De crisiszaadjes van Draghi De ECB plant de zaden voor de volgende financiële crisis, vindt Lex Hoogduin. Maar het probleem ligt veel dieper. 11 juli 2017 09:45 • Door Marcel Tak Het is een ernstige waarschuwing van Lex Hoogduin, de bijna-president van De Nederlandsche Bank. De Europese Centrale Bank (ECB) plant de zaden voor de volgende financiële crisis, zo meent de hoogleraar economie. Dat zijn nog eens teksten. Het is interessanter naar de woorden van vrije onafhankelijke (financiële) denkers te luisteren, zoals Hoogduin, dan naar de officiële functionarissen zoals Klaas Knot. Knot, de president van DNB, werd door de politiek ten koste van Hoogduin op de monetaire toppositie gemanoeuvreerd. Mooi voor Knot, maar zijn woorden gaan doorgaans op een goudschaaltje. De bankpresident, hoewel soms toch behoorlijk duidelijk gezien zijn functie, kan nooit het achterste van zijn tong laten zien. Bewust beleid Dat kan Hoogduin wel en met de uitspraken over de financiële tuiniersactiviteiten van ECB-aanvoerder Draghi c.s., doet hij dat ook. De beschuldiging van Hoogduin aan het adres van de ECB zijn hard. De vraag is vervolgens of de ECB een dergelijk beleid bewust dan wel onbewust voert. Als de centrale bank doelbewust een beleid voert dat aanstuurt op een financiële crisis, komt zij daarmee in het verdachtenbankje inzake het voorbereiden van een zwaar economisch delict. Indien Draghi en de zijnen zich van geen kwaad bewust zijn, dan is er sprake van een incompetent bestuur. Het is dan zaak onmiddellijk een impeachment procedure te starten voor het financiële kwaad daadwerkelijk is geschied. We kunnen daarmee niet wachten tot 2019, als vier van de zes ECB bestuurders zijn vervangen. Hoogduin raakt de kern niet Hoogduin richt zijn hoop op deze bestuurswijzigingen in de komende jaren, maar misschien is het dan al te laat. De crisiszaadjes van Draghi kunnen snel groeien in de vruchtbare EU-grond. Op de vraag of de ECB bewust dan wel onbewust op een crisis aanstuurt geeft Hoogduin zelf het antwoord. De centrale bank houdt er volgens hem een nieuwe vorm van Keynesiaanse visie op na. De economie tendeert vanzelf naar zijn groeipad, en de bank helpt daarbij een beetje door de rente (langdurig) op een laag niveau te houden. Het is dus geen bewust beleid van de ECB een financiële crisis te entameren, maar het gevolg van een verkeerde visie. De ECB leiders zijn dus onbekwaam en niet crimineel. Naar mijn mening raakt Hoogduin niet helemaal de kern als het gaat om het wanbeleid van de centrale bank. ECB uiterst succesvol Natuurlijk is het bankbestuur niet crimineel, maar zeker ook niet onbekwaam. Ik geloof er niets van dat de centrale bank handelt vanuit een vraagstimulerend gedachtegoed. De enige reden waarom de bank de rente zo laag houdt en zo’n beetje de hele Europese obligatiemarkt opkoopt, is de ondergang van de euro te voorkomen. Alleen met dit beleid kunnen landen als Italië, Spanje en Portugal zich staande houden. Zonder opkoopprogramma en de daarbij behorende zeer lage rente, hadden beleggers al lang afscheid genomen van de (staats)obligaties van deze probleemlanden. Het gevoerde beleid van ECB is in dit opzicht uiterst succesvol. Wat mij er in tegenstaat, is dat het een volledig politiek gemotiveerd beleid is waarbij een grote transfer plaatsvindt van bezit (met name spaar- en pensioengelden) naar schuld. Financiële zeepbellen Dergelijk beleid zou een politiek mandaat moeten hebben, en dat heeft de ECB niet. De tweede vraag is of het beleid van ECB inderdaad het voorsorteren op een crisis is. Hoogduin geeft aan dat door de lage rente financiële zeepbellen worden geblazen, zoals op de huizenmarkt. Bovendien is de economische groei kunstmatig hoog en worden, door uitschakeling van het marktmechanisme, de benodigde hervormingen niet doorgevoerd. Ik denk dat de hoogleraar hier op zichzelf gelijk in heeft. Het uitschakelen van de tucht van de markt geeft de betreffende landen de mogelijkheid de zaak op zijn beloop te laten. Aan de andere kant, was dit beleid niet gevoerd, dan hadden deze landen waarschijnlijk ook niet de motivatie en zeker niet de tijd gehad de boel op orde te krijgen. Politiek is verantwoordelijk De verantwoordelijkheid van een eventuele financiële crisis ligt bij de politiek, en die van de genoemde landen in het bijzonder. De vraag is overigens wat precies onder een financiële crisis moet worden verstaan. Valt een 10% daling van de huizenprijzen daaronder? Of een op zichzelf meer dan waarschijnlijke toekomstige daling van de obligatiekoersen met 10% en (veel) meer? Ik denk dat we niet alle mogelijke correctieve bewegingen op de markten meteen als een financiële crisis moeten wegzetten. Die correcties gaan er zeker komen, zo is mijn idee. Maar ik zie niet dat die daling alleen, of via een mogelijke kettingreactie, een diepe financiële crisis zal inluiden. Dat wil niet zeggen dat een crisis onmogelijk is. Zuidelijke lidstaten in de problemen Maar als die er komt zal de oorzaak als bron de onhoudbare overheidsfinanciën in de zuidelijke lidstaten hebben. De kern van de zaak is dat het onmogelijk is deel te nemen aan de euro, met tegelijk een ten opzichte van de noordelijke lidstaten sterk afwijken financieel en economisch beleid. Het ECB beleid op zichzelf veroorzaakt, net als het gelijksoortige beleid van de Fed, geen financiële crisis. Samenvattend ben ik geen voorstander van het ECB-beleid, omdat het een enorme transfer van spaar- en pensioengelden naar schuldeigenaren impliceert. Aan een dergelijk beleid zou politieke besluitvorming ten grondslag moeten liggen. De mogelijkheid van een crisis is zeker aanwezig, maar vindt zijn primaire oorzaak in de politieke onwil van financieel zwakke landen een beleid te voeren dat past bij deelname aan een gemeenschappelijke munt. Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
J. Safra Sarasin Sustainable Asset Management 18 apr "Reshoring biedt mooie kansen voor groene beleggers" Volgens fondsmanager Daniel Lurch van het JSS Sustainable Equity Green Planet fonds van J. Safra Sarasin profiteren met name de duurzaamste bedrijven van de huidige herschikking van de wereldwijde productieketen. Welke dat zijn?
Impactbeleggen 11 apr “Het is fijn om goed te doen” Ook buiten Nederland is impactbeleggen ontdekt. Het Schotse Baillie Gifford bijvoorbeeld lanceerde in 2017 het Positive Change Fund. Vlak voor Pasen was Rosie Rankin, medeverantwoordelijk voor dit fonds, over in Amsterdam voor de tweedaagse Impact Europe Summit in de Beurs van Berlage. Rob Stallinga sprak met haar.
Impactbeleggen 03 apr "Impactbeleggers staan aan de goede kant van de geschiedenis" Hadewych Kuiper, directeur beleggingen bij Triodos IM, is niet onder de indruk van alle berichten dat duurzaam beleggen het beste heeft gehad. "Zo ziet tegenwerking van vooruitgang eruit."
Impactbeleggen 30 jan JSS Green Planet Fund: Kansrijk beleggen in een groene toekomst Beleggen in de toekomst is volgens S. Safra Sarasin beleggen in de groene transitie. Lees meer over het JSS Sustainable Equity Green Planet Fund, dat in de laatste drie jaar niet alleen hard is gegroeid maar ook sterk heeft gepresteerd.
ESG 17 jan ESG is dood, lang leve ESG 2.0! Matt Christensen, hoofd duurzaam en impact beleggen bij Allianz Global Investors, schetst de vijf belangrijkste duurzaamheidsthema's van 2024. Politieke verdeeldheid dreigt het grootste struikelblok te worden.
ESG 01 nov Biodiversiteitsverlies, het megarisico dat slechts enkelen zien Het verlies van biodiversiteit is volgens De Nederlandsche Bank (DNB) een groot risico voor de financiële stabiliteit. Cardano heeft een methode ontwikkeld om dit verlies te meten en zo de beleggingsrisico’s in kaart te brengen. IEXProfs sprak met Dennis van der Putten, Chief Sustainability Officer bij Cardano.