Brexit is helemaal geen non-event Drie experts over de gevolgen van het Britse referendum. "Brexit kent alleen maar verliezers." 18 juli 2016 12:15 • Door Fleur van Dalsem Het is inmiddels drie weken geleden dat 52% van de Brittsen koos voor Brexit en op de beurs is de rust alweer teruggekeerd. Zijn beleggers er al overheen? Is de dip van Brexit straks niet meer te zien in de langetermijngrafiek? Oftewel, is Brexit een non-event? Lukas Daalder, CIO bij Robeco gaf een paar weken geleden aan dat het risico zou bestaan dat de kiezer in het stemhokje toch voor een vertrek uit de EU zou stemmen: "De uitkomst van het Britse referendum kan de trigger zijn van een correctie of rally. Behalve als de uitkomst 50/50 is, want dan blijft de spanning hangen. Nu instappen is inderdaad een risico, behalve als je zeker weet dat de Britten op het laatste moment in het kieshokje toch kiezen voor dat wat ze al kennen. Voor wie daar minder zeker van is, is nog even afwachten met instappen vanuit risicomanagement gezien een goede optie.” "Brexit kent alleen maar verliezers" Wat Daalder betreft is de Brexit bepaald geen non-event, maar het lijkt of beleggers dat niet zo zien. Wat Daalder betreft zijn de beurzen te snel over de mogelijke gevolgen gestapt van het historische besluit van het Verenigd Koninkrijk om de EU te verlaten." Aandelen houden onvoldoende rekening met een scenario dat alleen verliezers kent als de Brexit werkelijkheid wordt. Het valse gevoel van veiligheid hebben de markten alleen te danken aan het feit dat de Brexit enkel in gang kan worden gezet door de Britse regering en dat het nog minimaal twee jaar duurt voordat de exit is uitonderhandeld." "De financiële markten hadden gegokt op een Bremain. De uitslag bracht dan ook een schokeffect teweeg: de MSCI World Index verloor 7% in twee dagen tijd en Europese aandelen daalden meer dan 11%, Europese banken zelfs 18%." "Zo scherp als de daling was, zo krachtig was echter ook het herstel. De Bank of England meldde dat er voor deze zomer meer monetaire stimulans op stapel stond, terwijl de kansen op een renteverhoging door de Fed volledig uit de markt werden geprijsd. Met het verstrijken van de tijd drong het bovendien tot iedereen door dat de keuze voor een Brexit op korte termijn geen al te grote gevolgen zou hebben en dat het nog minimaal twee maanden zou duren voordat iemand iets verstandigs kon zeggen over het vervolg." "Aandelen herstelden zich weer en vooral de FTSE 100 tartte alles en iedereen door het pre-Brexit-niveau te doorbreken, mede dankzij de daling van het Britse pond. Hoewel we blij zijn dat de gebeurtenissen geen crisis teweeg hebben gebracht, denken we wel dat de beurzen op dit moment te snel over de neerwaartse risico’s zijn heen gestapt. Het is waar dat we nog zeker twee maanden moeten wachten op het echte vuurwerk, maar dat betekent niet dat het nu gewoon back to basics is. Kijkend naar de Britse economie lijkt het verhaal alleen maar verliezers te kennen." Twee scenario's Volgens Daalder zijn er twee mogelijke vervolgscenario's, allebei niet positief: De Britse economie komt er redelijk onbeschadigd doorheen en de Britse en Europese winsten zullen slechts beperkt nadeel ondervinden. "Dat zou voor andere lidstaten het signaal zijn dat een vertrek uit de EU helemaal niet zulke dramatische gevolgen heeft en dat zij dus ook rustig aan een exit kunnen werken. In dit scenario begint de Europese markt uiteen te vallen en dat zal uiteindelijk ook het einde van de eurozone inluiden." Een omvangrijke economische vertraging veroorzaakt door een Britse recessie. "Ook niet bepaald een positief scenario. Het zal andere vertrekkandidaten afschrikken, maar tegelijkertijd ook leiden tot een daling van de Britse vraag, met alle nadelige gevolgen voor de economische groei in de eurozone. Een vechtscheiding tussen het VK en de EU is in dit scenario een reële optie en dat is wel het laatste wat de Europese markt kan gebruiken als het gaat om vertrouwen en stabiliteit." "Amerikaanse aandelen zullen niet direct worden getroffen door de gebeurtenissen aan deze kant van de oceaan, maar het kan niet anders of een zwakker Europa verandert het politieke beeld wereldwijd. Nu Amerikaanse aandelen nog steeds duur zijn en de winsten afnemen, is het onmogelijk een toename van onderliggend politiek risico compleet te negeren," aldus Daalder. Short Britse pond "Tot die tijd verkleint Robeco Investment Solutions de risico's in de multi-assetportefeuille door de bestaande overweging in aandelen af te bouwen totdat de situatie wat duidelijker wordt. Het team heeft ook shortposities versus het pond. Daarbij worden derivaten gebruikt als afdekking tegen een verdere daling van de munt, die al het laagste punt in 31 jaar aantikte ten opzichte van de dollar en de euro." "We verkopen dus op dit moment Europese aandelen om exposure af te bouwen. Daarnaast hebben we een shortpositie in het pond versus de dollar genomen, omdat we denken dat het pond de voor de hand liggende variabele is die het VK kan inzetten om de economische pijn te verlichten. Het VK heeft een tekort op de lopende rekening van bijna 6% van het bbp en de EU is de belangrijkste handelspartner. Tot slot hebben we ook een shortpositie in de euro versus de dollar genomen in de verwachting dat het greenback aantrekt op basis van de uiteenlopende fundamentals ten opzichte van de eurozone." "Gevolgen van de Brexit blijven nog jaren boven het VK hangen" Wat betreft Stephanie Flanders, Chief Market Strategist Europe bij JP Morgan Asset Management zal de politieke aardbeving die Brexit heeft veroorzaakt grote economische consequenties hebben die nog jaren boven het Verenigd Koninkrijk zullen hangen. Dus de Brexit is ook geen non-event wat haar betreft. "In hoeverre andere landen en markten de Brexit zullen voelen, hangt af van hoever zij zich van het epicentrum bevinden. Op korte termijn zal de onzekerheid die er nu is een procentpunt drukken op de groei van het VK komend jaar. Het lagere pond zal zorgen voor een een tot twee procentpunt hogere inflatie. Op het vaste land zal Brexit zorgen voor minder vertrouwen bij bedrijven, minder investeringen en een lagere export naar het VK. Dat zal een hap nemen uit het bbp van exportlanden zoals Nederland, België en Ierland." Op korte termijn zal het effect op investeringen en groei van rest van Europa te managen zijn, verwacht Flanders. "De economie in de eurozone groeide 2,2% in het eerste kwartaal van dit jaar. De werkloosheid blijft dalen en investeringen hebben de afgelopen twaalf maanden positief bijgedragen aan de groei. Wij hadden gehoopt dat dit, met hulp van steun van de ECB met goedkoop krediet, door zou gaan. Er is echter een risico dat bedrijven de hand op de knip houden als naschok van Brexit. Een recessie in de eurozone ligt echter niet voor de hand, niet als gevolg van een Brexit of iets anders." Verstrekkende nagalm "Politieke disruptie is altijd een punt van zorg, ook in goede tijden, maar in het VK - dat bekend staat om zijn stabiliteit als het gaat om de juridische en institutionele infrastructuur - kan de nagalm verstrekkend zijn. Het is nog veel te vroeg om de gevolgen van de Brexit in te schatten. Wij vragen ons wel af of het politieke proces nu grotere kracht heeft dan het technocratische beleid van centrale banken." "Aangezien het monetaire beleid weinig lijkt bij te dragen aan de economische groei, was het logisch dat het beleid zou worden om minder in te zetten op kwantitatieve versoepeling en dat overheden meer in de richting van fiscale stimuleringsmaatregelen zouden gaan denken. Zal dat nu nog wel doorgaan nu er verkiezingen komen. Zal de politiek in verkiezingstijd arbeid boven kapitaal gaan kiezen, " vraagt Mark Richards, Global Multi-Asset Strategist, JP Morgan Asset Management, zich af. "Brexit zorgt ervoor dat we onze visies wat moeten aanpassen, maar zorgt echt niet voor ontsporing van onze aandelenvisie" “De reacties op de markt na het Brexit referendum waren net zo heftig als verwacht. Aandelen daalden wereldwijd, in Europa nog harder en het pond staat onder druk,” aldus strateeg Phil Poole, hoofd research van Deutsche Asset Management. Eerder gaf hij drie scenario's post-Brexit op IEXProfs.nl. Inmiddels zijn we weer een paar weken verder en wijzer. "Er is een nieuwe politieke leider en wat meer stabiliteit, maar Brexit gerelateerde risico’s en onzekerheden blijven.” “We houden nu rekening met een recessiescenario voor het VK vanaf het derde of vierde kwartaal. Die kans schatten we in rond de 30%. Het snel dalende consumentenvertrouwen, het dalende pond en oplopende inflatie zijn risicofactoren. De Bank of England zal dit goed in de gaten houden en steunen waar nodig. Misschien wel met een renteverlaging van een 0,25 basispunten in augustus.” “De ECB zal naar waarschijnlijk een afwachtende houding aannemen. In de komende twaalf maanden zullen zij de rente maximaal een keer verlagen. Door Brexit verwachten wij dat QE verlengd wordt.” Verwachtingen Europese aandelen naar beneden "We moeten onze visies wat bijstellen, maar Brexit zorgt niet voor ontsporing van onze aandelenvisie. Emerging markets zijn bijvoorbeeld veel aantrekkelijker geworden en nu even aantrekkelijk als volwassen markten. Onze verwachtingen voor Europese aandelen hebben we wegens alle onzekerheden naar beneden bijgesteld, over aandelen in de VS en de rest van de wereld zijn we weer wat positiever. Bedrijven kunnen daar in de rest van het jaar wellicht weer wat harder groeien nu de tegenwind van de lagere olieprijs en hogere dollar afneemt." "Op de obligatiemarkt worden de yields van staatsobligaties verder naar beneden gedrukt door de Brexit. Maar aan de andere kant zal steun van de ECB goed zijn voor staatsobligaties in de periferie van Europa en voor bedrijfsobligaties. En obligaties op opkomende markten profiteren van instroom, herstel van grondstofprijzen en betere politieke klimaten. Bijvoorbeeld in Brazilië." Onzekerheid nooit goed De uitkomst van dit referendum zal in ieder geval nog jaren nagalmen, zo verwacht Poole ook. "Positief is dat de nieuwe leiders in het VK nu kunnen laten zien waartoe ze in staat zijn. Herstellen zij zich snel, blijven ze kalm, net zoals de Bank of England dat doet? Aan de andere kant zijn er ook al Britten die hopen op een nieuwe status van het VK die dicht bij de EU zal blijven. Geen radicale Brexit dus, zoals het leek op de morgen van juni na de uitslag. Zeker is dat de onzekerheid die er nu is voor het VK en voor Europa niet gunstig is. Die zal zijn tol gaan eisen op de markten en de economie." Fleur van Dalsem is redacteur bij IEX.nl. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Impactbeleggen 11 apr “Het is fijn om goed te doen” Ook buiten Nederland is impactbeleggen ontdekt. Het Schotse Baillie Gifford bijvoorbeeld lanceerde in 2017 het Positive Change Fund. Vlak voor Pasen was Rosie Rankin, medeverantwoordelijk voor dit fonds, over in Amsterdam voor de tweedaagse Impact Europe Summit in de Beurs van Berlage. Rob Stallinga sprak met haar.
Impactbeleggen 03 apr "Impactbeleggers staan aan de goede kant van de geschiedenis" Hadewych Kuiper, directeur beleggingen bij Triodos IM, is niet onder de indruk van alle berichten dat duurzaam beleggen het beste heeft gehad. "Zo ziet tegenwerking van vooruitgang eruit."
Impactbeleggen 30 jan JSS Green Planet Fund: Kansrijk beleggen in een groene toekomst Beleggen in de toekomst is volgens S. Safra Sarasin beleggen in de groene transitie. Lees meer over het JSS Sustainable Equity Green Planet Fund, dat in de laatste drie jaar niet alleen hard is gegroeid maar ook sterk heeft gepresteerd.
ESG 17 jan ESG is dood, lang leve ESG 2.0! Matt Christensen, hoofd duurzaam en impact beleggen bij Allianz Global Investors, schetst de vijf belangrijkste duurzaamheidsthema's van 2024. Politieke verdeeldheid dreigt het grootste struikelblok te worden.
ESG 01 nov Biodiversiteitsverlies, het megarisico dat slechts enkelen zien Het verlies van biodiversiteit is volgens De Nederlandsche Bank (DNB) een groot risico voor de financiële stabiliteit. Cardano heeft een methode ontwikkeld om dit verlies te meten en zo de beleggingsrisico’s in kaart te brengen. IEXProfs sprak met Dennis van der Putten, Chief Sustainability Officer bij Cardano.
Impactbeleggen 24 jul “Impactbeleggen is pionieren” Als hoofd Private Markets & LDI leidt Rik Klerkx de inspanningen van Cardano om voor z’n klanten, veelal middelgrote pensioenfondsen, een positieve impact en een gezond rendement te boeken. “Hun duidelijke wens is om meer te doen met impactbeleggingen. Wij komen hen tegemoet met maatoplossingen.”