Hoe slim kan een index zijn? Smart bèta is zeker geen heilige graal, maar wel een meer dan welkom alternatief voor de traditionele indexvolgers. 17 oktober 2014 12:00 • Door Peter van Kleef Er zitten twee indices in een aandelenportefeuille. Zegt de één tegen de ander: "ben ik nou zo slim of ben jij nou zo dom?" Met die geslaagde grap - ik had 'm graag zelf verzonnen - begint Marcel Tak zijn betoog, een betoog waarin hij de bedenkers van smart bèta een veeg uit de pan geeft. Ik kan voor een deel in zijn pleidooi meegaan. Ooit joeg ik elke ETF-bakker tegen me in het harnas door de stelling te poneren dat de index “een dom ding” is. Die uitspraak achtervolgt me nog regelmatig. Zelfs de salesafdeling van IEXProfs heeft er last van, want IEXProfs, “dat is toch die titel waarvan de hoofdredacteur tegen passief beleggen is?” Het collectief geheugen is een raar fenomeen. Ik heb sinds die tijd al meerdere keren mijn stelling genuanceerd, maar sommige uitspraken blijven altijd hangen. Zoals die van dat dom ding. Ik vind nog altijd dat de belangrijkste aandelenindices die de wereld rijk is, domme dingen zijn, overigens. Niet slimDe Dow Jones met 25 aandelen die door de redactie van een krant wordt samengesteld. Of indices die op basis van marktkapitalisatie worden ingericht. Daar zit bepaald geen raketwetenschap achter en de structuur is bij uitstek geschikt om bubbels te blazen, zoals we gezien hebben in de afgelopen decennia toen IT-aandelen goed waren voor zo’n 50% van de MSCI World en later financials voor een slordige 40%. Dat kun je met geen mogelijkheid slim noemen. Maar sinds ik de index het etiket dom ding opplakte, is er een hoop water door de Maas gevloeid. Er zijn indices gelanceerd die worden samengesteld op basis van fundamentele factoren (fundamental indexing). Die zijn al een stuk minder dom. Zeker bij de lancering leken ze – met brochures vol fraaie backtestgrafieken – een stuk slimmer dan de traditionele marktgewogen index. Later bleek de outperformance die ze in die laboratoriumfase uitbraakten vooral toe te schrijven aan bijvoorbeeld een value-bias. Of aan een smallcap-bias. Dat laatste zorgde er trouwens voor dat zo’n ander slim idee, de gelijkgewogen index, ook een marketingsucces dreigde te worden. Nu we weten dat ze niet echt slim waren, maar gewoon bepaalde karaktereigenschappen hadden die in bepaalde markten voor een extra rendement zorgden, zijn ze alweer van de nodige allure ontdaan. Diezelfde trekjes werken in andere tijden net zo hard tegen je. Als value uit de gratie is. Of als de smallcap-premie uit de koersen loopt. Zinvol alternatief Maar de beleggingsindustrie zou de beleggingsindustrie niet zijn als ze niet iets nieuws zouden uitvinden. Vooral als het zo simpel werkt. Gooi honderd miljoen ballen met cijfers in een lingobak, laat een blond geverfde dame op hoge hakken de ballen husselen en vis net zo lang tot er een anomalie boven komt drijven. Of, bij gebrek aan anomalie, een strategie die een lage correlatie met aandelen heeft, bijvoorbeeld. Het probleem is natuurlijk dat correlaties niet statisch zijn en onder druk naar elkaar toe vloeien. Maar, sommige anomalieën blijken hardnekkig en zelfs bestand tegen de weerstand van door de wol geverfde cynici en sceptici. Zo doet low volatility het al zo’n veertig jaar beter dan de markt. En zo verwerft smart bèta in verschillende verschijningsvormen zich een plek in het schap en de portefeuilles. Die laatste vooral omdat het de bubbels uit de traditionele index filtert. Daar kun je nauwelijks iets op tegen hebben. De naam smart bèta – daar ben ik het met Tak eens – is geen verstandige keuze. Slimme mensen moeten niet roepen dat ze slim zijn, dat gaat onherroepelijk fout. Voor indices geldt ongetwijfeld hetzelfde. De term smart bèta trekt veel beleggers aan die geen idee hebben wat er onder het marketinglaagje zit. Smart bèta moet zichzelf ook helemaal niet profileren als de heilige graal of het ei van Columbus. Zinvol alternatiefPositioneer jezelf als een zinvol alternatief, desnoods leg je uit dat je door de alternatieve constructie van deze index een aantal valkuilen omzeilt. Dat hij achter kan blijven in een tijd waarin bubbels worden opgeblazen, maar dat dit ruimschoots gecompenseerd wordt als je daarna het pijnlijke uiteenspatten ervan van een afstandje kunt bekijken. Smart bèta is dan ook niet de oplossing-voor-al-uw-problemen. Het is wel een meer dan welkom alternatief, naast het traditionele domme ding. Het is, in essentie, eigenlijk de hybride tussenvorm, een mengsel van actief en passief. Het is een hier-is-over-nagedacht- index. Het is de middenweg, die misschien niet gulden is, maar wel beter dan de uitersten links en rechts die nog steeds vanuit hun loopgraven met modder naar elkaar smijten. Maar verwacht er geen wonderen van. Hooguit een iets betere nachtrust, want de achtbaanrit van de marktgewogen index, daar zit de gemiddelde belegger niet op te wachten. Want dat zijn ingewanden geklutst werden in 2002 en 2008, dat is hij nog niet vergeten. Geen garantieHet grootste probleem is dat smart bèta eigenlijk niet meer dan een verzamelnaam is voor elke ETF op een index die net even anders wordt samengesteld. En dat is na een enorme en nog altijd in tempo toenemende groei inmiddels een bonte verzameling. Met daartussen ongetwijfeld veel kaf. Of te duur koren. Het etiket smart bèta is daarom absoluut geen garantie. Net als bij de traditionele beleggingsfondsen zitten er pareltjes tussen. En eendagsvliegen. En blijvertjes. De belegger moet nog steeds zijn huiswerk doen en dat huiswerk is een stuk gecompliceerder dan bij gewone ETF’s of fondsen. Een goede adviseur is daarbij bepaald geen overbodige luxe. Maar dan wel een adviseur die open staat voor innovatie en nieuwe ideeën, maar tegelijk niet met elke hype meewaait. Peter van Kleef was tot en met 2014 hoofdredacteur van IEXProfs. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Opinie 18 apr Yes! Wereldwijde groei versnelt In 2023 presteerde de Amerikaanse economie beter dan de meeste andere regio's in de wereld. Ook in 2024 gaat het de VS voor de wind, waarbij Grace Peters van J.P. Morgan Private Bank verwacht dat de economische groei in de rest van de wereld nu ook in een hogere versnelling gaat.
Assetallocatie 18 apr Van Lanschot Kempen koopt niet langer Japanse aandelen Van Lanschot Kempen is afgestapt van zijn overwogen-positie in Japanse aandelen. De bedrijfswinsten ontwikkelen zich nog steeds goed, maar de waarderingen beginnen flink op te lopen.
Assetallocatie 17 apr Cashberg langs de lijn gaat nergens naartoe Gerben Lagerwaard van State Street Global Advisors gelooft er niets van dat de gigantische hoeveelheid geld die nu in geldmarktfondsen is geparkeerd binnen afzienbare tijd naar de aandelenmarkt wordt gealloceerd.
Assetallocatie 16 apr "Impact aanval van Iran op financiële markten is beperkt" "De directe actie van Iran tegen Israël dit weekend heeft geleid tot de vrees voor verdere escalatie, maar bij afwezigheid van een volledige crisis in de regio - wat niet ons basisscenario is - denken we dat de impact op de financiële markten beperkt zal blijven." Dat schrijft Greg Hirt van Allianz Global Investors.
Assetallocatie 16 apr Amundi positiever over komende 10 jaar, negatiever over 25 jaar Amundi AM is sceptischer geworden over snelle maatregelen tegen het opwarmen van de aarde. De eerste 10 jaar is dat nog gunstig voor beleggers. Daarna wordt de rekening betaald.
Assetallocatie 11 apr Schroders kijkt met 3D-bril naar de toekomst De drie D's, decarbonisatie (weg van fossiele energie), demografie (vergrijzing) en deglobalisering spelen volgens Schroders de komende dertig jaar een sleutelrol in de beleggingsresultaten.