Financiële sector is het probleem én de oplossing voor de natuur

"Deze maand vindt de zestiende VN-conferentie over biodiversiteit plaats in Colombia. Hoewel minder bekend dan haar oudere broer, de VN-conferentie over klimaatverandering (kortweg COP) is deze misschien nog wel belangrijker. De klimaatcrisis kan immers alleen worden gekeerd als we de natuur weten te herstellen.

Ik was geschokt om in een recent WWF-rapport te lezen dat in de afgelopen halve eeuw maar liefst 73% van de populatie wilde dieren verloren is gegaan. Er rest ons dan ook nog maar weinig tijd om het tij te keren. Wie nu nog investeert in bedrijven die bijdragen aan ontbossing, vervuiling of vernietiging van de natuur, toont een flagrant gebrek aan leiderschap.

Hadewych Kuiper

Financiering van niet-duurzame landbouw moet stoppen

De gevolgen van het verlies aan biodiversiteit zijn zo ingrijpend dat geen bedrijfstak gespaard zal blijven als het in het huidige tempo doorgaat. Op dit moment verbruiken we jaarlijks 1,75 aardbollen aan hulpbronnen om aan onze behoeften te voldoen. We putten de aarde dusdanig uit dat volgens gegevens van de VN een achtste van alle ons bekende soorten en planten nu al bijna is uitgestorven.

Landbouw vormt daarbij de kern van het probleem. Meer specifiek: de intensieve ontbossing, het gebruik van pesticiden en de aantasting van de bodem die met grootschalige landbouw gepaard gaan. Het is alarmerend dat maar liefst 90% van de ontbossing in de tropen en 70% van het verlies aan biodiversiteit op land te wijten is aan de niet aflatende groei van de landbouw.

Ironisch genoeg is het ons verlangen naar eindeloze beschikbaarheid van ‘goedkoop’ voedsel dat de bodem uitput, waardoor de opbrengst jaar na jaar juist minder wordt, prijzen worden opgedreven en toekomstige oogsten om zeep worden geholpen.

Jaarlijks gaat ongeveer 577 miljard USD verloren door de afname van het aantal bestuivende insecten, veelal als gevolg van pesticiden. Je hoeft alleen maar naar de sterke stijging van de cacaoprijzen eerder dit jaar te kijken om te zien hoe dit scenario zich in de praktijk al afspeelt. Afrikaanse boeren bezwijken onder de fatale combinatie van extreme weersomstandigheden, het uitsterven van bestuivende insecten en welig tierende ziekten bij hun vee.

Financiering vernietiging natuur is ernstig gebrek aan leiderschap

Maar het gaat niet alleen om planten en dieren. Door het toenemende verlies aan biodiversiteit neemt ook de kans toe dat we opnieuw te maken krijgen met pandemieën en plagen zoals COVID-19. Elke opeenvolgende gebeurtenis zal uitdagender zijn dan die ervoor, omdat voedselbronnen uitgeput raken, ziektes verergeren en het weer extremer wordt. Dat raakt onze samenleving en onze economie.

Helaas speelt de financiële sector hierin een vernietigende rol. Het winstbejag van financiële instellingen heeft landbouwbedrijven in staat gesteld om steeds verder op te schalen en de planeet meer schade toe te brengen dan ze zelfstandig ooit hadden gekund. Onze sector heeft de bomen misschien niet zelf omgehakt, maar wel de middelen beschikbaar gesteld om de bijlen te kopen. Voor de echte leiders in de sector is het daarom nu de plicht en het voorrecht om dit recht te zetten.

"Er is geen enkele gerechtvaardigde reden om direct of indirect bedrijven te financieren die onze planeet schade toebrengen"

Het eerste wat we moeten doen is stoppen met het financieren van bedrijven die onze planeet vernietigen. Dit klinkt eenvoudig omdat het zo is. De wereld heeft genoeg van excuses. Er is geen enkele gerechtvaardigde reden om direct of indirect bedrijven te financieren die onze planeet schade toebrengen. Financiële instellingen die in deze praktijken blijven investeren, tonen een ernstig gebrek aan leiderschap en visie. Het woord zegt het immers al: leiders leiden.

Bedrijven die hun bedrijfsmodel niet veranderen, zijn slechts passieve volgers. Als je het bedrijf niet naar een duurzame economische toekomst kunt leiden, ben je geen leider. Iedereen weet dat. Je kunt zoveel windturbines bouwen als je wilt, het zal geen verschil maken als je vernietiging van de natuur blijft financieren.

Natuurpositieve investeringen te over

De volgende stap is een stuk optimistischer en voor mij persoonlijk erg inspirerend. We moeten onze financiële middelen, strategie en invloed kanaliseren richting bedrijven en projecten die de natuur nieuw leven inblazen. Er zijn talloze winstgevende en inclusieve oplossingen die dringend financiering nodig hebben.

"Er zijn talloze winstgevende en inclusieve oplossingen die dringend financiering nodig hebben"

Zo heeft een van onze fondsen onlangs geïnvesteerd in een bedrijf dat zeewier kweekt in open zee. Zeewier is niet alleen een geweldige duurzame meststof en een duurzaam alternatief voor gangbare diervoeding, maar de productie ervan verbetert ook de waterkwaliteit en de biodiversiteit in de zee. Bovendien heeft het de capaciteit om CO2 op te slaan.

Dit soort innovatieve bedrijven vind ik zeer inspirerend. Ze zijn het bewijs dat economisch en ecologisch rendabele investeringen er allang zijn. Deze bedrijven willen graag opschalen en het enige wat wij moeten doen is ze daarbij helpen. Er is een wereld te winnen.

De toekomst financieren

Tijdens de VN-conferentie voor biodiversiteit zal het er dit jaar om gaan de daad bij het woord te voegen. De tijd van het ondertekenen van verklaringen en het uitspreken van goede bedoelingen is voorbij. We moeten nú stoppen met het financieren van natuurvernietiging en beginnen met investeren in oplossingen.

Wij zoeken daarom graag de samenwerking met andere bedrijven of instellingen die op zoek zijn naar winstgevende investeringen in de natuur. Er is geen beter moment dan nu en niemand is hiervoor meer aangewezen dan wij, degenen die de financiële touwtjes in handen hebben. Samen kunnen we de planeet herstellen voor de volgende generaties."

Hadewych Kuiper is sinds februari 2022 Managing Director van Triodos Investment Management.