Open brief aan Christine Lagarde Marcel Tak maakt zich zorgen over het ECB-beleid. Hij raadt de nieuwe topvrouw aan pensioenspaarders en gepensioneerden uit hun benarde positie te helpen. 13 augustus 2019 09:45 • Door Marcel Tak Beste mevrouw Lagarde, dear Christine… Ik maak mij ernstig zorgen. Zorgen over het tot nu toe gevoerde monetaire beleid van de ECB. Vooral over het feit dat het er alle schijn van heeft dat de bank dit beleid nog jaren wil voortzetten. Excuus, dat ik zo met de deur in huis val. Natuurlijk is allereerst een hartelijke felicitatie met uw nominatie om de nieuwe president van de ECB te worden op zijn plaats. Ik hoop dat u zich niet te veel aantrekt van de soms zure reacties als zou u als juriste niet geschikt zijn in de wereld van de haute finance. Alsof u in die acht jaar bij het IMF niet uw mannetje heeft gestaan. Frank Boeijen Natuurlijk, het IMF heeft in die tijd veel invloed verloren door de opkomst van landen als China, India en Brazilië. Zij zitten nu eenmaal niet te wachten op een door de VS en Europa gedomineerde instelling, die tegen harde voorwaarden leningen uitgeeft aan landen met financiële problemen. Geen zure reactie dus van mij op uw nominatie, maar wel mijn zorgen. U wordt veelvuldig geframed als een duif met betrekking tot het monetaire beleid. Dat zou betekenen dat u een voorstander bent van het huidige beleid, mogelijk gemaakt door superduif Mario Draghi. Bent u echt van plan de whatever it takes benadering van uw voorganger voort te zetten? “Zeg me dat het niet zo is, zeg me dat het niet waar is,” echo ik dan schielijk Frank Boeijen na. Analyseren en evalueren Toen Mario Draghi in 2011 aankondigde ten koste van alles de euro te willen redden, hadden feitelijk alle alarmbellen moeten afgaan. In een vreedzame samenleving zou geen enkele beleidsmaker “ten koste van alles” doelstellingen moeten willen nastreven. Het is altijd nuttig en noodzakelijk regelmatig de gevolgen van het ingezette beleid te analyseren en ook te evalueren. Er kan een moment komen dat de veronderstelde baten van het beleid de kosten al lang niet meer goedmaken. Precies in die situatie is het beleid van de ECB inmiddels beland. U, mevrouw Lagarde, komt binnenkort in de positie dit beleid in de goede richting om te buigen. Een hele uitdaging, om maar een cliché te gebruiken. Negatieve rentes Laten we de situatie nader bezien. Momenteel betalen banken 0,4% rente als zij hun toevertrouwde (spaar)geld bij de ECB stallen. Het ultraruime monetaire beleid heeft er voorts toe geleid dat de rente op staatsleningen blijft dalen. De Duitse overheid leent tegen een negatieve rente van 0,5% voor 10-jarige leningen en zelfs een 30-jarige lening heeft nu een negatief rendement. Dat betekent dat bij aflossing in 2049 de obligatiehouder minder ontvangt dan hij heeft uitgeleend. De gevolgen hiervan zijn dramatisch. De kleine spaarder, die weinig of geen mogelijkheid heeft te beleggen, krijgt al jarenlang geen rentevergoeding meer. Het lijkt nog slechts een kwestie van tijd of de spaarder gaat betalen voor het aanhouden van vermogen bij de bank. Onmogelijke opdrachten ING-topman Hamers sloeg de spijker op zijn kop toen hij een dergelijk scenario voorspelde als gevolg van het ineffectieve monetair beleid. Het spaarvolk joelde hem uit alsof hij de boosdoener was, maar het enige wat hij deed was zijn klanten de consequentie van Draghi's beleid voorhouden. Dat is in feite gewoon onderdeel van de zorgplicht die banken hebben naar hun cliënten. In dit kader mogen toezichthouders de banken wel eens verdedigen bij dit soort moeilijke boodschappen, in plaats van hen met steeds onmogelijker opdrachten op te zadelen. Ik denk bij dat laatste even aan de eis aan banken nu ook (legale) belastingontwijking aan te pakken. Maar dit terzijde. Grote problemen Ook al zal het voorlopig geen vetpot voor hen zijn, uiteindelijk zullen de banken zich wel redden. En anders doen wij (de belastingbetalers) het wel… Veel ernstiger vind ik de grote problemen waarmee onze (kleine) pensioenspaarders en gepensioneerden worden opgezadeld. Miljoenen mensen worden via hun zuurverdiende spaarcentjes uitgeknepen omdat de ECB met een volkomen achterhaald beleid de rente tot beneden het vriespunt heeft gebracht en daar ook halsstarrig wil houden. U en ik weten dat de rente zo laag wordt gehouden om de schuldenlast van de zuidelijke Europese landen betaalbaar te houden. Dit beleid gaat over de ruggen van al die spaarders en gewone mensen die de afgelopen decennia gebouwd hebben aan hun pensioen. Ik gebruik normaliter liever geen grote woorden, maar soms is het wel nodig, al was het maar om duidelijk te maken hoe onhoudbaar de situatie is. Geen rust De Verelendung van arbeiders in de negentiende eeuw maakte het kapitalisme succesvol in de zin dat goedkope massaproductie mogelijk werd gemaakt. Voordat Karl Marx’ prognose uitkwam dat het kapitalisme ineen zou storten door de voortgaande uitbuiting van arbeid redde het kapitalisme zichzelf, uiteraard politiek afgedwongen, door de situatie van de arbeiders te verbeteren. Nu vindt er een Verelendung over de ruggen van kleine spaarders en gepensioneerden plaats. Als dit beleid zo wordt voortgezet komt er een moment, dat een nieuwe financiële Karl Marx zich profileert met de onvermijdelijke oproep: “(pensioen)spaarders en gepensioneerden aller landen, verenigt u.” Dat zal de rust binnen het financiële systeem niet bevorderen en daar ging het uiteindelijk toch om? In Nederland beperken we ons nu nog tot de vraag of de rekenrente omhoog moet om onze pensioenen te redden. Aanpak bij de bron Dat is natuurlijk een zinloze discussie. Het aanpassen van de rekenrente is als de thermometer bijstellen om de klimaatopwarming niet te hoeven meten. De enige goede manier om de rekenrente te laten stijgen is aanpak bij de bron: een beleidswijziging om de tarieven in de EU te verhogen. Ik heb begrepen dat u zich bij het IMF heeft ingespannen om meer oog te hebben voor ongelijkheid in de wereld. Een fatsoenlijk loon voor iedereen en het tegengaan van ongelijkheid werden aanvullende eisen die u stelde aan landen die een beroep doen op het IMF. In dat kader doe ik een beroep op u om op dezelfde manier de problematiek in de eurozone te benaderen. Help de kleine pensioenspaarder en gepensioneerde uit zijn benarde positie. Doet u dat niet dan dreigt het draagvlak onder het monetaire beleid in de noordelijke EU lidstaten als sneeuw voor de zon te verdwijnen. Financieringsproblemen Heeft het verhogen van de rente dan geen risico’s? Zouden de zuidelijke landen in dat geval, en misschien zelfs uw eigen Frankrijk, problemen krijgen met de financiering van de staatsschuld? Dat risico is er zeker. Het zal ook best een beetje pijn doen. Maar als deze landen, na jaren van voorspoedige economische ontwikkeling en het nagenoeg wegvallen van de financieringskosten van de staatsschuld door de zeer lage rente, nog niet in staat zullen zijn om hun financiën op orde te krijgen, dan lukt het nooit. Dan is de euro hoe dan ook ten dode opgeschreven. Met hoge rente of met lage rente. Wees eerlijk Beste mevrouw Lagarde, dear Christine, ik houd er rekening mee dat u het ruime beleid toch niet gaat veranderen. Zelfs niet na het lezen van deze open brief. In dat geval heb ik nog maar één verzoek: wees eerlijk. Leg aan de bevolking uit dat dit beleid gevoerd wordt om de staatsschuld in de zuidelijke landen financierbaar te houden en dat u daarmee (indirect) de euro hoopt te redden. En vertel erbij dat u zich bewust bent dat dit beleid ten koste gaat van al die kleine spaarders en gepensioneerden. Materieel schieten zij natuurlijk niets op met een dergelijke verklaring. Maar het is wel zo eerlijk en het maakt voor iedereen duidelijk dat het een bewuste keus is van de ECB hen de gevolgen van het gevoerde beleid te laten betalen. De transparantie die de toezichthouders de financiële sector oplegt, zou voor de toezichthouder zelf toch in de eerste plaats moeten gelden. Rest mij u desondanks veel succes te wensen in uw nieuwe baan. Vriendelijke groet! Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Assetallocatie 28 mrt De succesvolle terugkeer van de 60/40-portefeuille Ewout van Schaick heeft samen met de rest van het multi-asset-oplossingen-team van Goldman Sachs AM grote verwachtingen van portefeuilles die bestaan uit 60% aandelen en 40% obligaties. Zowel voor aandelen als obligaties zijn de vooruitzichten zonnig. Mochten markten desondanks corrigeren, dan biedt de 60/40-portefeuille de spreidingsvoordelen om de klap te verzachten.
Assetallocatie 27 mrt Cash is meer king dan ooit In Europa kan een belegger dit jaar met een mix van cash en kortlopende leningen bruto tussen de 3% en 4% verdienen. Waarom dan nog risico's nemen met obligaties en aandelen, zo vraagt Alain Richier van Ostrum Asset Management zich af.
Assetallocatie 25 mrt Rabobank surft mee op recordgolf Rabobank heeft geen last van hoogtevrees. Aandelen blijven favoriet boven obligaties. De bank ziet zich gesteund door de hoge winstgroei en de historie: records komen immers zelden alleen.
Assetallocatie 21 mrt Geef uw portefeuille een boost! Yvo van der Pol, hoofd Benelux & Nordics bij PGIM Investments, is bijzonder gecharmeerd van de meer risicovolle obligaties, aandelen met sterke groeimogelijkheden en datacenters.
Assetallocatie 21 mrt U zoekt een sterk presterend mixfonds? Het is volgens Thomas de Fauw van Morningstar essentieel voor beleggers om de strategie, het proces en de beloften van fondsmanagers van mixfondsen te doorgronden.
Assetallocatie 20 mrt “Dit is een positief verhaal” Karen Ward, hoofd beleggingsstrategie EMEA bij JP Morgan AM, ziet dit jaar zonnig in, voor de Europese economie en voor Europese aandelen in het bijzonder. Ook China zou wel eens positief kunnen verrassen. Komen deze optimistische verwachtingen niet uit, dan houden obligaties en private beleggingen het portefeuillescheepje wel recht.