Lesje ETF-handelen Flow Traders geeft live demo van handel in ETF's. 2 juli 2015 10:30 • Door Joost Ramaer Op het scherm voor in de zaal verschijnt het gezicht van Freek, in de resolutie van een niet al te beste Skype-verbinding. Vanachter zijn desk bij Flow Traders gaat Freek enkele mock trades (neptransacties) doen in ETF’s. Hij begint met de iShares EuroStoxx50. Een zeer liquide tracker. Mede daarom kan Freek er 100.000 te koop aanbieden voor 35,773 in plaats van 35,775 euro per stuk. Met de tracker op de EuroStoxx30 ligt dat anders. De liquiditeit is veel minder, de kosten voor Flow zijn hoger, en dus moet Freek, de koper, juist meer vragen dan de marktprijs. Het congres Inside ETFs Europe in het Amsterdamse Okura Hotel omvatte ook een live-demonstratie van de handel in trackers. Zo simpel als deze effecten zijn voor particuliere beleggers, zo ingewikkeld is de machinerie erachter. Flow’s senior trader Quinten Koekenbier gunde de congresgangers een kijkje in de machinekamer. "Er is nog veel onwetendheid over deze handel," zo motiveert hij zijn optreden. "Ik ken hedgefunds die ETF’s kopen via Goldman Sachs, tegen 4% commissie. Zelfs zulke professionele partijen beseffen kennelijk niet dat ze die trackers ook gewoon op de beurs kunnen aanschaffen, zonder commissie." Kopen en verkopen ETF’s worden verhandeld als individuele aandelen: op ieder moment van de beursdag, tegen de bied- en laatprijzen van dat moment. Daarin verschillen ze van traditionele beleggingsfondsen, waar je maar één keer per dag – en soms per week, maand of zelfs kwartaal – kunt in- of uitstappen. De grotere verhandelbaarheid maakt de handel in ETF’s veel meer liquide en concurrerend. Maar bepaald niet eenvoudiger. De meeste trackers volgen een populaire index van aandelen of obligaties door deze fysiek te repliceren, wat wil zeggen dat de uitgever van de tracker de effecten uit de onderliggende index aankoopt volgens exact dezelfde onderlinge verdeling als in de index. Stijgt of daalt de index, dan moet er underlying ge- of verkocht worden om de tracker zo nauwkeurig mogelijk te laten tracken. Hetzelfde moet gebeuren wanneer een belegger ETF’s koopt of verkoopt. De verkoop heet redemption – de onderliggende effecten worden verkocht, de aankoop creation. Deze taken zijn in handen van authorized participants (AP’s) en market makers. Beide zijn bevoegd blokken van duizenden ETF’s tegelijk te createn en te redeemen bij de uitgevers van de trackers, zoals iShares, Deutsche en Amundi. Voor de market maker komt daar nog een plicht bij: hij móet iedere vraag en ieder aanbod matchen, ook als hij daar zelf geld op verliest. Hoe zij hun geld verdienen, illustreerde Koekenbier met bijgaande plaatjes. Doorlopend prijzen geven Flow Traders, dat overigens plannen heeft voor een beursgang, is naar eigen zeggen een van de grootste liquidity providers voor ETF’s ter wereld. "Liquiditeit betekent in dit verband dat wij gedurende de beursdag voortdurend een voldoende groot volume aan ETF’s kunnen aanbieden tegen “handelbare” prijzen," legt Koekenbier uit. Flow is AP in bijna alle ETF’s, en in een groot aantal ook market maker. De firma heeft de plicht om een continuous market presence te onderhouden, zowel on exchange (op de beurs) als over the counter (OTC), waar Flow vooral zaken doet met zwaargewichten zoals pensioenfondsen en verzekeraars. "Wij moeten altijd bereikbaar en altijd quotes (prijzen) afgeven waarop zij kunnen handelen," aldus Koekenbier. De quotes van Flow beslaan spreads van enkele centen rondom de marktprijzen van de effecten of indices onder de ETF’s. Die marktprijzen bewegen de hele beursdag door. Bij iedere beweging moet Flow zijn quotes aanpassen. Koekenbier: "Soms geven we voor een bepaalde ETF dertigduizend quotes op één dag af, zonder dat er één transactie tot stand komt." Op een gemiddelde beursdag verricht Flow in totaal zo’n honderdduizend trades en update de firma al zijn quotes tezamen zo’n zestig miljoen keer. Flinterdunne spreads Flow verdient of verliest zijn geld uitsluitend met de spreads tussen bied- en laatprijzen – na aftrek van kosten. Niet uit de koersverschillen van de ETF’s en de onderliggende effecten. "Wij zijn handelaren, geen beleggers of speculanten," zegt Koekenbier. "Een beetje market exposure is onvermijdelijk, maar die proberen wij wel zo klein mogelijk te houden." Voor Flow bestaat iedere transactie in trackers uit drie delen. De eerste twee zijn de koop of verkoop van ETF’s, en daarmee automatisch ook van de onderliggende effecten. Deel drie is de hedge. Flow hedged al haar transacties met futures. Dat voor sommige geen futures te krijgen zijn, doet aan het principe niets af. Als Flow voor een transactie ETF’s moet creëren, zeg honderdduizend stuks, dan koopt de firma het equivalent aan onderliggende waarden en levert dat aan de uitgever van de trackers. Bij een redemption krijgt Flow de underlying juist terug van de uitgever. Grote verschillen Door het continue spel van vraag en aanbod ontstaan minieme prijsverschillen tussen de ETF en zijn underlying. Stel, een tracker op de AEX vertegenwoordigt 25 euro aan AEX-aandelen. Dan kan het gebeuren dat de tracker tijdelijk 25,10 euro noteert, of 24,90 euro. In het eerste geval koopt Flow underlying voor 25 en krijgt daar bij de uitgever ETF’s voor die de firma op 25,10 kan verkopen. In het tweede geval schaft Flow de trackers aan voor 24,90 en ‘redeemed’ die bij de uitgever, waarna zij de onderliggende effecten voor een dubbeltje meer kan verkopen. De hedge dekt het risico dat Flow het dubbeltje niet kan realiseren. Al deze transacties samen duwen de koers van de tracker continu omhoog of omlaag, terug naar de koers van de underlying. De minieme verschillen tussen die twee koersen hebben niets te maken met de tracking error van de ETF. Die ontstaat bij de uitgever. De tracking error weerspiegelt de beheerkosten die de uitgever de eindbelegger in rekening brengt, en de eventuele verschillen tussen de werkelijke samenstelling van, zeg, de AEX, en de manier waarop de issuer die repliceert. Zo kan het zijn dat hij een deel van de underlying aanhoudt in cash, dan wel dat hij een index deels ‘nabootst’ via derivaten of andere effecten dan die uit de index, de zogenoemde synthetische replicatie. De handel in ETF’s wordt gekenmerkt door grote verschillen per tracker, in liquiditeit en in de aard van de underlying. Koekenbier laat zijn traders live een tweede voorbeeld geven. Op het beeldscherm maakt Freek plaats voor Marc, die een mock trade gaat doen in een ETF op palladium, een zeldzaam metaal dat onmisbaar is in autokatalysatoren en elektronica. Handelaar is geen adviseur Marc legt zijn koper uit dat de markt in palladium weinig liquide is, vooral in de ochtend. Eén koper of verkoper kan de koers van het metaal al fors beïnvloeden, wat hem veel geld kan kosten. Dat kan hij voorkomen door zijn order in stukjes te knippen en te spreiden over de beursdag. Het gesprek tussen Marc en de koper is alleen bedoeld om de congresgangers inzage te geven in wat er allemaal komt kijken bij de ETF-handel. "In het echt praten onze traders überhaupt niet met investeerders," benadrukt Koekenbier. "Zij geven alleen prijzen af, via het beeldscherm. Wij hebben geen klanten die wij adviseren. Dat is onze rol niet, en volgens de regels voor een handelsfirma als de onze mogen wij ook geen adviezen geven." Behalve minder liquide is de handel in palladium-ETF’s complexer in de uitvoering dan bij trackers op courante indices. "Er moeten hoeveelheden fysiek metaal fysiek verhuizen van de ene naar de andere kluis," aldus Koekenbier. "Dat kost gewoon tijd." En meer geld. Omvangrijke volumes De kosten die Flow moet maken om een order uit te voeren en de positie te absorberen, gaan af van de bruto marge voor de opdrachtgever – 0,002 euro per EuroStoxx50-ETF in het voorbeeld waarmee dit stuk opent. Maar de palladium-ETF behoort tot een minderheid in de trackerwereld. "Vaker maken ETF’s de markt in de onderliggende effecten juist meer liquide," vertelt Koekenbier. Neem State Street’s spidertracker op de S&P 500 – de bijnaam is afgeleid van zijn afkorting SPDR. Lange tijd was deze ETF de grootste ter wereld, gemeten naar het daarin belegde vermogen. "Het dagelijkse handelsvolume in de SPDR S&P 500 is vier keer zo groot als dat in het aandeel Apple." Een ander voorbeeld is de reactie van het Japanse midden- en kleinbedrijf, toen de olieprijs begon te stijgen. "Daardoor stegen hun productiekosten," aldus Koekenbier. "De Japanse ondernemers dekten zich daartegen in door massaal olie-ETF’s te kopen, waarmee zij juist profiteerden van de duurdere olie. Daardoor steeg vanzelf ook de omzet in olie-futures." Hedgen met derivaten Flow houdt een eigen, zelf ge-hedge-de voorraad aan – inventory, in het tradersjargon – van de ETF’s waarin de firma AP of market maker is. Als Flow de order zodanig kan uitvoeren dat deze kan worden gedekt uit die voorraad, bespaart zij de investeerder geld. Anders moet Flow namelijk stukken op de markt aan- of verkopen, en daaraan zijn transactiekosten verbonden. Zulke orders moeten ook apart worden ge-hedged – een andere voorname kostenpost in de ETF-handel. Hoe groter de spreads en hoe meer tijd een order in beslag neemt, hoe groter het risico dat Flow verlies maakt. De firma dekt zich daartegen in met derivaten. Maar soms zijn er geen derivaten, zoals bijvoorbeeld in de markt voor palladium. Dan moet het risico op een andere manier in de prijs van de order worden verdisconteerd. In andere gevallen zijn er wel derivaten te koop, maar alleen in markten die nog niet open zijn. Ter illustratie toonde Koekenbier tijdens het ETF-congres een screenshot van Bloomberg op een dag dat de Nikkei toevallig 7% onderuit ging. Dat is precies de limiet die de Chicago Mercantile Exchange hanteert, om al te heftige marktschommelingen te voorkomen. Omdat de limiet was bereikt, kon Flow die dag op de CME geen Nikkei-futures verkopen. Wel op de beurs van Tokio, maar die ging pas een paar uur later open. Een investeerder in Nikkei-ETF’s kan op zo’n dag wachten met zijn order totdat Tokio opengaat. Maar dat blijft een gok. "Het kan zijn dat de spreads nog groter worden als de handel in Tokio begint," aldus Koekenbier. In de praktijk is Flow’s vrijheid in de afwikkeling van orders net zo groot als de minuscule marges in de ETF-handel. De uitgevers van ETF’s, zoals iShares en Deutsche, gunnen de status van AP altijd aan meerdere partijen. Als Flow een paar basispunten te duur is, of een paar uur te traag, dan gaat de order naar een rivaal. Koekenbier ten slotte: "De concurrentie is zeer fel in deze sector." Joost Ramaer is freelance journalist en schrijver van het boek De Geldpers – De teloorgang van het mediaconcern PCM (Prometheus, 2009). Over beleggen schreef hij eerder een wekelijkse column in NRC Handelsblad (2011-2013). De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Impactbeleggen 30 jan JSS Green Planet Fund: Kansrijk beleggen in een groene toekomst Beleggen in de toekomst is volgens S. Safra Sarasin beleggen in de groene transitie. Lees meer over het JSS Sustainable Equity Green Planet Fund, dat in de laatste drie jaar niet alleen hard is gegroeid maar ook sterk heeft gepresteerd.
ESG 17 jan ESG is dood, lang leve ESG 2.0! Matt Christensen, hoofd duurzaam en impact beleggen bij Allianz Global Investors, schetst de vijf belangrijkste duurzaamheidsthema's van 2024. Politieke verdeeldheid dreigt het grootste struikelblok te worden.
ESG 01 nov Biodiversiteitsverlies, het megarisico dat slechts enkelen zien Het verlies van biodiversiteit is volgens De Nederlandsche Bank (DNB) een groot risico voor de financiële stabiliteit. Cardano heeft een methode ontwikkeld om dit verlies te meten en zo de beleggingsrisico’s in kaart te brengen. IEXProfs sprak met Dennis van der Putten, Chief Sustainability Officer bij Cardano.
Impactbeleggen 24 jul “Impactbeleggen is pionieren” Als hoofd Private Markets & LDI leidt Rik Klerkx de inspanningen van Cardano om voor z’n klanten, veelal middelgrote pensioenfondsen, een positieve impact en een gezond rendement te boeken. “Hun duidelijke wens is om meer te doen met impactbeleggingen. Wij komen hen tegemoet met maatoplossingen.”
Impactbeleggen 28 jun PE en impactbeleggen vormen een goede combi Private equity heeft volgens Achmea IM veel te bieden aan beleggers die naast een mooi rendement een positieve bijdrage willen leveren aan een betere wereld.
Impactbeleggen 26 jun ”De financiële sector heeft een rol te spelen” Hadewych Kuiper van Triodos Investment Management over de betekenis en het belang van impactbeleggen. “Het is een hardnekkige mythe dat impactbeleggen ten koste zou gaan van rendement.” Dit is de eerste aflevering van een serie interviews over de zin van impactbeleggen.