ECB: Pamperpolitiek van een curlingbank Het grootste negatieve effect van een ECB-beleid gericht op het voortdurend wegpoetsen van economische en financiële hobbels is dat de maatschappij steeds minder alert is op altijd aanwezig risico, aldus Marcel Tak. Stop met dat beschermende beleid. 19 maart 2019 09:45 • Door Marcel Tak Het is zonder twijfel één van de leukste series van de afgelopen decennia. “Hallo allemaal, wat fijn dat je er bent” van juffrouw Ank, uit de eerste reeks van De Luizenmoeders, is niet meer uit ons collectief geheugen weg te slaan. Ook dit seizoen komen er weer pareltjes langs. Wederom bijvoorbeeld van juffrouw Ank, die een moeder toebeet dat ze genoeg had van al die curlingouders. Curlingouders proberen alle mogelijke hobbels in het leven van hun kinderen weg te bezemen, zodat het kroost probleemloos de jonge jaren doorkomt. Fout volgens juf Ank, zo hebben ze niet de mogelijkheid te leren van fouten en tegenslagen. Dubbele problematiek Die prachtige metafoor is ook toe te passen op de ECB. In 2008 en 2009 maakte de wereld een zeer ernstige crisis mee. De sjoemelhypotheken van de verschillende, vooral Amerikaanse, zakenbanken duwden de (financiële) wereld bijna over de rand van de afgrond. Hoewel de economische crisis diep was, is de val over het randje ons bespaard gebleven. Dat was niet in de laatste plaats te danken aan het beleid van de centrale banken. Hoewel zij medeschuldig waren aan het ontstaan van de crisis, het toezicht was zeer laks, hebben zij wel bijgedragen aan het stabiliseren van de markten. Door een ongekend ruim monetair beleid kon de financiële sector zich herstellen. Dat was extra lastig voor de EU omdat er in onze zone sprake was van een dubbele problematiek, vanwege de door het Griekse financiële wanbeleid gecreëerde eurochaos. Draghi als poetser Mario whatever-it-takes-Draghi overtrof zichzelf en zorgde bijna in zijn eentje voor de overleving van het Europese muntexperiment. “Hallo meester Mario, wat fijn dat je er bent”, zo zongen wij massaal. Alle complimenten dus voor de voorman van de ECB, maar de afgelopen jaren slaat hij door. Draghi meent dat hij op aarde is om alle mogelijke oneffenheden in de economische en financiële ontwikkelingen weg te poetsen. De economie draaide de afgelopen jaren goed. Nu echter lijkt er sprake van een groeivertraging. Dat is wat de noordelijke EU-landen betreft helemaal geen vreemd verschijnsel. De op volle toeren draaiende economie loopt tegen zijn capaciteitsgrenzen aan, zeker wat betreft de arbeidsmarkt. Een afkoelende economie is in dat opzicht zelfs wenselijk om oververhitting, met alle negatieve gevolgen, te voorkomen. Nieuwe steun Mario Draghi ziet dat kennelijk anders en geeft bij de eerste tekenen van groeivertraging aan dat de rente in 2019 niet meer verhoogd zal worden. Dat was aanvankelijk wel het plan. Ook zullen de banken in september nieuwe steun krijgen, al is het nog niet duidelijke tegen welke voorwaarden dat zal gebeuren. De EU moet kennelijk ten koste van veel, misschien wel van alles, beschermd worden tegen de minste en geringste financieel-economische tegenwind. De ECB ontwikkelt zich zo tot de Europese Curling Bank, die het straatje van de EU op structurele basis voortdurend schoon blaast. Het is een onnodige, gevaarlijke en oneerlijke strategie van onze centrale bank. Niet-optimale allocatie van middelen Onnodig, want het is zeer de vraag of een lage rente de economie daadwerkelijk stimuleert. Mogelijk wel op korte termijn, maar door de lage rente is er sprake van een niet-optimale allocatie van middelen. Veel investeringen worden gedaan die bij een normale rente niet rendabel zouden zijn geweest. Dat betekent verspilling van arbeidskracht, kapitaal en, laat mij dat argument dan ook maar eens gebruiken, onnodige druk op het milieu door (uiteindelijk) niet-rendabele investeringen. Gevaarlijk is de ECB-strategie, omdat een lage rente een stimulans is voor het aangaan van schulden. Juist de crisis van tien jaar geleden heeft uitgewezen dat hoge schulden de economie kwetsbaar maakt. Daarnaast is er door die hoge schulden weinig prikkel om economische hervormingen door te voeren, zowel macro (overheden) als, hoewel in iets mindere mate, micro (bedrijven). Gevaarlijke politiek De geforceerde stimuleringspolitiek werkt zelfs averechts en is daarom gevaarlijk, omdat de noordelijke economieën geen tijd hebben om op adem te komen waardoor het gevaar van oververhitting reëel wordt. Tot slot is er het gevaar dat een aanhoudend (te) lage rente het voeren van toekomstig anticyclisch beleid welhaast onmogelijk maakt. Als de economie echt weer eens in een flink dal dreigt te belanden, heeft de ECB nauwelijks instrumentarium voor het geven van stimulansen. Tenzij een negatieve rente van 2% of lager een begaanbare weg zou zijn. Oneerlijk is de (te) lage rente ook. Risicomijdende spaarders en pensioenfondsen worden hard getroffen door de lage rente, terwijl het hebben en houden van schulden ruimhartig wordt beloond. In feite vindt er een transfer plaats van goed geld naar kwaad geld. Minder alert op risico Risicomijdende beleggers betalen daarentegen wel belasting over hun theoretisch toegerekende, maar in werkelijkheid niet bestaande inkomsten over het belegd vermogen. De beperkte aanpassing in de berekeningsmethodiek van de vermogensrendementheffing heeft deze oneerlijkheid nog lang niet opgeheven. Misschien nog wel het grootste negatieve effect van een beleid gericht op het voortdurend wegpoetsen van economische en financiële hobbels is dat de maatschappij steeds minder alert is op altijd aanwezig risico. Als Mario voor elk probleem(pje) een oplossing aandraagt, worden de feitelijk aanwezige risico’s niet meer gezien. Op lange termijn kan dat dramatische gevolgen hebben. Te hard bezemen Dat Mario Draghi helemaal gefocust is op het beschermende beleid, is geen verrassing. Maar dat ook Klaas Knot de pamperpolitiek van de centrale bank omarmt, is ronduit zorgelijk. Ik ben bang dat de beleidsmakers van de ECB zo hard aan het bezemen zijn, dat de EU zich steeds meer op (te) glad ijs gaat bevinden. Dat daarmee wordt voorgesorteerd op een enorme uitglijder behoeft weinig fantasie. Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Opinie 18 apr Yes! Wereldwijde groei versnelt In 2023 presteerde de Amerikaanse economie beter dan de meeste andere regio's in de wereld. Ook in 2024 gaat het de VS voor de wind, waarbij Grace Peters van J.P. Morgan Private Bank verwacht dat de economische groei in de rest van de wereld nu ook in een hogere versnelling gaat.
Assetallocatie 18 apr Van Lanschot Kempen koopt niet langer Japanse aandelen Van Lanschot Kempen is afgestapt van zijn overwogen-positie in Japanse aandelen. De bedrijfswinsten ontwikkelen zich nog steeds goed, maar de waarderingen beginnen flink op te lopen.
Assetallocatie 17 apr Cashberg langs de lijn gaat nergens naartoe Gerben Lagerwaard van State Street Global Advisors gelooft er niets van dat de gigantische hoeveelheid geld die nu in geldmarktfondsen is geparkeerd binnen afzienbare tijd naar de aandelenmarkt wordt gealloceerd.
Assetallocatie 16 apr "Impact aanval van Iran op financiële markten is beperkt" "De directe actie van Iran tegen Israël dit weekend heeft geleid tot de vrees voor verdere escalatie, maar bij afwezigheid van een volledige crisis in de regio - wat niet ons basisscenario is - denken we dat de impact op de financiële markten beperkt zal blijven." Dat schrijft Greg Hirt van Allianz Global Investors.
Assetallocatie 16 apr Amundi positiever over komende 10 jaar, negatiever over 25 jaar Amundi AM is sceptischer geworden over snelle maatregelen tegen het opwarmen van de aarde. De eerste 10 jaar is dat nog gunstig voor beleggers. Daarna wordt de rekening betaald.
Assetallocatie 11 apr Schroders kijkt met 3D-bril naar de toekomst De drie D's, decarbonisatie (weg van fossiele energie), demografie (vergrijzing) en deglobalisering spelen volgens Schroders de komende dertig jaar een sleutelrol in de beleggingsresultaten.