Gelieve de beren niet te voeren In Yellowstone mag u de beren niet voeren. Het zou een goed idee zijn als in de voortuinen van centrale banken ook een verbodsbord staat om beren niet te voeren, aldus Edin Mujagic. 30 augustus 2019 09:00 • Door Edin Mujagic Op 1 maart 1872 werd Yellowstone het allereerste National Park. Niet dat dat meteen betekende dat hordes Amerikanen naar dat geweldige stukje wildernis trokken. Heel lang kwamen niet meer dan ongeveer 1.000 bezoekers per jaar naar het park. Het lag ver weg en was dus moeilijk toegankelijk. En als je er al geraakte, kon je slechts in de meest primitieve accommodaties verblijven. Dat alles veranderde eind negentiende eeuw, toen uit meerdere richtingen spoorlijnen werden doorgetrokken tot in de schaduw van de bijna 3.500 meter hoge Eagle Peak, die boven Yellowstone uittorent. Beren eten geven Nieuwe, luxe hotels werden uit de grond gestampt. Het aantal bezoekers nam spectaculair toe. Een van de gevolgen was dat restaurants etensresten buiten gooiden. Voor de beren uit de omgeving was dat een geschenk uit de hemel. Zij kwamen af op al dat lekkere eten, wat de aantrekkelijkheid van een bezoek aan Yellowstone in eerste instantie vergrootte. Toeristen bleken het namelijk wel leuk te vinden om veilig uit hun kamers echte grizzlyberen te zien. Als iemand zich al bekommerde om het lot van de beren, was de conclusie al snel dat het allemaal geen kwaad kon. Ongewenst gedrag Mettertijd kwam het inzicht dat er toch wel heel wat ongewenste bijeffecten optraden. Al dat eten was toch niet zo goed voor de grizzly’s bijvoorbeeld, het maakte ze lui. En die toeristen vonden het niet meer zo spannend uit hun kamer de beren te zien, maar stapten naar buiten om de beren te horen grommen. Het duurde niet lang of er kwamen de eerste meldingen van aanvallen van beren op toeristen. Wat eerst als onschadelijk en leuk werd gezien, veranderde in iets wat zeer schadelijk en ongewenst was. Om dat te onderstrepen vervaardigde het parkmanagement nieuwe borden die tot op de dag van vandaag te zien zijn: "Don’t feed the bears." Kwetsbaar ecosysteem Dat is het verhaal dat Esther George, president van de regionale centrale bank in Kansas City, vertelde als gastvrouw van weer een editie van de beroemde en beruchte bankiersconferentie in Jackson Hole. Zoals altijd waren alle ogen gericht op de toespraak van de hoogste baas van de Fed. Ik vond de openingstoespraak van George leuker. Het ecosysteem in de omgeving, zoals elk ecosysteem, is zeer gevoelig voor veranderingen en zorgen voor herstel na een disruptie is een zeer lastige, zo niet onmogelijke opgave. De parallel met het economische ecosysteem en het beleid van de Fed van afgelopen tijd, behoeft bijna geen uitleg. Ingrijpende veranderingen Net als het natuurlijke ecosysteem, is ook het economische systeem zeer complex en fragiel. Zelfs de kleinste aanpassingen, gemaakt met de beste bedoelingen, kunnen voor enorme veranderingen zorgen. Neem het volgende. In datzelfde Yellowstone verdween de grijze wolf in de jaren 30 van de vorige eeuw. In 1995 en 1996 lieten wetenschappers 31 nieuwe wolven los in het park. Dat veranderde het ecosysteem in een gebied dat even groot is als Nederland en België samen ingrijpend, zo toonde de Canadese ecoloog Mark Boyce van de universiteit van Alberta aan. De komst van de wolven leidde er onder meer toe dat het aantal herten in het park afnam, maar ook dat herten bepaalde delen van het park gingen mijden. Daardoor kregen allerlei planten en bomen de kans te groeien. Grote gevolgen Vlaktes die eerst bossen waren, veranderden weer in bossen. Dat bracht onder meer de bever terug. De dammen die de bevers bouwden, boden op hun beurt een prima habitat voor allerlei diersoorten die lang geleden verdwenen uit de Yellowstone. Zelfs de loop van de rivieren in, nogmaals, een gebied tussen Delfzijl en Luxemburg, veranderde door de komst van slechts 31 wolven. Hetzelfde geldt voor een economie. Zelfs de kleinste rentewijzigingen hebben allerlei effecten, om te zwijgen over grote, historisch nooit eerder geziene veranderingen die bovendien heel lang aanhouden, zoals sinds 2007 het geval is. Terugkeer oude situatie lastig Dat zorgt ervoor dat het economisch ecosysteem én ingrijpend verandert én een terugkeer naar de oude situatie zeer lastig wordt. Het feit dat de Fed de cyclus van renteverhogingen vrij snel moest staken en de ECB er überhaupt niet aan kon beginnen, getuigt daarvan. Kunstmatig, zeer ruim monetaire beleid dat ook nog eens langer dan een decennium wordt voortgezet, kan op termijn wat vroeger bloeiende economische landschappen waren, veranderen in kale vlaktes en ooit rustig stromende kapitaalrivieren veranderen in allesverwoestende stromen. Dat zijn allemaal zaken waardoor op den duur de beer de dominante rol kan spelen op de markten in plaats van de stier. Bord in de tuin Philip Lowe, topman van de Australische centrale bank, zei deze week dat de renteverlagingen de activaprijzen kunnen opstuwen maar voegde eraan toe te vrezen dat “we in een later stadium we daardoor problemen zullen krijgen.” Daarom zou ik in de voortuin van de Fed, ECB en andere centrale banken een bord willen plaatsen: "Don't feed the bears!" Edin Mujagic is hoofdeconoom van OHV Vermogensbeheer en is gespecialiseerd in (de gevolgen van) het beleid van de centrale banken. Hij heeft verschillende boeken op zijn naam staan, waaronder "Geldmoord: hoe de centrale banken ons geld vernietigen" en "Boeiend en geboeid: een monetaire geschiedenis van Nederland sinds 1814/1816". Hij studeerde monetaire economie aan de Universiteit van Tilburg. Hij schrijft op persoonlijke titel. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
J. Safra Sarasin Sustainable Asset Management 18 apr "Reshoring biedt mooie kansen voor groene beleggers" Volgens fondsmanager Daniel Lurch van het JSS Sustainable Equity Green Planet fonds van J. Safra Sarasin profiteren met name de duurzaamste bedrijven van de huidige herschikking van de wereldwijde productieketen. Welke dat zijn?
Impactbeleggen 11 apr “Het is fijn om goed te doen” Ook buiten Nederland is impactbeleggen ontdekt. Het Schotse Baillie Gifford bijvoorbeeld lanceerde in 2017 het Positive Change Fund. Vlak voor Pasen was Rosie Rankin, medeverantwoordelijk voor dit fonds, over in Amsterdam voor de tweedaagse Impact Europe Summit in de Beurs van Berlage. Rob Stallinga sprak met haar.
Impactbeleggen 03 apr "Impactbeleggers staan aan de goede kant van de geschiedenis" Hadewych Kuiper, directeur beleggingen bij Triodos IM, is niet onder de indruk van alle berichten dat duurzaam beleggen het beste heeft gehad. "Zo ziet tegenwerking van vooruitgang eruit."
Impactbeleggen 30 jan JSS Green Planet Fund: Kansrijk beleggen in een groene toekomst Beleggen in de toekomst is volgens S. Safra Sarasin beleggen in de groene transitie. Lees meer over het JSS Sustainable Equity Green Planet Fund, dat in de laatste drie jaar niet alleen hard is gegroeid maar ook sterk heeft gepresteerd.
ESG 17 jan ESG is dood, lang leve ESG 2.0! Matt Christensen, hoofd duurzaam en impact beleggen bij Allianz Global Investors, schetst de vijf belangrijkste duurzaamheidsthema's van 2024. Politieke verdeeldheid dreigt het grootste struikelblok te worden.
ESG 01 nov Biodiversiteitsverlies, het megarisico dat slechts enkelen zien Het verlies van biodiversiteit is volgens De Nederlandsche Bank (DNB) een groot risico voor de financiële stabiliteit. Cardano heeft een methode ontwikkeld om dit verlies te meten en zo de beleggingsrisico’s in kaart te brengen. IEXProfs sprak met Dennis van der Putten, Chief Sustainability Officer bij Cardano.