Turkije is nog lang niet uit de problemen Turkije heeft te maken met een heuse valutacrisis. Toch zal die niet zo snel overslaan naar andere emerging markets, denkt Edin Mujagic. Die staan er namelijk beter voor. 15 augustus 2018 08:00 • Door Edin Mujagic Turkije heeft te maken met een regelrechte valutacrisis. Zo mag u de waardedaling van de Turkse lira met ongeveer 40% tegenover de dollar in minder dan twee weken gerust noemen. Die valutacrisis kan een ouverture zijn voor een financiële en economische crisis in het Europees-Aziatische land. Veel Turkse bedrijven, maar ook huishoudens en de overheid hebben de jarenlang zeer lage rentes in met name de VS aangegrepen om hoge schulden op te bouwen in dollars. Talloze indrukwekkende appartementencomplexen, winkelcentra, auto’s, huizen en infrastructurele projecten, zijn gebouwd of gekocht met goedkope dollarleningen. Volgens schattingen is de Turkse exposure aan kredieten in buitenlandse valuta, vooral dollar, gelijk aan 70% van het bbp. Financiële problemen Nu voor de maandelijkse aflossingen, eveneens in dollars, meer lira nodig zijn door de spectaculaire waardedaling van de Turkse munt, komen bedrijven en huishoudens in financiële problemen. De eerste gevolgen zijn al zichtbaar op de financiële markten in Turkije, waar de rentes pijlsnel en fors zijn gestegen en aandelenkoersen flink zijn gedaald. Maar de gevolgen beperkten zich niet tot de Turkije. Zo hadden de koersen van Europese banken het vorige week niet makkelijk. Europese banken hebben in de afgelopen jaren, in hun search for yield, veel geld geïnvesteeerd in Turkije. Die leningen en investeringen kunnen straks moeilijk of niet inbaar blijken te zijn. De Europese Centrale Bank maakt zich daar in toenemende mate zorgen over. European bank exposure to Turkey, via Credit Suisse: pic.twitter.com/gBYiTZPdSf — Tracy Alloway (@tracyalloway) 14 augustus 2018 Lees ook: Turkse lira kan nog lager Valutacrisis in EM? Mede hierdoor is de euro de afgelopen weken verder in waarde gedaald tegenover de dollar. De waardestijging van de dollar is een bekend fenomeen in turbulente tijden; de vlucht naar veiligheid. Net als de dollar zijn de Zwitserse franc en de Japanse yen recentelijk in waarde gestegen. De munten van veel opkomende landen, onder meer van China, Mexico en Brazilië, zijn in het kielzog van de Turkse lira zwakker geworden. Wat voor beleggers buiten Turkije dé vraag is, is of deze valutacrisis een Turkse aangelegenheid of is het representatief voor de opkomende markten en kan het dus een voorbode zijn van een crisis in die landen? Ook veel dollarschuld Enerzijds zijn er zaken die erop wijzen dat dat inderdaad zomaar kan gebeuren. Net als Turkije, hebben veel opkomende landen bijvoorbeeld de afgelopen jaren gebruikt om door de historisch lage rentes in de VS en de eurozone veel schulden, vooral in dollars, op te nemen. Het Institute of International Finance schat in dat bedrijfsschulden die in buitenlandse valuta luiden 5.500 miljard dollar bedragen, een record. Net als Turkije zorgt de stijging van de dollar er voor enige pijn. Aangezien de Fed van plan is de rente dit en komend jaar te blijven verhogen, terwijl de ECB nog niets eens overweegt om überhaupt te praten over mogelijke renteverhogingen, zou het niet verbazen als de dollar de komende tijd verder aantrekt. Worst case scenario Wat Amerikaanse rentes ook omhoog kan stuwen de komende tijd, zijn de verwachte begrotingstekorten in de VS de komende jaren. De vraag naar geld kan makkelijk het aanbod overtreffen, wat de rente extra wind in de rug kan geven. Het vooruitzicht op een sterkere dollar en stijgende rentes in de VS, is voldoende om beleggers in opkomende landen slapeloze nachten te bezorgen. Tel daarbij de gestegen olieprijs – veel opkomende landen zijn olie-importeur en een hogere olieprijs kan tot een hoger tekort op de lopende rekening leiden in landen die zo’n tekort al hebben en dus kwetsbaar zijn – en alle ingrediënten zijn aanwezig om het ergste te vrezen. Maar, zo goed als alle andere opkomende landen hebben beperkte directe handelsrelatie met Turkije, waardoor directe negatieve invloed van een economische crisis in Turkije geen rampzalige gevolgen hoeft te hebben. Turkse banken waren al zwakker Dat de Turkse banken in de problemen zijn, is een feit. Maar wat ook een feit is, is dat ze al zwakker waren dan veel banken uit andere opkomende landen. En Turkije heeft dus meer dan andere landen gebruik gemaakt van de historisch lage rentes elders om veel dollarschulden op te bouwen. Daarnaast heeft Turkije op politiek vlak ruzie met de VS. Enerzijds betekent dat dat de VS maatregelen neemt die Turkije raken terwijl het land uitgeteld op de vloer ligt (zoals de recente aankondiging dat de invoertarieven voor staal en aluminium uit Turkije verdubbeld zullen worden) en anderzijds maakt dat de kans klein dat de VS het land te hulp zal schieten. Turken bellen IMF niet Een vergelijking met problemen in Argentinië ligt voor de hand. Waar de regering van Argentinië vrij snel voor hulp aanklopte bij het Internationaal Monetair Fonds, zal Turkije dat waarschijnlijk niet zo snel doen. De kans is groot dat de Amerikanen hun invloed binnen het IMF zullen aanwenden om scherpe eisen te stellen aan Ankara in ruil voor IMF-geld. Eisen die regelrecht tegenover het beleid van de Turkse president Erdogan zullen staan. Al met al is de kans dat de crisis is Turkije de komende tijd verder verslechtert redelijk groot, net als de kans dat de periode van instabiliteit niet snel over zal waaien. Maar dat betekent niet dat de andere opkomende landen meegetrokken zullen worden in die crisisvortex. Een langdurige periode van instabiliteit in Turkije zou wel voor extra tegenwind zorgen, al is het maar omdat de dollar daardoor nog sterker kan worden, maar dat is niet hetzelfde als concluderen dat een crisis in opkomende landen onvermijdelijk is. Bovendien weten we uit het Argentijnse voorbeeld dat het IMF klaar staat om opkomende landen die in problemen komen, te helpen. Edin Mujagic is hoofdeconoom van OHV Vermogensbeheer en is gespecialiseerd in (de gevolgen van) het beleid van de centrale banken. Hij heeft verschillende boeken op zijn naam staan, waaronder "Geldmoord: hoe de centrale banken ons geld vernietigen" en "Boeiend en geboeid: een monetaire geschiedenis van Nederland sinds 1814/1816". Hij studeerde monetaire economie aan de Universiteit van Tilburg. Hij schrijft op persoonlijke titel. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Assetallocatie 28 mrt De succesvolle terugkeer van de 60/40-portefeuille Ewout van Schaick heeft samen met de rest van het multi-asset-oplossingen-team van Goldman Sachs AM grote verwachtingen van portefeuilles die bestaan uit 60% aandelen en 40% obligaties. Zowel voor aandelen als obligaties zijn de vooruitzichten zonnig. Mochten markten desondanks corrigeren, dan biedt de 60/40-portefeuille de spreidingsvoordelen om de klap te verzachten.
Assetallocatie 27 mrt Cash is meer king dan ooit In Europa kan een belegger dit jaar met een mix van cash en kortlopende leningen bruto tussen de 3% en 4% verdienen. Waarom dan nog risico's nemen met obligaties en aandelen, zo vraagt Alain Richier van Ostrum Asset Management zich af.
Assetallocatie 25 mrt Rabobank surft mee op recordgolf Rabobank heeft geen last van hoogtevrees. Aandelen blijven favoriet boven obligaties. De bank ziet zich gesteund door de hoge winstgroei en de historie: records komen immers zelden alleen.
Assetallocatie 21 mrt Geef uw portefeuille een boost! Yvo van der Pol, hoofd Benelux & Nordics bij PGIM Investments, is bijzonder gecharmeerd van de meer risicovolle obligaties, aandelen met sterke groeimogelijkheden en datacenters.
Assetallocatie 21 mrt U zoekt een sterk presterend mixfonds? Het is volgens Thomas de Fauw van Morningstar essentieel voor beleggers om de strategie, het proces en de beloften van fondsmanagers van mixfondsen te doorgronden.
Assetallocatie 20 mrt “Dit is een positief verhaal” Karen Ward, hoofd beleggingsstrategie EMEA bij JP Morgan AM, ziet dit jaar zonnig in, voor de Europese economie en voor Europese aandelen in het bijzonder. Ook China zou wel eens positief kunnen verrassen. Komen deze optimistische verwachtingen niet uit, dan houden obligaties en private beleggingen het portefeuillescheepje wel recht.