Een gemiddelde dag bij multi family office Ritzer en Rouw uit Veldhoven laat zich niet eenvoudig schetsen. Vandaag bijvoorbeeld, beginnen Rien Ogier en Jules Looijmans (foto) hun dag aan de Amsterdamse Zuidas, in het hoofdkantoor van Kempen Capital Management.
Met twee leden van het Hedgefund Solutions-team van KCM nemen ze de strategie en prestaties door van een speciaal voor het familiekantoor geconstrueerd paraplufonds dat negentien hedgefondsen met verschillende strategieën telt.
Met een rendement van iets meer dan 5,7% in de negen maanden sinds de oprichting in augustus 2016 doet het paraplufonds het beduidend beter dan de breed samengestelde HFRX Global Hedge Fund Index (iets meer dan 2%).
Compliance wordt steeds belangrijker
Rendementen zijn negen maanden op rij positief geweest, terwijl het daarvoor gelopen risico binnen de bandbreedte is gebleven. Dat laatste stemt tot tevredenheid, want ze sturen met name op risico, zegt Looijmans, als assetmanager in dienst van het family office.
Ook wordt gekeken naar de eventuele gevolgen van een wissel van depotbank, die op komst is. Tenslotte vindt afstemming plaats over het opnemen van een wereldwijd smallcapfonds in de beleggingsportefeuille, waarbij onder andere wordt besproken wat de best passende shareclass is.
Uiteraard begint niet iedere dag op deze manier. Bij het family office gaat circa 40% van de tijd zitten in relatiebeheer, 40% in vermogensbeheer en 20% in administratieve taken en compliance. Dat is de laatste jaren steeds belangrijker geworden en waarvoor een externe compliance-expert is aangetrokken.
“Het is hollen of stilstaan. Bij grote gebeurtenissen maak je plotsklaps veel uren in een jaar voor een familie”
Bij grote gebeurtenissen veel uren
“Het is vaak hollen of stilstaan. Bij grote gebeurtenissen zoals overlijden, scheiden, of de overdracht van een bedrijf of het het familievermogen maak je plotsklaps veel uren in een jaar voor een familie,” zegt partner Frans-Jozef Tabbers. “Maar het kan ook relatief rustig zijn”, voegt hij toe.
Het naar Nederlandse maatstaven middelgrote multi-family office Ritzer en Rouw is in 2001 opgericht door Emiel Rouw en Lex Ritzer op verzoek van een groep vermogende particulieren die een kantoor zocht dat hun ideeën kon uitvoeren in plaats van een bankier die hun zijn ideeën opdrong.
Het familiekantoor is gevestigd in een alledaags gebouw in de Dorpsstraat in Veldhoven, een dorp met circa 45.000 inwoners onder de rook van chipmachinebouwer ASML.
Klanten op de groei
Het gemiddelde inkomen per huishouden ligt in Veldhoven met 37.300 euro beduidend lager dan dat van de klanten van het multi-family office, die minimaal over een vrij belegbaar familievermogen beschikken van vijf miljoen euro. Maar dat is geen harde ondergrens.
"Soms groeien we mee met een klant, soms is de complexiteit van het vermogen een reden om met elkaar in zee te gaan,” zegt Ogier. Het kantoor, met AFM-vergunning voor vermogensbeheer en beleggingsadvies, is gegroeid volgens het zwaan-kleef-aan principe, zoals Ogier het uitlegt.
Eind 2007 hebben Rien Ogier en Frans-Jozef Tabbers, afkomstig van de private bank van ING, voor het ondernemerschap gekozen en zich aangesloten bij Ritzer en Rouw.
Rijk door tech en sport
De bezetting telt nu negen personen, onder wie twee dedicated assetmanagers, een officemanager en personeel voor administratieve taken.
Veel klanten zijn afkomstig uit de grootmetropool Eindhoven en hebben hun fortuin vergaard in de moderne maakindustrie of de technologiesector, die de regio groot heeft gemaakt. Ook enkele topsporters weten de discreet aan het zicht onttrokken voordeur van het kantoor te vinden.
Nieuwe klanten worden informeel geworven, uit het netwerk van aangesloten families, via zakenrelaties of uit het netwerk van de adviseurs zelf. “Koude acquisitie heeft geen zin in onze branche,” zegt Ogier. “Family offices gedijen bij privacy en discretie.”
Meer dan geld beheren alleen
Het werkterrein is veel internationaler dan Eindhoven en omstreken; vastgoed bezitten de vermogende families en particulieren veelal overal ter wereld. Het family office heeft het bijvoorbeeld druk met de afwikkeling van een pluk internationaal vastgoed uit een nalatenschap.
Het gaat niet alleen om gebouwen die verkocht moeten worden voor een prijskaartje dat niet iedereen zich kan veroorloven, maar ook over verzekeringen die moeten worden opgezegd, het onderhouden van contacten met meerdere lokale makelaars voor een correcte waardebepaling en het afwikkelen van arbeidscontracten met tuinmannen en poolboys.
Ook moeten met veilinghuizen afspraken worden gemaakt, om door panden te lopen en de waarde van bepaalde objecten zoals kunstwerken en meubels te bepalen. “Dat is vermogensbeheer in de breedte”, zegt Ogier.
Rijkdom beschermen
Ieder family office is uniek in zijn aanpak en aanbod van producten en diensten, maar de gemeenschappelijke deler is de rijkdom van klanten te beschermen. Een family office is de regisseur van het familievermogen. Vermogensstructurering, vermogensbehoud en vermogensbeheer voor meerdere generaties zijn de kurken waarop kantoren drijven.
Financiële planning, administratie, fiscaal of juridisch advies, de kunstcollectie of onroerend goed beheren, kunnen evengoed onder de dienstverlening vallen. “Ik ken een family office dat nannies regelt,” zegt partner van het eerste uur en oprichter Lex Ritzer.
Ritzer en Rouw heeft zich bekwaamd in vermogensstructurering en vermogensbeheer. Het kantoor verzorgt zelf de assetallocatie en managersselectie voor klanten. Een deel van de familievermogens is belegd in alternatives, in het bijzonder hedgefondsen, private equity en vastgoed.
Voorliefde voor alternatives
Een dergelijk sterke allocatie naar alternatieve beleggingen is voor een family office niet uitzonderlijk; uit onderzoek van UBS Wealth Management blijkt dat het gemiddelde Europese family office bijna voor de helft alternatief belegt.
Private equity en direct vastgoed vormen veelal een omvangrijk bestandsdeel van de alternatieve portefeuille. Het Brabantse multi family office maakt voor het invullen van de assetallocatie gebruik van vijf modelportefeuilles die voor klanten als vertrekpunt dienen en op maat worden ingevuld.
Vier blokken, schildjes bij Ritzer en Rouw geheten, vormen de fundamenten. Het liquide deel bestaat uit twee schildjes: de financiële markt-portefeuille met hoofdzakelijk actief beheerde aandelen- en obligatiefondsen en het tweede schildje liquiditeiten.
5 tot 10% in ETF's
Private equity en vastgoed staan voor het meer illiquide deel, bedoeld om de risico-rendementsverhouding te verbeteren. “Binnen de schildjes doen we niet alles zelf. We hebben een uitgebreid netwerk van managers en adviseurs,” zegt Ogier. Voor een neutrale beleggingsportefeuille is de allocatie naar aandelen ongeveer 37,5%, naar alternatives 30%, vastrentend is goed voor 27,5% en 5% is cash.
“De tactische allocatie naar aandelen is 35%, naar alternatives 31%, vastrentende beleggingen staan op neutraal – een belangrijk deel zijn flexibele obligatiemanagers – wat de cashpositie momenteel licht hoger maakt,” zegt assetmanager Looijmans. Ook passief beleggen sluipt langzaam in het beleggingsproces. ETF’s maken 5 tot 10% uit van de financiële marktportefeuille.
“We beleggen vooral in Amerikaanse aandelen-ETF’s omdat dat zo’n efficiënte markt is,” aldus Looijmans. Sommige family offices rekenen af per uur, andere brengen jaarlijks een bedrag voor de gehele dienstverlening in rekening, terwijl weer andere de factuur laten afhangen van een percentage van het beheerde vermogen of het behaalde rendement.
“Onze klanten beleggen het liefste in de sector waarin ze zelf actief zijn (geweest)”
Klanten hechten aan privacy
Ritzer en Rouw brengt ieder kwartaal klanten een vaste fee in rekening, die is gebaseerd op het bedrag dat is belegd in aandelen- en obligatiefondsen: de financiële markten-portefeuille. Voor vermogens tot tien miljoen euro is die fee 0,15% per drie maanden en daarboven 0,10%. Aan een performance fee doet het familiekantoor niet.
Ritzer en Rouw doet aan actief vermogensbeheer en is daarmee een concurrent van private banks en zelfstandige vermogensbeheerders. Wat maakt een multi family office onderscheidend ten opzichte van deze financiële dienstverleners? "Het totaaloverzicht over het familievermogen en de verschillende doelen die het kan dienen: van beleggen, inkomsten voor de familie tot en met liefdadigheid," zegt Ogier.
“Een private banker zal niet uitgebreid adviseren over een testament of fiscale structuren en hij is verantwoordelijk voor veel relaties. Wij zijn voor enkele relaties verantwoordelijk en zitten meer naast onze klant dan ertegenover, zoals bij een bank.” Ook zijn klanten van Ritzer en Rouw erg gesteld op hun privacy.
Beleggen in bekende sectoren
“Wij merken dat een deel van onze relaties bewust de keuze maakt om hun financiële situatie niet te delen met een relatiebeherende afdeling bij een bank,” zegt Ogier. Het soort families dat aanklopt bij family offices houdt bovendien van ondernemen en voelt zich niet altijd senang bij het harnas dat banken hun beleggende klanten aanmeten.
Ze beleggen bijvoorbeeld graag in de sector waarin ze zelf actief zijn (geweest). Ook daar hebben ze soms advies bij nodig, zegt Ogier, want een sector kan veranderd zijn. Family offices stellen hun klanten in staat op een meer vrije manier te beleggen. Soms bundelen ze het geld van meerdere families om schaalgrootte te creëren in beleggingen, die daarom vragen.
Zo buigen Ogier en Tabbers zich die dag over een voorstel om samen met een single family office te beleggen in een pluk vastgoed op verschillende plekken in Nederland.
Klanten beschermen tegen zichzelf
Een belangrijke taak van het family office is om klanten tegen zichzelf in bescherming te nemen. “Je staat ervan te kijken hoe vaak bekend is dat iemand vermogend is en hoeveel mensen daarop af komen met voorstellen die vaak te mooi om waar te zijn. Wij kijken met een risicobril naar de investeringen waarmee onze klanten komen aanzetten."
"Als een klant met een dubieuze investeerder in zee is gegaan, proberen wij de schade te beperken. We spelen weleens advocaat van de duivel,” zegt Ogier, “en dat dat is niet altijd een dankbare rol.”