing van al gauw 1% of meer betekent dit over een periode van tien jaar een koopkrachtverlies van ruim 20%. Niet ontsnappen Een ontsnapping aan de negatieve rente is gewoonweg niet mogelijk. Ook op een spaarrekening is het steeds lastiger de negatieve rente te ontwijken. Rabobank en ING berekenen nu al een negatieve rente (-0,5%) voor saldi boven de 250.000 euro en sluiten een verdere verlaging van het saldo niet uit. Er is feitelijk maar één goede reden om een negatief renderende obligatie te kopen en dat is gebrek aan alternatieven. Beleggers die geen (gehele) blootstelling aan risicodragende beleggingen willen kunnen niet anders dan genoegen nemen met een negatief rendement in risicomijdende instrumenten. Hoe lang? Als de negatieve rente de uitkomst zou zijn van een regulier marktproces, zou er niets op tegen zijn. Echter, de negatieve rente is het gevolg van een bewust beleid van de ECB om zijn expliciet geformuleerde doelstelling (inflatie rond 2%) én de impliciete ambities (redden staatsschulden zwakke eurolanden) te bewerkstellingen. In feite wordt de belegger via de ECB fiscaal aangeslagen om de euro overeind te houden. Mijn retorische vraag: hoe lang wordt een dergelijke financiële repressie door beleggers geaccepteerd? De financiële markten wachten spannende tijden. Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Assetallocatie 28 mrt De succesvolle terugkeer van de 60/40-portefeuille Ewout van Schaick heeft samen met de rest van het multi-asset-oplossingen-team van Goldman Sachs AM grote verwachtingen van portefeuilles die bestaan uit 60% aandelen en 40% obligaties. Zowel voor aandelen als obligaties zijn de vooruitzichten zonnig. Mochten markten desondanks corrigeren, dan biedt de 60/40-portefeuille de spreidingsvoordelen om de klap te verzachten.
Assetallocatie 27 mrt Cash is meer king dan ooit In Europa kan een belegger dit jaar met een mix van cash en kortlopende leningen bruto tussen de 3% en 4% verdienen. Waarom dan nog risico's nemen met obligaties en aandelen, zo vraagt Alain Richier van Ostrum Asset Management zich af.
Assetallocatie 25 mrt Rabobank surft mee op recordgolf Rabobank heeft geen last van hoogtevrees. Aandelen blijven favoriet boven obligaties. De bank ziet zich gesteund door de hoge winstgroei en de historie: records komen immers zelden alleen.
Assetallocatie 21 mrt Geef uw portefeuille een boost! Yvo van der Pol, hoofd Benelux & Nordics bij PGIM Investments, is bijzonder gecharmeerd van de meer risicovolle obligaties, aandelen met sterke groeimogelijkheden en datacenters.
Assetallocatie 21 mrt U zoekt een sterk presterend mixfonds? Het is volgens Thomas de Fauw van Morningstar essentieel voor beleggers om de strategie, het proces en de beloften van fondsmanagers van mixfondsen te doorgronden.
Assetallocatie 20 mrt “Dit is een positief verhaal” Karen Ward, hoofd beleggingsstrategie EMEA bij JP Morgan AM, ziet dit jaar zonnig in, voor de Europese economie en voor Europese aandelen in het bijzonder. Ook China zou wel eens positief kunnen verrassen. Komen deze optimistische verwachtingen niet uit, dan houden obligaties en private beleggingen het portefeuillescheepje wel recht.