Wachten op de Draghedie Edin Mujagic vreest dat de prijs die we moeten betalen voor het onconventionele beleid van de ECB en andere centrale banken hoog zal zijn. "Beleggers zullen zien dat de ziel van de economie aan de monetaire duivel is verkocht." 3 januari 2020 09:45 • Door Edin Mujagic Het decennium dat we achter ons hebben gelaten mogen we met recht een uitzonderlijk decennium noemen, bijvoorbeeld omdat de Amerikaanse economie voor het eerst sinds 1850 gevrijwaard bleef van een recessie. Tel daarbij de feiten op dat de inflatie in die periode zeer laag is geweest, aandelenkoersen het ene record na de andere verbraken, de rentes naar het laagste punt ooit zijn gedaald en alle monetaire instrumenten die aan het begin van het decennium nog zeer onconventioneel waren inmiddels standaard zijn geworden en uitzonderlijk is inderdaad een voor de hand liggende typering. Ik vrees alleen dat de oude economische wijsheid there is no free lunch blijft opgaan en dat de rekening voor het uitzonderlijke, recessievrije decennium ergens in de komende tien jaar moet worden betaald. Donkere kanten De uitzonderlijke prestatie in de tien jaren die achter ons liggen, werd vooral mogelijk gemaakt door het whatever-it-takes-beleid van de centrale banken wereldwijd. Onder leiding van Mario Draghi, die voor altijd bekend zal zijn om zijn whatever-it-takes-uitspraak, heeft de ECB onder meer de rente verlaagd naar 0% en die vervolgens daarop gehouden, met de belofte dat nog lang zo te laten. Dat beleid heeft niet alleen zijn zonnige kanten maar zeker ook donkere, die pas na verloop van tijd zichtbaar worden. De financiële sector is er door verzwakt. Er wordt meer gespaard en de vermogensongelijkheid neemt toe, wat tot ontevredenheid leidt en populisme aanwakkert. Het komt erop neer dat de middenklasse verzwakt, de economie minder hard kan groeien én kwetsbaarder wordt voor tegenslagen. Straks recessie? Dat baart mij zorgen, want het is niet een kwestie van óf maar van wánneer de economie in een periode van laagconjunctuur belandt. Met lagere groei en toegenomen fragiliteit is de kans groot dat deze laagconjunctuur tot recessie op middellange termijn zal leiden. Zeker omdat traditionele verdedigingsmechanismen stuk zijn. Overheden kunnen niet veel verweer bieden omdat begrotingstekorten aan de hoge kant zijn en centrale banken hebben hun kruit verschoten. Hoe middellange termijn ook wordt gedefinieerd, zeker is dat er recessie in het lopende decennium zal optreden. Beleggers die Draghi nu als een superheld beschouwen, zullen hem hard van zijn voetstuk zien vallen. Van hero naar zero Van hero naar zero dus, toevallig ook het niveau waar Draghi de rente langdurig naartoe bracht. De aankomende laagconjunctuur/recessie wordt uniek. Het zal de eerste zijn waartegen onze beleidsmakers weinig kunnen doen. Daardoor kan het decennium waaraan we zijn begonnen zeer spannend worden. Enerzijds omdat we niet weten wat de centrale banken uit hun monetaire hoed zullen toveren - en wat het ook wordt, het wordt bijna per definitie superonconventioneel - en anderzijds omdat we een toekomstige laagconjunctuur zonder instrumenten ingaan. Wel of niet saai? Ik houd er ernstig rekening mee dat dit het decennium wordt waarin nadelige langetermijngevolgen van het ECB-beleid zichtbaar worden. Tijdens zijn laatste persconferentie, eind oktober, zei Draghi dat het voor een centrale bankier vooral zaak is om te proberen niet saai te zijn. Begin januari 2000 hield Mervyn King, niet de darter maar destijds de vice-gouverneur van de Britse centrale bank, een toespraak. Daarin zei hij dat een succesvolle centrale bankier saai moet zijn, net als een scheidsrechter die niet opvalt bij een wedstrijd. Omdat Draghi voor eeuwig bekend zal zijn om whatever-it-takes, lijkt het liedje van de Imagine Dragons zijn lijflied te zijn. "Whatever it takes, Cause I love the adrenaline in my veins, I do whatever it takes, Cause I love how it feels when I break the chains." Tragedie King’s omschrijving van een goede centrale bankier is veel beter. Draghi’s behoefte aan monetaire adrenaline en om ketenen te breken, kan ons op termijn duur komen te staan. Nee, als ik een lijflied voor Draghi zou moeten bedenken, dan toch eerder het nummer Tragedy van de Bee Gees: "When the feeling's gone and you can't go on, It's tragedy, When you lose control and you got no soul, It's tragedy." Enfin, het zal mij niet verbazen als in dit decennium het zoete gevoel van 0%-rente en QE verdwijnt. En het besef doordringt dat centrale banken niet ongestraft door kunnen gaan met dit beleid. Monetaire duivel Dat de effectiviteit van nog meer controversiële maatregelen zeer klein is en dat de controle verloren gaat. Beleggers zullen ontdekken dat de centrale bankiers de ziel van de economie hebben verkocht aan de monetaire duivel voor voordeel op de korte termijn. De prijs op de langere termijn is een tragedie, of, beter gezegd, een Draghedie. Edin Mujagic is hoofdeconoom van OHV Vermogensbeheer en is gespecialiseerd in (de gevolgen van) het beleid van de centrale banken. Hij heeft verschillende boeken op zijn naam staan, waaronder "Geldmoord: hoe de centrale banken ons geld vernietigen" en "Boeiend en geboeid: een monetaire geschiedenis van Nederland sinds 1814/1816". Hij studeerde monetaire economie aan de Universiteit van Tilburg. Hij schrijft op persoonlijke titel. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Impactbeleggen 11 apr “Het is fijn om goed te doen” Ook buiten Nederland is impactbeleggen ontdekt. Het Schotse Baillie Gifford bijvoorbeeld lanceerde in 2017 het Positive Change Fund. Vlak voor Pasen was Rosie Rankin, medeverantwoordelijk voor dit fonds, over in Amsterdam voor de tweedaagse Impact Europe Summit in de Beurs van Berlage. Rob Stallinga sprak met haar.
Impactbeleggen 03 apr "Impactbeleggers staan aan de goede kant van de geschiedenis" Hadewych Kuiper, directeur beleggingen bij Triodos IM, is niet onder de indruk van alle berichten dat duurzaam beleggen het beste heeft gehad. "Zo ziet tegenwerking van vooruitgang eruit."
Impactbeleggen 30 jan JSS Green Planet Fund: Kansrijk beleggen in een groene toekomst Beleggen in de toekomst is volgens S. Safra Sarasin beleggen in de groene transitie. Lees meer over het JSS Sustainable Equity Green Planet Fund, dat in de laatste drie jaar niet alleen hard is gegroeid maar ook sterk heeft gepresteerd.
ESG 17 jan ESG is dood, lang leve ESG 2.0! Matt Christensen, hoofd duurzaam en impact beleggen bij Allianz Global Investors, schetst de vijf belangrijkste duurzaamheidsthema's van 2024. Politieke verdeeldheid dreigt het grootste struikelblok te worden.
ESG 01 nov Biodiversiteitsverlies, het megarisico dat slechts enkelen zien Het verlies van biodiversiteit is volgens De Nederlandsche Bank (DNB) een groot risico voor de financiële stabiliteit. Cardano heeft een methode ontwikkeld om dit verlies te meten en zo de beleggingsrisico’s in kaart te brengen. IEXProfs sprak met Dennis van der Putten, Chief Sustainability Officer bij Cardano.
Impactbeleggen 24 jul “Impactbeleggen is pionieren” Als hoofd Private Markets & LDI leidt Rik Klerkx de inspanningen van Cardano om voor z’n klanten, veelal middelgrote pensioenfondsen, een positieve impact en een gezond rendement te boeken. “Hun duidelijke wens is om meer te doen met impactbeleggingen. Wij komen hen tegemoet met maatoplossingen.”