Hoe demografische megatrends beleggingen beïnvloeden

Er zijn trends die zo krachtig en langdurig zijn dat beleggers er nauwelijks omheen kunnen. Ze leveren risico’s op, maar zeker ook kansen. Twee van de meest ingrijpende trends zijn volgens de Polymath Investor - een blog georganiseerd dor Mauricio Heck van Forterra IM - de steeds ouder wordende wereldbevolking en de trek naar de stad, vooral in opkomende markten.

Er zijn een aantal sectoren die daarvan kunnen profiteren. Met betrekking tot de vergrijzing zijn dat zeker: 

• De gezondheidszorg en alles wat met verpleging te maken heeft en geschikte huisvesting voor ouderen.
• Verder financiële producten speciaal voor ouderen. Uit de praktijk blijkt dat ouderen niet massaal ontsparen zoals wel eens wordt verondersteld. Het is veel meer zo dat ze proberen rond te komen van hun pensioen en opbrengsten uit vermogen. De kern van hun vermogen blijft grotendeels onaangeroerd omdat ouderen behoefte hebben aan zekerheid. Dat biedt kansen voor onder andere fintech-bedrijven.

Bij de urbanisatie in combinatie met de energietransitie zal het zorgen voor:

• Meer activiteiten bij bouwers en bedrijven die zich specialiseren in groene stroom voor steden, modernisering van het stroomnet en energieopslag.
• Het levert extra werk op voor bedrijven die zich bezighouden met modern stadsvervoer en bedrijven die steden helpen bij het opbouwen van een slimme en functionele digitale infrastructuur.

Vergrijzing

Om de ernst van de situatie te benadrukken, wijst de Polymath Investor op verschillende demografische studies. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voorspelt bijvoorbeeld dat de wereldbevolking boven de 60 jaar tussen 2015 en 2050 bijna verdubbelt van 12% naar 22%.

De meest extreme veranderingen vinden bovendien plaats aan de bovenkant van het spectrum. Het aantal mensen van 80 jaar en ouder zal naar verwachting tussen 2020 en 2050 verdrievoudigen tot 426 miljoen.

Een veelvoorkomende misvatting volgens de WHO is dat deze “Silver Tsunami” een probleem is van uitsluitend rijke, ontwikkelde landen zoals Japan. De waarheid is echter dat de vergrijzing het snelst oploopt in lage- en middeninkomenslanden. "Tegen 2050 zal twee derde van de 60-plussers wereldwijd in deze ontwikkelingslanden wonen, tegenover iets meer dan de helft nu."

Onderzoekers noemen dit ook wel the great inversion. Vroeger was het zo dat de beroepsbevolking de vorm had van een pyramide: veel jongeren, weinig ouderen. Tegenwoordig draait die pyramide in steeds meer landen om: weinig werkende en veel gepensioneerden.

Urbanisatie

Bij de verstedelijking of urbanisatie zijn de verwachtingen niet minder dramatisch. Van de 8 miljard bewoners op aarde woont nu ongeveer 58% in stedelijke gebieden. De Verenigde Naties zien dit cijfer tegen 2050 stijgen tot 70%.

Tel daarbij op de bevolkingsgroei, die gewoon doorgaat, dan betekent dit dat steden de komende 25 jaar voor nog eens 2,5 miljard mensen extra aan huisvesting moeten zorgen. “Dat is een vloedgolf aan mensen die een ongekend niveau aan kapitaalinvesteringen in huisvesting, transport, energie en diensten vereist.”

Ongelijk

Net als bij de vergrijzingstrend is de urbanisatie niet overal gelijk. Deze is overwegend geconcentreerd in de jongste en snelst groeiende regio's in ontwikkelingslanden, en dan met name Azië en Afrika.

“Om de omvang van deze ontwikkeling te bevatten, kan het best op nationaal niveau gekeken worden. Tussen 2018 en 2050 zullen daardoor naar verwachting drie landen (India, China en Nigeria) meer dan een derde van alle nieuwe stadsbewoners wereldwijd herbergen.

India zal er naar verwachting 416 miljoen stedelingen bijkrijgen, China 255 miljoen en Nigeria 189 miljoen. "Dat creëert een fascinerend contrast met Europa, Japan en de VS, waar sommige steden zelfs zullen krimpen."

Twee werelden

"Het levert twee verschillende soorten economieën op die met elkaar verbonden zijn. Een deel van de wereld probeert het hoofd te bieden aan een krimpende beroepsbevolking en is wanhopig op zoek naar productiviteitswinst om de levensstandaard op peil te houden (wellicht met hulp van AI).

Het andere deel is jong, verstedelijkt en gefocust op de enorme opgave om te zorgen voor een passende infrastructuur en genoeg werk voor massa’s mensen die graag willen consumeren zoals in het Westen.

Het interessante is dat de twee elkaar nodig hebben. Het vergrijzende deel heeft de groei, arbeid en dynamiek van de jonge verstedelijkende wereld nodig om de economische dynamiek te behouden. De jonge verstedelijkende wereld heeft het kapitaal, de technologie en expertise van de oude wereld nodig om een toekomst op te bouwen."

Inflationair of deflationair?

Een twistpunt is of deze twee megatrends deflationair of inflationair zijn. In het voordeel van deflationair spreekt dat een vergrijzende en krimpende beroepsbevolking leidt tot een lagere vraag naar goederen diensten en dalende prijzen.

Maar er zijn ook argumenten die spreken voor voor het tegenovergestelde, want stel dat al die gepensioneerden hun spaargeld massaal uitgeven, dan groeit de vraag bij een kleiner aanbod. Werknemers in ontwikkelingslanden kunnen daarvan profiteren onder andere door hogere prijzen te vragen voor hun arbeidskracht en exportproducten.

Er is een interessant rapport van BlackRock dat stelt dat deze dynamiek centrale banken er mogelijk toe zal dwingen rentetarieven op een structureel hoger niveau te houden dan waaraan de markten de afgelopen 40 jaar gewend zijn geraakt. Met alle gevolgen van dien, want dan stijgen de rentelasten op overheidsschulden, het wordt lastiger om sociale zekerheidssystemen op peil te houden, hypotheken worden duurder en obligaties leveren meer rente op.