Sluwe vos Draghi maakt Berlijn verantwoordelijk ECB-president Mario Draghi legt vlak voor zijn afzwaaien de verantwoordelijkheid voor de toekomstige monetaire stabiliteit van de eurozone in handen van de Duitse regering. Edin Mujagic over de laatste persconferentie van Draghi en hoe Super Mario de geschiedenisboeken ingaat. 25 oktober 2019 11:55 • Door Edin Mujagic En dat was het dan. Het Draghi-tijdperk bij de ECB is officieel weliswaar nog niet voorbij - dat duurt nog een week – maar reëel is dat wel het geval: de laatste beleidsvergadering en persconferentie met Draghi was gisteren. Draghi gaat definitief de monetaire geschiedenisboeken in als de eerste ECB-president die de rente nooit heeft verhoogd. Hij verlaagde die rente wel, acht keer maar liefst. Er waren heel wat aankondigingen van quantitative easing, of een uitbreiding dan wel verkleining ervan en nog veel meer verruimende maatregelen. Het bestuur van de ECB besloot deze week het monetair beleid niet te wijzigen. Niet verrassend, na de besluiten van vorige maand. Dat betekent overigens niet dat er geen noemenswaardige dingen te horen waren tijdens de laatste persconferentie van Draghi. Waarschuwing Zo refereerde Draghi aan het rapport van het IMF over financiële stabiliteit, dat vorige week verscheen. Daarin waarschuwde het fonds voor langdurig negatieve en zeer lage rentes en voor de gevolgen daarvan. De rentes lijken dus langer zeer laag te blijven, iets wat volgens Draghi inhoudt dat een exit uit deze monetaire beleidsomgeving verder is verschoven naar de toekomst. Ik zou niet verbaasd zijn als tegen de tijd dat zijn opvolgster Christine Lagarde afzwaait bij de ECB, in oktober 2027, dat het onconventionele ECB-beleid nog altijd niet volledig is genormaliseerd. Het belangrijkste stuk van de persconferentie vond ik Draghi’s antwoord op de vraag waar we ons de meeste zorgen over moeten maken. “Over een economische neergang," aldus de Italiaan. De reden ligt voor de hand: alle middelen die de centrale banken hebben om zo’n neergang te verzachten, zijn op of zo goed als op. In combinatie met het feit dat een economische neergang onvermijdelijk is, net als een nieuwe recessie in de toekomst, is dit, voor wie wil luisteren, een duidelijke waarschuwing, afkomstig van niemand minder dan de president van de ECB zelf. Sluwe vos Het meest uitgekiende deel van de persconferentie was toen Draghi inging op de vraag hoe lang de nieuwe ronde van QE door kan gaan zonder dat de bank tegen limieten aanloopt. De ECB heeft immers regels opgesteld over hoeveel obligaties per emissie en uitgever het mag kopen en wat de verdeelsleutel per land is. Hoe lang het opkoopprogramma duurt, hangt mede af van het aanbod van staatsobligaties, aldus de sluwe Italiaanse monetaire vos. Waarom is dat sluw? De verwachting is dat de ECB redelijk snel op het punt zal aanbelanden, waarop er een gebrek ontstaat aan Duitse staatsobligaties. De centrale bank kan die periode verlengen door iets meer geld uit te geven aan schuldpapier van andere landen, maar dat zal slechts tijdelijk soelaas bieden. Als de ECB onvoldoende Duitse staatsobligaties kan kopen, en dus moet stoppen, dan zou dat de facto tot een gedwongen stop van QE leiden! Zoiets zou tot chaos en paniek kunnen leiden. Ofwel, door erop te wijzen dat het aanbod van Duitse staatsobligaties een belangrijke rol speelt, hevelde hij de verantwoordelijkheid en onzekerheid over het verdere verloop van QE van de ECB subtiel over van de bank in Frankfurt naar de regering in Berlijn. Duitse schuldexpansie De Duitse regering kan het moment waarop QE tegen limieten aanloopt, aangrijpen door een expansiever begrotingsbeleid te voeren. Dat zou inhouden dat er meer Duitse staatsobligaties aangeboden worden en de ECB dus langer door kan gaan met QE. Als Berlijn niet tijdig over de brug komt met extra aanbod, dan zal Duitsland en niet de ECB verantwoordelijk zijn voor eventuele monetaire chaos. Draghi weet heel goed dat Berlijn dat niet graag op zijn geweten wil hebben. Ik verwacht dan ook dat de zeer waarschijnlijke recessie in Duitsland ervoor zal zorgen dat de Duitse regering volgend jaar een veel ruimer begrotingsbeleid zal voeren. Dat kan de groei in de eurozone aanjagen, de langetermijnrentes omhoog drukken en cruciaal voor de markten, de zorgen en onzekerheid over het QE-beleid van de ECB in de kiem smoren. Gevallen held Het meest verbazingwekkende was toen Draghi zei dat als er al zeepbellen op de markten zijn, die niets te maken hebben met het ECB-beleid. Alan Greenspan, voormalig voorzitter van de Fed, sprak ooit over irrationele uitbundigheid, een term die voor altijd met hem geassocieerd zal blijven. Draghi’s opmerking dat het beleid van de ECB niets met eventuele zeepbellen op de markten te maken heeft, valt in mijn ogen in dezelfde categorie irrationeel gezwets. Over Greenspan gesproken: toen hij afzwaaide bij de Fed werd hij uitgeroepen tot een held. Enkele jaren later werd duidelijk dat hij zeker geen held was, maar eerder een roekeloze centrale bankier is geweest, die de Amerikaanse economie en de wereldeconomie met een enorm probleem had opgezadeld.Nu Draghi de ECB verlaat, zijn veel economen lovend over hem. Ik vraag me af of dat over vijf jaar nog steeds het geval zal zijn, wanneer allerlei negatieve bijwerkingen van zijn beleid duidelijker zichtbaar worden. Edin Mujagic is hoofdeconoom van OHV Vermogensbeheer en is gespecialiseerd in (de gevolgen van) het beleid van de centrale banken. Hij heeft verschillende boeken op zijn naam staan, waaronder "Geldmoord: hoe de centrale banken ons geld vernietigen" en "Boeiend en geboeid: een monetaire geschiedenis van Nederland sinds 1814/1816". Hij studeerde monetaire economie aan de Universiteit van Tilburg. Hij schrijft op persoonlijke titel. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Impactbeleggen 30 jan JSS Green Planet Fund: Kansrijk beleggen in een groene toekomst Beleggen in de toekomst is volgens S. Safra Sarasin beleggen in de groene transitie. Lees meer over het JSS Sustainable Equity Green Planet Fund, dat in de laatste drie jaar niet alleen hard is gegroeid maar ook sterk heeft gepresteerd.
ESG 17 jan ESG is dood, lang leve ESG 2.0! Matt Christensen, hoofd duurzaam en impact beleggen bij Allianz Global Investors, schetst de vijf belangrijkste duurzaamheidsthema's van 2024. Politieke verdeeldheid dreigt het grootste struikelblok te worden.
ESG 01 nov Biodiversiteitsverlies, het megarisico dat slechts enkelen zien Het verlies van biodiversiteit is volgens De Nederlandsche Bank (DNB) een groot risico voor de financiële stabiliteit. Cardano heeft een methode ontwikkeld om dit verlies te meten en zo de beleggingsrisico’s in kaart te brengen. IEXProfs sprak met Dennis van der Putten, Chief Sustainability Officer bij Cardano.
Impactbeleggen 24 jul “Impactbeleggen is pionieren” Als hoofd Private Markets & LDI leidt Rik Klerkx de inspanningen van Cardano om voor z’n klanten, veelal middelgrote pensioenfondsen, een positieve impact en een gezond rendement te boeken. “Hun duidelijke wens is om meer te doen met impactbeleggingen. Wij komen hen tegemoet met maatoplossingen.”
Impactbeleggen 28 jun PE en impactbeleggen vormen een goede combi Private equity heeft volgens Achmea IM veel te bieden aan beleggers die naast een mooi rendement een positieve bijdrage willen leveren aan een betere wereld.
Impactbeleggen 26 jun ”De financiële sector heeft een rol te spelen” Hadewych Kuiper van Triodos Investment Management over de betekenis en het belang van impactbeleggen. “Het is een hardnekkige mythe dat impactbeleggen ten koste zou gaan van rendement.” Dit is de eerste aflevering van een serie interviews over de zin van impactbeleggen.