Nee, economen hebben het niet altijd goed Net als weermannen zitten economen er regelmatig naast met hun verwachtingen. Maar, economische voorspellingen zijn, hoe matig van kwaliteit ook, nuttig om beleid op te baseren, aldus Marcel Tak. 18 december 2018 10:00 • Door Marcel Tak Op 4 december schreef Lukas Daalder in het FD een aardige, onschuldige column over economen en hun worsteling met het afgeven van correcte voorspellingen. Daalder trekt de vergelijking met de weervoorspellingen en wees op de onvolkomenheden van de populaire website Buienrader. Hij introduceerde het woord gebuienradard als synoniem voor het niet uitkomen van verwachtingen. Zoals u met een nat pak thuiskomt, nadat de buienvoorspeller een droog verblijf buitenshuis had beloofd. Overdreven reactie Voor collega-econoom, columnist en schaker (hij was/is minstens een klasse beter dan ik) Marcel Canoy was de column van Daalder prikkelend genoeg om in de twitterpen te klimmen. Daalder debiteert clichés over weervoorspellingen, vindt Canoy en hij start een discussie zonder argumenten die hout snijden. Ik vind de geagiteerde reactie van Canoy overgevoelig. Ten eerste is Daalders column niet bedoeld om een discussie tussen economen te entameren. Het laat de lezer, die veelal niet-econoom is, juist op een voor een column zelfs behoorlijk genuanceerde wijze, zien dat economen doorgaans niet in staat zijn de economische toekomst goed te voorspellen. Beleid maken Dat was dertig jaar geleden zo en daarin is weinig veranderd. Dat lijkt mij eerlijk gezegd een onomstreden vaststelling. Zo onomstreden, dat zelfs Canoy in een wat uitgebreidere reactie aangeeft dat `economen (inderdaad niet) kunnen (…) voorspellen, althans niet in de zin dat het waarschijnlijk is dat voorspellingen over een jaar uitkomen.` De heren zijn het dus eens, zou u zeggen, en er zijn helemaal geen houtsnijdende argumenten nodig om elkaar te overtuigen. Canoy verandert echter de discussie door te refereren aan het CPB, dat altijd netjes de onzekerheid van zijn "voorspellingen" vermeldt. Vervolgens geeft mijn naamgenoot aan dat economische voorspellingen, hoe matig van kwaliteit ook, nuttig zijn om beleid op te baseren. Dat is dan weer een stelling waarvan ik denk dat Daalder het er mee eens zal zijn. Dat geldt in ieder geval voor mij. Onweerlegbare feiten Hoewel, over het nut van economische voorspellingen kunt u toch nog wel een flinke boom opzetten. U kunt de stelling verdedigen dat economische voorspellingen tenminste houvast geven om beleid op te baseren. Aan de andere kant worden voorspellingen vaak gebruikt als schaamlap om minder populaire politieke keuzes te door te voeren. Cherry-picking uit de grote brij aan voorspelde variabelen is de politieke norm en geeft op die manier de prognose een negatieve toegevoegde waarde. Natuurlijk, u kunt dit de boodschapper niet kwalijk nemen, maar we hebben het over het nut van voorspellingen in de praktijk. De schaamlapfunctie is een reëel probleem en doet mij twijfelen aan het werkelijke nut van al die prognoses. In dat opzicht zou ik ook een parallel willen trekken met de klimaatprognoses, die veelal als onweerlegbare feiten worden gepresenteerd en waarop miljardenverslindend beleid wordt gebaseerd. Toch gepresenteerd als feiten De inhoudelijke boodschap van Daalder's column, de tot nu toe gebleken onmogelijkheid nauwkeurig de toekomst te voorspellen, blijft wat mij betreft recht overeind staan. Het is goed de lezers daarover te informeren en zelfs te waarschuwen. De opmerking dat het CPB, het instituut werd overigens nergens in de column van Daalder genoemd, zijn prognoses nuanceert met de mededeling dat er onzekerheden zijn, is waar. Maar daar wordt de voorspelling niet beter van. Bovendien, als ik zo de website van het CPB scan, worden de prognoses toch behoorlijk als vaststaande feiten gepresenteerd. "De Nederlandse economie staat nog steeds in bloei, met groeicijfers van 2,8% dit jaar en 2,6% in 2019. De werkloosheid daalt naar 3,5% (2019 MT) en de meeste huishoudens zien hun koopkracht er op vooruitgaan." Deze eerste zinnen over de MEV 2019 verraden toch weinig twijfel over de uitkomsten van de prognose. Ten goede gekeerd Tot slot wijst Canoy er in zijn reactie op dat er economen in de financiële sector zijn die voorspelingen misbruiken om klanten financiële producten aan te smeren. Dat vind ik een wat gemakkelijke bewering. Het scoort natuurlijk goed om de financiële sector te koppelen aan welke negatieve kwalificatie dan ook. Dat heeft de financiële sector deels aan zichzelf te danken, door de wijze waarop in het verleden met klanten en de verkoop van financiële producten is omgegaan. Maar ik denk dat er op dit gebied al veel ten goede is gekeerd. Het kan (en moet) natuurlijk altijd nog beter. Maar ik zou toch wel eens een voorbeeld willen zien van een econoom die een concrete voorspelling doet, met het uitsluitende doel een financieel product de klant aan te smeren. Heel nuttig Mochten die voorbeelden er zijn, dan is dat een reden voor AFM direct in te grijpen. Dat hoeft helemaal niet zo moeilijk te zijn. De toezichthouder kan verplichten dat economische voorspellingen, gekoppeld aan de verkoop van een financieel product, gepaard moet gaan met een track record van de voorspeller. Op deze manier kan de consument direct een oordeel vellen over de kwaliteit van de prognose en zo meehelpen bij de beoordeling of het product aantrekkelijk kan zijn. Op één punt wil ik het wel hartgrondig oneens zijn met Daalder. Buienradar vind ik wel degelijk een zeer nuttige en vaak betrouwbare voorspeller van de kans op een nat dan wel droog pak. Gebuienradard staat voor mij dan ook voor het tijdig zijn gewaarschuwd voor naderend (economisch) onheil. Heel nuttig dus! Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Assetallocatie 22 apr Janus Henderson kiest voor cyclisch Europa Janus Henderson Investors kiest voor smallcaps en Europese aandelen. Volgens de Brits-Amerikaanse vermogensbeheerder houden beleggers te weinig rekening met een groeivertraging in de VS veroorzaakt door een langer hoog blijvende rente.
Opinie 18 apr Yes! Wereldwijde groei versnelt In 2023 presteerde de Amerikaanse economie beter dan de meeste andere regio's in de wereld. Ook in 2024 gaat het de VS voor de wind, waarbij Grace Peters van J.P. Morgan Private Bank verwacht dat de economische groei in de rest van de wereld nu ook in een hogere versnelling gaat.
Assetallocatie 18 apr Van Lanschot Kempen koopt niet langer Japanse aandelen Van Lanschot Kempen is afgestapt van zijn overwogen-positie in Japanse aandelen. De bedrijfswinsten ontwikkelen zich nog steeds goed, maar de waarderingen beginnen flink op te lopen.
Assetallocatie 17 apr Cashberg langs de lijn gaat nergens naartoe Gerben Lagerwaard van State Street Global Advisors gelooft er niets van dat de gigantische hoeveelheid geld die nu in geldmarktfondsen is geparkeerd binnen afzienbare tijd naar de aandelenmarkt wordt gealloceerd.
Assetallocatie 16 apr "Impact aanval van Iran op financiële markten is beperkt" "De directe actie van Iran tegen Israël dit weekend heeft geleid tot de vrees voor verdere escalatie, maar bij afwezigheid van een volledige crisis in de regio - wat niet ons basisscenario is - denken we dat de impact op de financiële markten beperkt zal blijven." Dat schrijft Greg Hirt van Allianz Global Investors.
Assetallocatie 16 apr Amundi positiever over komende 10 jaar, negatiever over 25 jaar Amundi AM is sceptischer geworden over snelle maatregelen tegen het opwarmen van de aarde. De eerste 10 jaar is dat nog gunstig voor beleggers. Daarna wordt de rekening betaald.