Neergang van de dollar? Not in our lifetime

De Amerikaanse dollar geldt al heel lang als de belangrijkste valuta ter wereld. Voor de VS heeft dat grote voordelen. In de handel kan bijvoorbeeld bijna alles worden afgerekend in dollars. Lekker makkelijk voor Amerikaanse bedrijven. Verder verhoogt het de vraag naar dollars, bijvoorbeeld als veilige haven. Alleen daardoor is de VS al rijker dan andere landen en kunnen ze goedkoper geld aantrekken op de internationale kapitaalmarkt. 

Maar kan de dollar die titel van reservemunt ook verliezen? Zijn euro’s, Britse ponden, Chinese renminbi’s of Japanse yens serieuze alternatieven?

De machtige gulden

Het zou niet de eerste keer zijn dat er een andere reservemunt opstaat. Zelfs Nederland heeft gedurende de Gouden Eeuw met de gulden ooit het belangrijkste internationale betalingsmiddel gehad. Andere historische voorbeelden van reservevaluta zijn de Griekse drachme, de Romeinse zilverling, de Spaanse mat, de Franse franc en als laatste voor de dollar het Britse pond.

Maar volgens Joachim Klement zijn we daar nog ver van verwijderd. Er is de laatste decennia weliswaar veel gespeculeerd over uitdagers zoals de euro en renminbi. Maar de achterstand tegenover de dollar is nog reuzegroot.

Harde cijfers

Klement wijst in zijn blog op een studie van Menzie Chinn, Jeffrey Frankel en Hiro Ito die onder andere gekeken hebben naar de balans van centrale banken. Daaruit blijkt dat de dollarmacht de laatste kwart eeuw wel is afgenomen, maar andere munten hebben daar nauwelijks van geprofiteerd.

De afgelopen 25 jaar is het aandeel van de dollar in de wereldwijde reserves van centrale banken gezakt van 71% naar 59%. De euro en yen zijn grofweg gelijk gebleven met marktaandelen van respectievelijk 20% en 6%. De renminbi heeft wel een sprong gemaakt. Maar met 2,1% blijft het aandeel minimaal en ook minder dan het Britse pond (4,8%) en de Canadese dollar (2,6%).

Geopolitiek heeft geen invloed

Vervolgens hebben de onderzoekers gekeken naar factoren die van invloed zijn op de valutareserves van centrale banken. Interessant is dat geopolitieke spanningen nauwelijks effect hebben.

Een heel klein effect vonden ze bij afstemmingen in de Verenigde Naties, maar dat betrof niet de dollar. Alleen de euro en het Britse pond hadden daar last van.

Veel belangrijker dan de politiek is de handel en omvang van de economie. Hoe meer handel een land drijft met de eurozone, de VS of Groot-Brittannië, des te groter zijn de euro-, dollar- en pondreserves.

Kapitaalmarkt VS is doorslaggevend

Dit effect wordt versterkt door de omvang van de kapitaalmarkt en vrijheid van de valutahandel. Hier is waar de VS het grootste verschil maakt, omdat de Amerikaanse kapitaalmarkt veel dieper is dan die van Europa en China.

Dat China een grote economie heeft – de tweede achter de VS – is onvoldoende om te compenseren voor de nadelen van een illiquide munt en een kleine onvolwassen kapitaalmarkt.

Kansloos

De kans dat dit verandert in de nabije toekomst is zo goed als nul. Ten eerste zijn centrale banken heel conservatief. Dat blijkt alleen al uit het feit dat ze de laatste jaren weer meer inzetten op goud, een van de oudste reserves ter wereld. Ten tweede kan China zijn valutamarkt alleen stapsgewijs liberaliseren. Als het in een klap zou gebeuren, dan zou dat onmiddellijk leiden tot een enorme kapitaalvlucht.

Dit alles in ogenschouw nemend, leidt Klement tot de conclusie dat de Amerikaanse dollar de komende 20-30 jaar zeker is van zijn positie.