Steen der wijzen Op het eiland Yap waren stenen vroeger geld. De bevolking had het volste vertrouwen de stenen als ruilmiddel. De ECB zou daar wat van kunnen leren, aldus Edin Mujagic. 20 december 2019 11:50 • Door Edin Mujagic Succes wordt vaak gebouwd op een fundament van fouten. Wijsheid komt met de jaren, is ook zo’n gezegde. Gelukkig hoeft u voor wijsheid niet te wachten totdat u oud bent. Een prachtige, kortere weg naar wijsheid voert door het bos dat de geschiedenis is. Dat geldt ook, of misschien wel vooral, voor centrale banken en centrale bankiers. Bij de Riksbank, de Zweedse centrale bank, is de wijsheid dat negatieve rentes geen standaard moeten worden, met de jaren gekomen. Gisteren verhoogde de bank de rente van -0,25% naar 0%. Negatieve effecten In 2015 drukte de bank de rente onder de 0% omdat de inflatie veel te laag was. Inmiddels stijgen de prijzen in het land met iets minder dan 2%. Negatieve rente is niet meer nodig, klonk het uit Stockholm. De 0% rente blijft wel, aldus de bank, tot en met 2022. In de eurozone wijst niets op wijsheid op monetair vlak. Het lijkt op basis van toespraken en interviews van bestuursleden er meer op dat de volgende rentestap eerder verder omlaag dan terug richting de nulgrens zal zijn. Dat is verbazingwekkend, omdat het inmiddels meer dan duidelijk is geworden dat negatieve bijwerkingen van negatieve rentes de positieve zullen overheersen. Dit is ernstig omdat positieve effecten doorgaans op korte termijn optreden, terwijl de negatieve bijeffecten wel eens lang kunnen aanhouden. Lekker helicoptergeld In plaats van na te denken over hoe de Riksbank te volgen, wordt in de eurozone nagedacht over de wenselijkheid van helikoptergeldbeleid, een overtreffende trap van negatieve rente. Helikoptergeldbeleid komt erop neer dat de centrale bank iedereen verrast met een bijschrijving op zijn bankrekening. Klinkt leuk, dat geef ik meteen toe, maar zo’n beleid richt op termijn meer schade aan dan dat het voordeel oplevert. Zimbabwe, Venezuela en Joegoslavië in de jaren 90, Duitsland tussen de twee wereldoorlogen zijn enkele, extreme, voorbeelden hiervan. Van stenen geld maken Wellicht het ernstigste en meest langdurige negatieve bijeffect van negatieve rentes, langdurig de rente op 0% houden en helikoptergeldachtige toestanden, is de schade aan het vertrouwen. Vertrouwen is veruit het meest waardevolle in ons geldstelsel. Zonder vertrouwen is elke valuta gedoemd. Mét vertrouwen is zelfs van stenen geld te maken. Letterlijk. Als u op de wereldkaart een denkbeeldige rechte, verticale lijn vanaf het Australische oor (Australië ziet eruit als een konijn op de kaart) trekt en u volgt die lijn, dan komt u, rechts van de Filipijnen een verzameling eilanden tegen. Micronesië bestaat uit duizenden kleine eilanden en een van die eilanden is Yap. Op zoek naar stenen Honderden jaren, volgens sommige bronnen zelfs sinds het jaar 500, waren stenen geld op Yap. Die stenen, rai genoemd, komen op het eiland zelf niet voor. De eilanders haalden ze van het naburige Palau. Naburig is overigens een relatief begrip in Micronesië; Palau ligt bijna 500 kilometer van Yap. De zeevaarders van Yap zeilden vroeger in hun bootjes naar Palau waar ze grote stenen uithakten en meenamen naar hun eigen eiland. Omdat de stenen schaars waren, waren ze waardevol en werden ze gebruikt als geld. Wereldberoemd zijn de grote exemplaren; sommige stenen zijn tot wel vier meter hoog en enkele duizenden kilo’s zwaar, maar er zijn ook veel kleinere exemplaren. Onbekende steen Dit betekende vaak dat de stenen bij een transactie niet van plek wisselden. Het was gewoon bekend dat er een nieuwe eigenaar was. Op het eiland was een familie schatrijk. Het verbazingwekkende is dat die familie schatrijk was dankzij een een steen die niemand ooit, inclusief de familie zelf, had gezien! De grootte van die steen is alleen bekend uit verhalen. Heel lang geleden had een lid van die familie honderden kilometers gezeild en een schitterende, grote en waardevolle steen gevonden. Op weg terug naar Yap kwam zijn bemanning in een storm terecht. Vertrouwen in de steen Om zichzelf te redden moesten ze de grote steen lozen. Sindsdien ligt die honderden meters onder de oppervlakte. Eenmaal terug op Yap getuigden alle opvarenden dat ze een schitterende, grote steen van uitstekende kwaliteit hadden uitgehakt, maar dat ze die door de storm moesten laten zinken. Voor de overige inwoners van Yap was dat voldoende. Zij beschouwden de steen als geld. De steen, die de inwoners verder niet gezien hadden, werd de jaren erna door de familie gebruikt om te handelen. Iedereen accepteerde de steen als geld. Over Stockholm gesproken... als u er bent, is een bezoek aan het Kungliga Myntkabinettet, het Zweedse Geldmuseum, aan te raden. Binnen ziet u onder meer de zwaarste munt ooit gemunt ter wereld. Maar nog voordat u de expositieruimte binnenkomt, ziet u al iets bijzonders. Fouten maken Rechts van de ontvangstbalie staat een honderen kilo’s wegende steen, een rai van het eiland Yap. Bij alles wat de centrale bankiers doen, zouden ze zich moeten afvragen: hoe beïnvloedt dit het vertrouwen? Fouten maken bij het formuleren van beleid is erg, maar als ze ervan leren dan maakt dat veel goed. Fouten maken en er niets van leren, is een ander verhaal. Ik heb het gevoel dat dat laatste opgaat voor de ECB. Edin Mujagic is hoofdeconoom van OHV Vermogensbeheer en is gespecialiseerd in (de gevolgen van) het beleid van de centrale banken. Hij heeft verschillende boeken op zijn naam staan, waaronder "Geldmoord: hoe de centrale banken ons geld vernietigen" en "Boeiend en geboeid: een monetaire geschiedenis van Nederland sinds 1814/1816". Hij studeerde monetaire economie aan de Universiteit van Tilburg. Hij schrijft op persoonlijke titel. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Impactbeleggen 30 jan JSS Green Planet Fund: Kansrijk beleggen in een groene toekomst Beleggen in de toekomst is volgens S. Safra Sarasin beleggen in de groene transitie. Lees meer over het JSS Sustainable Equity Green Planet Fund, dat in de laatste drie jaar niet alleen hard is gegroeid maar ook sterk heeft gepresteerd.
ESG 17 jan ESG is dood, lang leve ESG 2.0! Matt Christensen, hoofd duurzaam en impact beleggen bij Allianz Global Investors, schetst de vijf belangrijkste duurzaamheidsthema's van 2024. Politieke verdeeldheid dreigt het grootste struikelblok te worden.
ESG 01 nov Biodiversiteitsverlies, het megarisico dat slechts enkelen zien Het verlies van biodiversiteit is volgens De Nederlandsche Bank (DNB) een groot risico voor de financiële stabiliteit. Cardano heeft een methode ontwikkeld om dit verlies te meten en zo de beleggingsrisico’s in kaart te brengen. IEXProfs sprak met Dennis van der Putten, Chief Sustainability Officer bij Cardano.
Impactbeleggen 24 jul “Impactbeleggen is pionieren” Als hoofd Private Markets & LDI leidt Rik Klerkx de inspanningen van Cardano om voor z’n klanten, veelal middelgrote pensioenfondsen, een positieve impact en een gezond rendement te boeken. “Hun duidelijke wens is om meer te doen met impactbeleggingen. Wij komen hen tegemoet met maatoplossingen.”
Impactbeleggen 28 jun PE en impactbeleggen vormen een goede combi Private equity heeft volgens Achmea IM veel te bieden aan beleggers die naast een mooi rendement een positieve bijdrage willen leveren aan een betere wereld.
Impactbeleggen 26 jun ”De financiële sector heeft een rol te spelen” Hadewych Kuiper van Triodos Investment Management over de betekenis en het belang van impactbeleggen. “Het is een hardnekkige mythe dat impactbeleggen ten koste zou gaan van rendement.” Dit is de eerste aflevering van een serie interviews over de zin van impactbeleggen.